Qazaq – jappay vitamin jetispeushiligine úshyraghan últ. Vitaminder men aghzagha qajetti basqa da mikroelementterding jetispeushiligi úyatsyzdyqty tudyrady.

Qúramy týrli dәrumenderge bay nәrli as ishpeytin halyqta úyat bolmaydy. Bir sózben aitqanda, kedey halyqta újdan bolmaydy. Kórip otyrmyz – úzaqqa sozylghan tәn azyghynyng jetispeushiligi halyqty jút jylghy mal siyaqty – yndynsyz, ashkóz qyp jibergen.

Al jan azyghy – últtyq ruhany qorekting jetispeushiligi – halyqtyng azghyndaluy men arsyzdanuyna әkelip soghady. Múnday jaghdayda iydeologiyalyq haos ornaydy. Osynau iydeologiyalyq daghdarysty retteu ýshin memleket ruhany vakumdy sheteldik ekspansiyalyq qoqystarmen toltyrugha tyrasyp keledi. Alayda tekke aram ter boluda. Sebebi eshqanday ruhany import (din, muzyka, televiydenie men sahnalardy jaulap alghan sheteldik tok shoulardyng kóshirmeleri t.b.) últtyq ruhany qorekting ornyn toltyra almaydy. Múny biyliktegi iydeologiya maydanyna jauapty sheneunikter bilmeydi. Biletinderi – dәrmensiz. Sebebi Nazarbaev rejiymi últqa bolsyn degen ústanymmen elge qyzmet etetin, etkisi keletin túlghalardy (kadrlardy) joyyp jiberdi. Biren-saran biylikte qalghandary boyyn jasyryp otyr. Óitkeni abyroy tappaytynyn, búl ýshin tipti jazalanatynyn biledi.

Halyqtyng azyp-tozyp bara jatqandyghynyng negizgi eki faktory osy. Múnyng saldaryn kórudey kórip kele jatsyzdar. Keshe taghy kuә boldynyzdar.

Osydan keyin "Sanany túrmys biyleydi" – degen K.Marksti әulie demey kór.

Biylik halyqty baqytty etu ýshin osy eki azyqqa – jan azyghy men tәn azyghyna qatar "toydyruy" kerek. Sonda 'Qoy ýstinde boztorghay júmyrtqalaghan zaman ornamaq". Qarny toq, biraq jany ash halyq ta qauipti. Sondyqtan biylik – halyqty baqytty hәm baquatty etu ýshin onyng jany men tәnine qajet osy eki azyqpen tolyq qamtamasyz etui kerek. Biraq halyqty baqytty etem deushi biylikti әzirge kórip túrghan joqpyn...

Erlan Tóleutay

Abai.kz