Ukraina men Reseyding soghysyna keler jyly aqpanda eki jyl tolady. Soghystyng keler jyly da jalghasatyn týri bar. BBC-ding jurnalisteri soghysta sheshushi ról oinaytyn bes negizgi faktordy atady.

Birinshi – qarjylay kómek!

2022 jyly aqpanda Resey Ukrainagha basyp kirgende, Ukraina oilamaghan jerden Orys әskerine berilmey, toytarys berip, halyqaralyq qauymdastyqtyng alghysyna bólendi. Odaqtas elderding әskery kómek beruine týrtki boldy. «2024 jyly jaghdaydyng ózgeretin týri bar, olay deuimizge sebep eki negizgi qarjy kózi eki úday bolyp otyr», - dep jazady aghylshyn jurnalisteri.

Amerikada Ukrainagha qarjylay kómek AQSh Kongressining maqúldauyn kýtip jatyr. Olar jana jylgha deyin sheshim shygharayyn dep otyrghan joq.

Euroodaqtyng Ukrainagha baghyttaghan 50 milliard euro kómegi Vengriyanyng qarsylyghynan keyin ótpey qaldy. Vengeriya Europadaghy birden-bir Reseyshil el bolyp qaldy. Ukrainagha qarjylay, әskery kómek beruge o bastan qarsy bolyp keledi.

Ekinshi – qaru-jaraq!

Syrtqy kómekting sozbalangha salynuy Ukraina taraptyng oq-dәri tapshylyghyn tudyruda. Euroodaq qarasha aiyndaghy mәlimdemesinde, Ukrainagha nauryzdan búryn 1 million dana snaryad jetkizu josparynyng oryndalmay qalatynyn aitqan edi. Ukrainanyng jazdaghy qaytarma shabuylynyng kesheuildeuine de osy oq-dәri tapshylyghy sebep bolghan eken. Búl jaghday Zelenskiydi әbigerge salsa, Putinge senimdi sóileuge sebep bolyp otyr. Ol jyldyq baspasóz jiynynda Reseyding әskery óndirisining jandanyp kele jatqanyn, al «dayyn asqa tik qasyq bolghan» Ukrainanyng jaghdayynyng qiyn ekenin tilge tiyek etti. 2024 jyly Ukrainanyng әskery budjeti 43 milliard 2 million dollardy qúrasa, al Reseydiki 112 milliard dollar bolyp, rekord ornatqan.

Ýshinshi – әsker sany!

Soghys bastalghaly beri 6 million Ukraina azamaty elden ketken. Áskerge alu men olardy soghysqa dayyndau Kiyev ýshin әli de ózekti mәsele bolyp otyr. 18 ben 60 jas aralyghyndaghy el túrghyndardyng shetelge shyghuyna zang jýzinde tyiym salyndy. Shetelderdegi ukrain azamattaryn soghysqa tartuda jospargha alynyp otyr.

Al Reseyde de soghystan beri millionnan astam tepse temir ýzetin er azamattar shetelderge bas saughalaghan. Kremli amalsyzdan týrmedegi qylmyskerlermen elde zansyz jýrgenderdi soghysqa tartugha mәjbýr bolghan.

Eki taraptyng soghystaghy adam shyghyny turaly naqty mәlimet joq. Amerika barlau organdarynyng mәlimetinshe, Reseyding soghysta ólgen, jaralanghan әskerlerining sany 315 myng adamgha jetken.

Tórtinshi – «Ukraina sharshady».

Ukrainagha jaqtas elderding qolpashtauy men naqty qoldauy barghan sayyn azayyp keledi. Niyderlandy men Sloveniyadaghy saylau Ukrainagha kómekti toqtatugha әser etti. Soloveniya qarjylay kómekti toqtatsa, Niyderlandy uәde etilgen F-16 әskery úshaghyn bermeui mýmkin.

Amerikadaghy 2024 jylghy preziydent saylauy da әser etui mýmkin. Europadaghy 27 memleketting segizining túrghyndary Ukrainagha kómek beruge qarsy bolghan. Resey Orta Shyghys, Latyn Amerikasy, Afrikadaghy jaqtastaryn kóbeytude. Basqasyn aitpaghanda, osy jyly Lavrov Afrikanyng 14 eline saparlay barghan. Al Kuleba eki retki Afrika saparynda 9 memleketke ghana at basyn búrghan.

Besinshi – soghystyn nәtiyjesi.

«Búl soghys qalay ayaqtalady?» degen súraq sayasatkerlermen sarapshylardyng talqy taqyrybyna ainalghaly qashan.

Ukraina taraby: «Orys әskeri basyp alghan jerlerimizdi qaytaryp almayynsha tynbaymyz», - dese, Kremli taraby: «Batys qansha kómektessede, sonyna deyin soghysamyz, yqpaymyz», - dep otyr.

Búl soghys 2024 jyly da bitpeui mýmkin. Ukraina júrty ólimmen, qiyndyqpen betpe-bet kelse, orystar ekonomikalyq kýizeliste ómir sýrui mýmkin.

Gazada soghystyng tútanuy, qaqtyghystargha úlasuy búl soghysty el nazarynan kómeskilep barady.

Abai.kz