Júma, 17 Mamyr 2024
46 - sóz 2291 5 pikir 22 Tamyz, 2023 saghat 15:57

Hanoydan úshqan Airbus. Ýndi tufliyining astyndaghy qazaq jýregi

2006 jyldan beri Qazaqstandaghy kombinatynda 100 adam qaza tapqan ArselorMittaldyng Fransiyadaghy óndirisi elektrondy kovshty iske qosty. Ol auagha taralatyn ziyandy zattardy edәuir qysqartuy tiyis.

Al 2025 jyly Lakshmy Mittaldyng Fransiyadaghy zauyty tolyq dekarbondaluy qajet. Ekologiyalyq qatang norma solay bekitilgen. Yaghni, 2 jyldan keyin odan bir de bir týtin shyqpauy kerek. Jәne Lakshmy Mittal osy talapty alaqanyn ysqylap, quana oryndap jatyr. Týtin ýshin tergey alatyn Fransiyada adam ólimi tipten nonsens bolar edi. Onday jaghday oryn alsa, Mittaldyng ýstinen qylmystyq is qozghalyp, ol Londonnan shygha almay qalatyny anyq.

Al biz týtin emes, Mittaldan adam ólmesinshi dep jalynumen kelemiz. ArselorMittal Temirtau kesheninde jyl sayyn orta eseppen 5,8 adam kóz júmady. Ýshinshi әlem elderin esh ayamaytyn jyrtqysh kapitalist Lakshmy Mittal Qazaqstan ýshin shynymen de problemagha ainaldy.

Mittalsyz Qazaqstan

Lakshmy Mittal bizdegi metallurgiya kombinatyn naryqtyq baghasymen satpaq. Jәne ol kem degende 3 milliard dollardan tómen bolmauy tiyis. Mordashevtyng Severstali sanksiya astynda jatqandyqtan ol bizge jaramaydy. Bolat óndirisi boyynsha әlemdegi eng iri alpauyt China Baowu Steel Group-tyng Qytaydaghy óndiristik bazasy jeterlik. Sondyqtan olargha bizding kәsiporyn kerek emes.

Ýkimet Mittaldan qútylghysy kelse, tek bir sheshim ghana bar: "ArselorMittal Temirtau" aksionerlik qoghamyn "TemirtauSteel" últtyq kompaniyasyna ainaldyryp, ony "Samúryq-Qazyna" qoryna tapsyru. Artynan Halyqtyq IPO ótkizip, aksiyalarynyng 49 payyzyn el túrghyndaryna satu kerek. Sonda 3 milliard dollardy aqtap alady jәne Temirtaudyng jaqsy júmys isteuine býkil halyq mýddeli bolady. Bolatty әlemdik Stemcor syndy treyderler arqyly spottyq naryqta satugha mýmkindik bar.

Lakshmy Mittal 2021 jyly Qazaqstannan 214 milliard tenge, al 2022 jyly boljamdy esep boyynsha (audittelgen esep әli shyqpady) 230 milliard tengeden kem emes taza kiris alghan. Yaghni, eki jylda 1 milliard dollardyng basy qúralady.

Bir qyzyghy, kezinde Lakshmy Mittal Temirtaudaghy kombinatty 200 million dollargha rassrochkagha aldy. Ol 1996 jyly óz qaltasynan 135 million dollar tólegen. Al 1997 jyly kombinat qoymasyndaghy metalldy satyp, Ýkimetke sodan 22,5 million dollar berdi. Qalghan 40 million dollardy 1999 jyly kombinattyng ózi tapqan tabystan bóle saldy da, qaryzdan qútyldy. 135 million dollar shyghyndap, Lakshmy Mittal 26 jylda Qazaqstannan 26 milliard dollar taza kiris aldy. Endi keminde 3 milliard dollargha qayta satatyn bolady. Osy ýshin ony Londonda "kapitalizm akulasy" dep ataydy jәne bәri qúrmetteydi.

Iya, Mittal qazaq elin limonsha soryp aldy da, qoqysqa tastay saldy. Biraq bizge basymyzdy kóterip, qayta ornymyzdan túru kerek. Jana ghana Hanoydan beri úshqan Airbus 330 bortynda da osy oilardyng qalqyp jýrgeni sózsiz. Oilardan is tuady. Isten nәtiyje keledi.

 

Aybar Oljaev

Abai.kz

5 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 2106
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 2518
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 2213
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1625