Seysenbi, 14 Mamyr 2024
Janalyqtar 2470 0 pikir 13 Aqpan, 2013 saghat 08:17

Núrshat Tóken. «Aqjoldyqtar» Alashqa qanshalyqty enbek etti?

Óz azat aspanynda erkin qanat qagha almasa qyrangha sert. Tәuelsiz elim dep tebirene almasa erge syn emes pe. Ontýstik erledi. Alash qozghalysynyng 95 jyldyghyna oray "Núr Otan" HDP men Ontýstik Qazaqstan oblysynyng әkimi A.Myrzahmetov qoldap, oblystyq baspasóz qyzmetining úiymdastyruymen Shymkentte "Alashorda. Jeltoqsan. Tәuelsizdik" atty ghylymiy-teoriyalyq konferensiya ótkizdi. Oblys әkimi apparaty basshysynyng orynbasary, baspasóz qyzmetining basshysy Berik Uәly bastaghan alashshyl azamattardyng qúrastyruymen Alashorda turaly bayandamalar toptamasy oqyrmangha jetti. Respublikanyng ózge ónirlerinen jýrek jardy qúttyqtau, "bәrekeldi" desken jyly lebizder estip jattyq. Mәmbet Qoygeldi, Amangeldi Aytaly bastaghan ziyaly qauym Shym shahardaghy jaqsy bastamagha bayandylyq tilep qaytty. Jiynnyng ashyluynda sóz alghan  "Núr Otan" HDP-nyng hatshysy Erlan Qariyn: "Býginde Qazaqstan Tәuelsizdigining basynda Alashorda qozghalysy túr. Sondyqtan da onyng 100 jyldyq torqaly toyyn atap ótuge dayyndyqty osy bastan qolgha alu kerek" degen bolatyn. "Alashorda" tónireginde ylghy da kesh qimyldap jýretin "Aqjoldyqtar" osy jyldyng qarasha aiynyng ortasynda Alashordanyng 95 jyldyghyn atap ótu turaly parlamentte deputattyq saual kótergen bolatyn. Degenmen últ mәselesine baylanysty jenil-jelpi qaraugha bolmaytyn salmaghy atan týiege jýk bolar ataly isti, bar joghy bir jarym aida tyndyryp tastaugha tәuekel etkeni qyzyq-aq.

Óz azat aspanynda erkin qanat qagha almasa qyrangha sert. Tәuelsiz elim dep tebirene almasa erge syn emes pe. Ontýstik erledi. Alash qozghalysynyng 95 jyldyghyna oray "Núr Otan" HDP men Ontýstik Qazaqstan oblysynyng әkimi A.Myrzahmetov qoldap, oblystyq baspasóz qyzmetining úiymdastyruymen Shymkentte "Alashorda. Jeltoqsan. Tәuelsizdik" atty ghylymiy-teoriyalyq konferensiya ótkizdi. Oblys әkimi apparaty basshysynyng orynbasary, baspasóz qyzmetining basshysy Berik Uәly bastaghan alashshyl azamattardyng qúrastyruymen Alashorda turaly bayandamalar toptamasy oqyrmangha jetti. Respublikanyng ózge ónirlerinen jýrek jardy qúttyqtau, "bәrekeldi" desken jyly lebizder estip jattyq. Mәmbet Qoygeldi, Amangeldi Aytaly bastaghan ziyaly qauym Shym shahardaghy jaqsy bastamagha bayandylyq tilep qaytty. Jiynnyng ashyluynda sóz alghan  "Núr Otan" HDP-nyng hatshysy Erlan Qariyn: "Býginde Qazaqstan Tәuelsizdigining basynda Alashorda qozghalysy túr. Sondyqtan da onyng 100 jyldyq torqaly toyyn atap ótuge dayyndyqty osy bastan qolgha alu kerek" degen bolatyn. "Alashorda" tónireginde ylghy da kesh qimyldap jýretin "Aqjoldyqtar" osy jyldyng qarasha aiynyng ortasynda Alashordanyng 95 jyldyghyn atap ótu turaly parlamentte deputattyq saual kótergen bolatyn. Degenmen últ mәselesine baylanysty jenil-jelpi qaraugha bolmaytyn salmaghy atan týiege jýk bolar ataly isti, bar joghy bir jarym aida tyndyryp tastaugha tәuekel etkeni qyzyq-aq. Búl aitqanyn, "shaban ýirek búryn úshar" nemese toy-jiyn jaqyndaghanda qimyldap ýirenip qalghandyqyqtan bolar dep týsindik.

"Alash qozghalysynyng 100 jyldyghy" - ghasyrdy tolghandyrar qasterli eske alu. Tek eske alu emes, tamyryn terenge boylatqan alyp daraqtyn, sayasynda qazaqtyng qasqamen jaysany kenes qúryp, eldik, últtyq mýdde degen úranyn úrpaq sansyna úyalatu bolmaq. 95 jyldyq mereke óz dengeyinde ótti. Áriyne, aitu onay, al isteu ekining biri, egizding synarynyng qolynan kele bermesi taghy bar. Shymkenttegi alqaly otyrysta jetekshi partiya hatshysy Erlan Qariyn: "Orynbor qalasynda II qazaq qyrghyz qúryltayynyng "Uaqytsha últtyq kenes" qúrugha sheshim qabyldaghan 13 jeltoqsan kýnin býginde ziyaly qauym arasynda "Alash kýni"" dep ataytyndyghyn jetkizdi. Sonday-aq dәl osy kýni ghalamtorda birinshi ret "Alashorda.kz" saytynyng túsauy kesilgendigin aityp, jinalghan qauymnan sýiinshi súraghan bolatyn. Osynday jaqsy bastamalrdy keshteu bolsa da estigen aqjoldyq deputattardyng atynan sóz alghan Almas Túrtaev qantardyng ortasynda Alash qozghalysynyng 95 jyldyghy kezinde, Alash ruhyn ardaqtauda әli de atqarylmay jatqan ister kóptigine nazar audaryp, Ýkimet basshysynyng atyna deputattyq saual joldaghan bolatyn. Áytsede, astyn syzyp kórsetetindey 95 jyldyqta atqarylmay qalghan is kóp degendi "ózi bola almaydy, bolghandy kóre almaydynyn" ózi dep týsindik. Uәj aitar bolsaq, Alashtyng ghasyrlyq toyy bar qazaqqa ortaq ekendigin esten shygharmaghan abzal. Ózderin Alashordashylardyng "ruhany izbasary" sanap jýrgen "Aq jol" pariyasynyng menshiktep alar mýlki emes ekendigin esten shygharmaghan jón. 2012 jyldyng ishinde elimizding әr aimaghynda alashqa qatysty týrli konferensiyalalar ótti.

"Han balasynda әr qazaqtyng qaqysy bar" dep ah úrghan Alashtyn  ruhany kósemi Álihannyng tughan kýnine oray belgili jurnalist Berik Uәliyding bastamasymen "Astana media" produsserlik ortalyghy "Alashtyng Álihany" atty derekti filim týsirgen bolatyn. Taghy aitar bolsaq, Qaraghandynyng «Bolashaq» uniyversiytetining rektory Núrlan Orynbasarúly Dulatbekovting bas boluymen Álihan Bókeyhan men Nyghmet Núrmaqúlynyng basyna eskertkish-taqta ornatylghan edi. Atymtay jomart aghalar da Alashtan baryn ayanyp qalghan emes. Shymkentte túratyn jeke kәsipker Ábdimajit Syzdyqbekov aghamyz óz qarajatymen Otyrarda "Alash alleyasyn" salyp, júrtshylyqtyng paydalanuyna bergenin erlikke balar edik.

"Aq joldyqtar" úsynghan Alash qozghalysynyng 100 jyldyghyn atap ótu ýshin Memlekettik komissiya qúru, jalpymemlekettik jәne aimaqtyq keshendi baghdarlamalar dayarlau isin qolgha alu qajet-aq. Sonymen qatar jas úrpaqty otanshyldyq ruhta tәrbiyeleu maqsatynda Alash qozghalysyna qatysty arhiv qújattaryn kóp tomdyq týrinde jariyalau da óte manyzdy әri jauapty mindet. Qazaqstandaghy repressiya tarihy otandyq tarihshy-ghalymdardyng kýshimen qorytylghany dúrys.

P.S.

Áytsede, "júmyla kótergen jýk jenil" degendeyin Alash qozghalysynyng 100 jyldyghyn úiymdastyru kópting isi. Sondyqtan da kenespen istelgen isten selkeu shyqpasy anyq. Endeshe, El aman, júrt tynyshta Alash toyyn abroymen ótkizuge nәsip etsin.
Aytpaqshy, jaqynda Ankarada «Ankara Qazaq Jastary» birlestigi men «Sana» intellektualdy kluby birlesip «Qazaq» gazetining 100 jyldyghyn atap ótti. Al Alash qozghalysynyng myltyqsyz maydanyndaghy  últymyzdyng ruhany ordasyna ainalghan "Qazaq" gazetining 100 jyldyghyn "Aq joldyqtar" atap ótti me?

ABAI.KZ

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 1981
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 2368
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 1941
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1571