Zeynetaqy qory turaly әngimening mәn-jayyn  Mәjilis deputaty Darigha Nazarbaeva jaqsy biletin siyaqty. Ol turaly sәl keyinirek.

Ýkimet turaly eki týrli týsinik bar. Ótken shaqtaghysy: «Ýkimet óltirmeydi». Býgingisi: «Ýkimetke sengenshe, óz kýshine sen». Bizding Ýkimetting bir «ereksheligi» - halyqtyng ózine degen senimine pysqyrmaydy. Búl az deseniz, qystyrmaydy. Onyng ýstine Ýkimet eshkimnen aqyl súramaydy (halyqtyng pikirimen sanaspaydy). Ýkimetting óz bilip istegen isining biri - Birynghay memlekettik jinaqtaushy zeynetaqy qoryn qúru. «Qorlardy biriktiru turaly sayasy sheshim qabyldandy, eger bәsekeli jýieni qayta jasau turaly sayasy sheshim qabyldanatyn bolsa, onda sәikesinshe, biz ony da oryndaymyz», - deydi Últtyq bankting tóraghasy G.Marchenko. Áriyne, Marchenkogha bәribir - biriktir dese, qosa salady, bólshektep bәseke qúr dese, ony da istey salady. Áyelderding zeynat jasyn ósir dese, tipti órshelenip shygha keledi.

Zeynetaqy qory turaly әngimening mәn-jayyn  Mәjilis deputaty Darigha Nazarbaeva jaqsy biletin siyaqty. Ol turaly sәl keyinirek.

Ýkimet turaly eki týrli týsinik bar. Ótken shaqtaghysy: «Ýkimet óltirmeydi». Býgingisi: «Ýkimetke sengenshe, óz kýshine sen». Bizding Ýkimetting bir «ereksheligi» - halyqtyng ózine degen senimine pysqyrmaydy. Búl az deseniz, qystyrmaydy. Onyng ýstine Ýkimet eshkimnen aqyl súramaydy (halyqtyng pikirimen sanaspaydy). Ýkimetting óz bilip istegen isining biri - Birynghay memlekettik jinaqtaushy zeynetaqy qoryn qúru. «Qorlardy biriktiru turaly sayasy sheshim qabyldandy, eger bәsekeli jýieni qayta jasau turaly sayasy sheshim qabyldanatyn bolsa, onda sәikesinshe, biz ony da oryndaymyz», - deydi Últtyq bankting tóraghasy G.Marchenko. Áriyne, Marchenkogha bәribir - biriktir dese, qosa salady, bólshektep bәseke qúr dese, ony da istey salady. Áyelderding zeynat jasyn ósir dese, tipti órshelenip shygha keledi.

Marchenko qatardaghy oryndaushynyng biri delik. Sonda Ýkimet birynghay memlekettik jinaqtaushy zeynetaqy qoryn qúru turaly sayasy sheshim qabyldaugha jәne әielderding zeynet jasyn kóteruge neni negiz etip alyp otyr? Nelikten zeynetaqy jýiesin biriktiru qajettiligi tuyndady? Odan qarapayym zeynetkerge keler payda men ziyan qanday bolmaq? Búl saualdargha eshkim naqty әri tolymdy jauap bergen joq. Sheneunik ataulynyng bәriZeynetaqy qorlaryn biriktiru turaly qabyldanghan sayasy sheshimdi aqtap, onyng dúrystyghyn ejiktep әreng aityp jýr. Soghan qaraghanda, biriktiruding týbi nege aparyp soghatynyn, onyng qalay bolatynyn ózderi de bilmeydi. Sayasy sheshim qabyldanghan. Sonymen әngime bitti.

Al, әielderding zeynet jasyna qatysty mәsele Mәjiliske deyin jetti. Qoghamda dauly dýniyege ainaldy. Baspasóz kýn qúrghatpay jazyp jatyr. Al, ministr bolsa, әielderding zeynet jasy birden emes, birte-birte belgilengen mejege jetedi deydi. Biraq, onyng qalay jýzege asyp, qaytyp júmys isteytin mehanizmderin jiliktep týsindirmeydi. Bir sózben aitqanda, birynghay memlekettik jinaqtaushy zeynetaqy qoryn qúru da halyqqa aqparattyq týsindirme júmysy mýldem joq. Tap bir zeynetaqy jýiesi halyqqa qatysy joq dýnie sekildi. Tipti múnyng astarynan «Qanday zeynetaqy jýiesi bolsa da, senderge bәribir emes pe?» degenge sayatyn Ýkimetting pighyly qyltiya ma qalay?!

Zeynetaqy jýiesinde jinaqtalghan qarajat ne kýide degenge kelsek, onyng jaghdayy mәz emes kórinedi. Jalpy bizding elde zeynetaqy jýiesine audarylghan aqshasynyng ainalymy, onyng qanday salada júmys istep jatqandyghynan qarapayy salymshy maqúrym. Yaghni, salymshynyng zeynetaqy jýiesindegi aqshasyn baqylaytyn qúqy joq. Áyteuir, taban et, manday terimen tapqan tabysynyng bir bóligin ay sayyn audarady da, bir Qúdaygha tapsyrady.

Al, deputat Darigha Nazarbaevanyng sózine qaraghanda, birynghay memlekettik jinaqtaushy zeynetaqy qoryna týsetin salymshylardyng aqshasy shetelderde ózgening kәsibining kórigin qyzdyratyngha úqsaydy.

«Búl bizdi alandatady. Qarajatymyzdyng ózge elding ekonomikasyna júmys isteuine qarsymyz», - dedi deputat.  Mine, mәsele qayda! Birynghay memlekettik jinaqtaushy zeynetaqy qoryn turaly qabyldanghan sayasy sheshimning astaryndaghy aqiqat osy bolyp jýrmese qaytsin.

Sóitip, týsindirmesi joq sayasy sheshim men әielderding zeynet jasynyng arasynda әnki-tәnki bolyp otyrmyz. Saual kóp, jauap joq.

R.S.

Osydan bir jyl búryn QR Preziydenti janyndaghy Sheteldik investorlar kenesining 25-nshi plenarlyq otyrysynda Europalyq qayta qúru jәne damu bankining preziydenti Tomas Mirov: «Qazaqstan TMD boyynsha zeynetaqy reformasynda ony retteu túrghysynan da, zeynetaqy qorlarynyng aktivteri boyynsha da kóshbasshy memleket bolyp tabylady», - dep kópirte maqtap ketken eken. Shamasy, Mirov myrza kәri adamda bala siyaqty bolady ghoy dep oilap, «kóshbasshy» zeynetaqy jýiesi turaly әngimesine su qosyp jibergen sekildi. Áytpese, «kóshbasshy» jýie neghyp jylgha jeter-jetpes uaqytty ózgeriske úshyraydy? Ol «kóshbasshy» emes pe? «Kóshbasshy» jýiening jayy býgingidey bolghanda, onyng shanyn qauyp qalghan TMD-nyng ózge elderining taghdyry ne bolady dep adam ózi alandaydy eken?..

Abai.kz