Últtyq statistika burosy jariyalaghan sanaq qorytyndysy boyynsha elimizdegi etnostar sany 124 eken. Olardyng arasynda livter, vepsiler, orochtar, dolgandar, daniyalyqtar, udegeyler, sahurlar, mansylar, nanaylar, mongholdar, selikupter, chukchalar, ulita, nivhter, ijorlar, ketter, koryaktar, qyrymshaqtar, nganasandar, saamdar, chuvandar bar kórinedi.

2009 jylghy sanaqta qazaq elindegi etnostar sany 130 bolghan. Sodan beri altygha kemigen sekildi. Sol kezde «Abay.kz» aqparattyq portaly QR Statistika agenttigi úsynghan әlgi 130-dyng sala qúlash tizimin jariyalaghan bolatyn.

Biylghy tizimdegi key últtardyng sany da tandandyrmay qoymaydy. Mәselen, 6 aleut, 5 chukcha, 4 nivh, 2 selikup, 1 ijor degenderdi esep-qisapqa jay «kvorum ýshin» kirgize salghan ba? Qalayda 124-ke jetkizu ýshin jantalasqan әreketting jemisi me? Sol bayghústar tipti óz tilderin bile me eken әueli? Bilgen kýnning ózinde, әlgi jalghyz ijor ol tilde kimmen sóilesip, qaryq bolmaq? Deni elimizge tәuelsizdik jyldarynda ghana kelgen, týrli sebeptermen osynda enbek etip jýrgen 411 amerikalyq, 191 aghylshyn, 61 avstriyalyq, 46 gollandiyalyq, 35 vietnamdyq... sekildilerdi de әiteuir san kóbeytkeni bolmasa, shyndap sanatqa engizu ynghaysyz sanalsa kerek-ti. Búl ne? «Mineki, bizde qanshama halyq túrady?» degen maqtanysh pa? Maqtanugha túrarlyq sebep pe osy? Qazaqstandy kezinde kekesinmen (keybireuler ýshin, bәlkim, maqtanysh bolghan shyghar?) «halyqtar laboratoriyasy» dep ataghanyn bilemiz. Sodan beri eshtene ózgermegeni me?

Óz basym osy 124-ting ishinen shyn mәninde diaspora deuge túratyn, kónil bóluge layyqty 20 shaqty ghana últ bayqadym. Olardyng sany jaghynan basymy – orystar (2 mln. 900 myng adam), ózbekter (614 myn), ukraindar (387 myn), úighyrlar (290 myn), kәrister (100 myn) eken.

Sәken Sybanbay

Abai.kz