Sәrsenbi, 15 Mamyr 2024
Janalyqtar 3679 0 pikir 3 Qyrkýiek, 2013 saghat 09:05

Eldos Toqtarbay. Kýn týspeytin kólenke

Armysyzdar, jetisulyq aghayyn! Jetisudyn  Arqada  oqyp  jatqan  balasy  sizderge  ótinish-hatyn  joldap  otyr.

Armysyzdar, jetisulyq aghayyn! Jetisudyn  Arqada  oqyp  jatqan  balasy  sizderge  ótinish-hatyn  joldap  otyr.

            Qazaq   jerindegi  әr  oblystyng  qazaq  tarihy  men  әdebiyetinen  alar  orny  erekshe.  Sonday  erekshe  ólkelerdin  biri – Jetisu. Jer  jәnnaty  atanghan  ólkeden  ejelden-aq  kóptegen  dana, biy-sheshender  men  has  qalamgerler    shyqqan.  Áli  de  aldynghy  buynnyn  jolyn  jalghastyryp  kele  jatqan  jas  talaptylar  shoghyry  bar, shýkirlik! Layym, qalamgerler  legi ýzilmesin.  Jetisu  әdebiyetinin  negizin  qalaghan  Eskeldi  men  Balpyq  biyden  bastalghan  alyptar  shoghyrynyn  danqy  jyr qúlageri – Iliyaspen  taghy  da  arta  týsti.  Býgingi  әdebiyetsýier  qauymgha  aspanmen  talasqan  taular  men  jaziraly  ken  daladan  shabyt  alghan, Iliyastyn  jyrymen  ýndesin  tapqan  poeziya  múzbalaghy – Múqandy  aitsang jetedi.  Iliyastyn  izbasarlarlary  atanghan  Ghali, Túrsynzada, Qanipa, Sәkender  tughan  ólke  әdebiyetining ataghyn   odan  ary arttyrdy.  Búl  orayda,  poeziyasy  salasymen  prozada  qarqyndy  әri  qatar  damydy.  Búl  salanyn   beldi  ókilderi  Sayyn, Berdibek, Beksúltan  býkil qazaq  balasy  sýiip  oqityn  jazushy  boldy.  Almaty  qalasynda  qyzmet  atqarghandar  oqyrmangha  keninen  tanyldy. Audan  ortalyghynda,  auyldy  jerlerde  qyzmet  atqarghandarynyn  nasihaty  az boldy.  Kitaptary  shyqqanymen, tek  oblys  kóleminde  nemese  audan  kóleminde  shekteldi. Áriyne,  olar  talantsyz  demeymiz. Talanttary  eshkimnen  kem týspedi! Basty sebep:  әdebiy-mәdeny ortadan  alshaq  boluy. Uaqyt  óte  kele  oilanyp  qarasaq, birsypyra  qalamgerlerimiz  úmytylyp  barady  eken. Artynda  joqtaushylary  barlarynyn  kitaptary  shyghyp, nasihaty  jýrip  jatyr.  Al, bas  kóterer  azamaty  joqtary  shan  basqan  múraghat  sórelerinde  әli túrghany  barshagha  ayan.  Biz  әdebiyet  salasynda  jýrgendikten, tandaghan  baghytymyz  әdebiyet  tarihy  bolghandyqtan, әmbe  osy  ólkede  tuylghandyqtan  Jetisu  әdebiyetinin  kem-ketigin  týgendeudi  jón  sanadyq. Kóptegen  mekemeler  men  múraghat, múrajaylardyn  tabaldyryghyn  tozdyrdyq.  Zertteu  júmysymyzdyn  jospary  jóninde  birqatar  aldynghy  buyn  aghalarmen  oy bólisip, aqyl-kenes  aldyq.  Osynday  maqsatpen  Jetisudyn  tasada  qalghan  aqyn-jazushylaryn  týgendep,  bir  arnagha  qalyptastyru  júmysy  bastalyp  ketti.

              Kózi  qyraqty  oqyrman, basty  maqsatty  jogharyda  atap ótkenimizdey,  auyldarynyzdan  shyqqan talanttardy  Jetisu  әdebiy  mektebining ókili  bolugha  layyq  dep  sanasanyzdar, bizge  habarlasyp,  maghlúmattar  men  tyn  derekter, fotosuretterin  qosa  berip  jatsanyzdar  núr ýstine  núr bolar edi! (Bizdin  baylanys qúraldarymyzdy redaksiyadan ala alasyzdar!)  Búl  júmys  jandanyp  jatsa, birinshiden, bolashaqta  Jetisu  әdebiyetinin  tolyqqandy  jinaghy  bolugha, qazaq  әdebiyeti  tarihynyn  damuyna, kenenine  jol  ashady. Ekinshiden, qaytys  bolghan  qalamgerlerdin  oqyrmanymen qayta qauyshuy, әdebiy  arenada ózinin  adal  baghasyn  aluy  sózsiz.  Ýshinshiden, kózi  tiri  zeynet  jasyndaghy, kezinde  baspasózge  enbekteri  jariyalanghan  qalamgerler  respublika  kólemine  tanylady.  Áriyne, Tәniri  sәtin salsa.

                 Búl  maqala hattyn  taqyrybynyn  mәnin úghynghan  bolarsyz. Búl zertteu  nysany  shyndyghynda, kýn týspeytin  kólenke. Tyn  taqyryp. Eshkim  әli zertteu  nysanyna  ainaldyrmady! Kýn  týspeytin  kólenke  deuimiz  sol- búl  mol  qazyna, tek  taryday  әr jerde  shashylyp jatyr. Býgingi  kýn  bizge  yjdaghattylyqpen  ótken  jyldar  enshisindegi  tariyh  betterinen  qazynany arshyp  alugha  mýmkindik  tudyryp  otyr.

                 Endeshe, siz-biz  bolyp, tughan  ólke  әdebiyetinin  kórkenine  at salysayyq! Ne  jazsaq  ta, ne  aitsaq ta  tughan  ólke  jayly  bolsyn!

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 2044
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 2476
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 2057
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1595