Senbi, 27 Sәuir 2024
46 - sóz 2695 13 pikir 14 Qyrkýiek, 2022 saghat 14:48

Reseyding әskery shyghyndary

Ukrainada ne bolyp jatyr?  Kýnde tanerteng osy súraqpen oyanamyz. Osy súraqpen keshke basymyz jastyqqa tiyedi. Bala-shaghamyzdyng әngimesi de osy tónirekte. Ukrainanyng úrys qimyldary bolyp jatqan ontýstik, ontýstik shyghys jaqtarynyng jaghrapiyasyn da birshama bilip qaldyq. «Batiko nash Bandera, Ukraina –mati!» dep bastalatyn ukrain әuenderi de qúlaghymyzgha mayday jaghatyn boldy. Óitkeni, bauyrlas Ukrainada Qazaqstannyng tәuelsizdik taghdyry da sheshilip jatyr. 24-aqpannan beri әskery qimyldar sipaty kóz aldymyzda. Ukraina halqy men Ukraina Qaruly Kýshterining qaharmandyq kýresi eresen qúrmet sezimin oyatsa, agressor Resey memleketining «spesoperasiya» syltauymen jasap jatqan opasyz әreketteri ashu-yzamyzdy eseley týsedi.

«Soghys bolghan song ólim-jitimsiz bolmaydy» demekshi, eki jaqtyng da adam shyghyndary az emes. Basqynshy jaq әdette óz shyghyndaryn eselep kemitip, azaytyp kórsetedi. Putin ótkende: «eki jaqtyng әskery shyghyndary 5000-gha jetip qaldy» dep kýlbilteleydi. Keshe internet әleminen bizding qolymyzgha estoniyalyq «Svobodnaya Ukraina» úiymynyng týpnúsqasy «MTU Vaba Ukrainanyn» tuitter paraqshasynda jariyalanghan qúpiya qújattary týsti.
Onda RF Qarjy ministrliginen RF Qorghanys ministrligine 1922 jyldyng budjetine ózgerister engizu turaly 2022 jyly 26-tamyzdaghy №09-0-06/ 90526 hatyna sәikes Ýkimet apparatyna joldaghan habarlamasynda 2022 jyly Ukrainada arnayy operasiya kezinde qaza tapqan әskery qyzmetkerlerding otbasyna federalidyq túrghydan ótemaqy tóleu isin qarjylyq qamtamasyz etu mәselesi men 20023 jylghy osynday shyghyndardy josparlau sóz etilipti.

Osy qújatta alty ay soghysta «2022 jylghy 24-tamyzdaghy jaghday boyynsha Resey armiyasynyng 48 759 (qyryq segiz myng jeti jýz elu toghyz) әskery qyzmetshisi qaza tapty» dep kórsetilgen. RF Ýkimetining 1998 jylghy 27-shildedegi №855 qaulysyna sәikes qaza tapqan әr әskery qyzmetshining otbasyna bir jolghy 7,4 mln rubli (búl bizdinshe býgingi kurs boyynsha 57, 7 mln tenge) ótemaqy tóleu kózdelgen. Osy maqsatta bәrin qosqanda «federalidyq budjetten 362 mlrd rubli tólenuge tiyisti» ekendigi kórsetilgen. Bir qyzyghy ary qaray esep-qisapty ynghaylap jýrgizu ýshin Ukrainadaghy arnayy operasiya kezinde әr aida qaza tabatyn reseylik әskeriylerding ortasha kórsetkishi shygharylyp, ol 8132 (!!!) soldat pen ofiyser bolyp belgilenipti. Múnday orasan shyghyndardy Resey tarapy qoldan kelgenge jasyryp baghatyny aidan anyq.

Ontýstik-batysta Dneprding saghasynan soltýstik shyghystaghy Lugansk men Donesk oblystaryna deyin úzyndyghy 2400 shaqyrymdy alyp jatqan maydan shebinde qyrkýiekting basynda pozisiyalyq úrys sipaty basym bolyp kóringen. Songhy aptada UQK-ning Harikov pen Herson oblystaryna jaydyng oghynday qarsy shabuyly orystardy esinen tandyrdy. Ukraina әskeri aldyn ala oilastyrylghan batyl qarsy shabuylgha shyghyp 300-den astam eldi mekenin jaudan azat etti, qarsylastaryn oblys aumaghynda Resey shekarasyna shegerip tastady.

Reseyding әskery shyghyndary turaly basqa derek kózder ne deydi? UQK Bas shtabynyng habarlauynsha Ukrainagha qarsy keng kólemdi soghys barysynda Reseyding әskery adam shyghyndary 50 mynnan asqan. Dәlirek aitqanda 6-qyrkýiekke deyin 50150 soldaty men ofiyserinen aiyrylghan. Batystyq әskery sarapshylar Donbastaghy basqynshylyq bastalghaly beri ólgeni bar, jaralanghany bar 80 mynnan astam reseylik әskeriyler men separatister qatardan shygharyldy dep esepteydi.

Ukraina qarjy ministrligining 13-qyrkýiek kýngi derekterine qaraghanda Resey әskerining jeke qúramy 53300 adamynan aiyrylghan. Ádette soghys qimyldary kezinde qaza bolghandar men jaralanghandardyng ara qatynasy 1:3 bolady. Yaghny Reseyding býgingi tandaghy 53300 adamdyq әskery shyghynyn ýshke kóbeytsek, jaralanghandar sany 160 myngha juyqtaydy. Reseyding Preziydent әkimshiligine Ukrainadaghy soghysta habar-osharsyz ketken soldattar turaly derek súraghan 41 666 ótinish týsken. Haymars zymyrandary tiygen tank ekipajynan әdette eshbir iz qalmaydy, bu siyaqty joq bolyp ketedi eken. Denesi tabylmaghandyqtan olardy habar-osharsyz ketkender qataryna qosa salady. Ári ol ótemaqy tólemeu ýshin Resey tarapyna tiyimdi. Sonda qarap otyrsanyz Resey әskerining kýlli shyghyndary 200 mynnan asyp ketetinin kóresiz. Orasan әskery tehnikalyq shyghyndary turaly aitpay-aq qoya túralyq.

Resey tarapy qazir 18-ge tolghan jastardy, týrmede jatqan qylmyskerlerdi, aqsha ýshin qolyna qaru alghan 45-50 jastaghy eriktilerdi eki-ýsh apta oqu-jattyghudan ótkizip soghysqa attandyryp jatyr. Tәjiriybesiz soldatsymaqtar bolsa zenbirekting jemine ainaluda. Soghystaghy basty betbúrys endi Lugansk men Donbass ýshin shayqastarda jasalady dep kýtilude. Maydan dalasynan jaghymdy janalyqtar kýtemiz!

 

Marat Toqashbaev

Abai.kz

13 pikir