Dýisenbi, 29 Sәuir 2024
Asqangha - tosqan 2882 6 pikir 8 Qarasha, 2021 saghat 11:42

Drondar dәuiri: Mәskeuding uayymy

Týrkiyanyng soqqy jasaushy jәne barlaushy drondary Resey qorghanys salasynda ýlken súraqtardy tuyndatty. Áueli Siriya men Liviyada qoldanylghan drondar, artynsha Qarabaq soghysynda quatty kýshke ainalyp, endi mine Ukrainanyng shyghysynda qoldynalyp jatyr. 26-qazan kýni Ukraina alghash ret týrkiyalyq soqqy jasaushy TB2 dronymen ýlikshilerding pozisiyasyna soqqy jasap, tehnikasy men jayau әskerine shyghyn әkeldi. Búl Ukrainadaghy soghystyng kelbetin ózgertip, betbúrys jasaytyn sәt boluy mýmkin deydi sarapshylar. 

Resey preziydenti Vladimir Putin jaqynda Sochiyde ótken jiynda drondardyng quattylyghyn moyyndap, bylay dedi: "Biz ózimizding tәjiriybemiz ben bizdi qorshaghan әlemning drondardy qoldanu tәjiriybesin saraptaugha tiyispiz". Jiyn soqqy jasaushy, barlaushy, antidron qúrylghylaryna qatysty taqyrypta ótken bolatyn. Tútastay bir jiynnyng bir taqyrypta ótui de tegin emes.

Ol jiyndy soqqy jasaushy drondardyng әlemdik qaqtyghysta keninen qoldanylyp jatqanyn mysal etumen bastady. "Biz drondardyng songhy jyldardaghy әskery qaqtyghystarda effektivti qoldynylghanyn, olardyng bizge qanshalyqty qauipti bolatynyn kórdik, ony Siriyada bayqadyq. Biz onday shabuyldardy toytaryp ýirendik jәne ony tiyimdi etip jasaudamyz",- dedi Putiyn.

Ol Reseyding ózinde de quatty drondardyng baryn aita ketti. Ony mysal týrnde kórsetpese de, statistikamen sipattady. "Qazir bizding qaruly kýshterimizde eki mynnan astam dron bar. Olardy jetildiru men tehnologiyalyq mýmkindikterin arttyru boyynsha júmysty jalghastyrugha tiyispiz. Biz ózimizding de, ózgening de tәjiriybesin eskeremiz" dedi. Reseyding barlaushy "Orlan" drondary Siriya men Liviyadaghy әskery operasiyalarda qoldanyluda. Ony da Putin aita ketti.

Resey ashyq aitpasa da týrkiyalyq drondardan qorghanu qajettigin týsinedi. Sebebi Resey ýshin manyzdy geosayasy aimaq sanalatyn Siriya, Liviya, Ontýstik Kavkaz taularynda týrkiyalyq drondar reseyshil kýshterge oisyrata birneshe mәrte soqqy jasady.

Bayraktar TB2 drondary Ázerbayjan tarapynan azat etu soghysynda qoldanylyp, jaudyng 40%-dan astam tehnikasyn joyghan bolatyn. Al Siriyadaghy "Beybitshilik bastauy" atty operasiyada soqqy jasau men barlau mýmkindikterin arttyryp, Ankaranyng tynysyn ashty.

Atalmysh dron 2019 jyly Ukrainagha jetkizildi, al kelisim 2018 jyly jasaldy. Kiyev-Ankara arasynda arnayy kelisim jasalyndy, endigi tanda Kiyev taghy da 48 soqqy jasaushy drondaryn satyp alugha niyetti.

G20 kezdesuinen keyin Týrkiyanyng syrtqy ister ministri Mәulit Chavushoghly reseylik jәne týrkiyalyq aqparat qúraldary ýshin arnayy súhbat berdi.  Reseylik tilshi Ukraina tarapynan býlikshilerge dronmen soqqy jasau faktisi boyynsha súrady. Oghan týrik ministri bylay dedi: "Eger qanday da bir el bizden qaru satyp alsa jәne ony óz eline aparsa, onda ony týrkiyalyq, reseylik nemese basqa eldiki deuge bolmaydy. Ol sol satyp alghan elge tiyesili qaru. Eger bizden bireu qaru satyp alyp, shekaradan alyp shyqqan son, ol endi bizdiki emes degen sóz. Ol Týrkiyada jasalghan shyghar, biraq endi Ukrainagha tiyesili. Týrkiyany aiyptau negizsiz" dedi ol. Búl mәlimdeme arqyly ózge elderge, qajet bolsa Kiyevke de qarular sata beremiz degenin syzyp kórsetkendey.

Ol reseylik tilshige qarsy faktiler aityp, tyghyryqqa tiredi. Ministr: "Biz terrorizmmen kýres barysynda sodyrlardyng qolynan týrli qarulardy kezdestiremiz.  Kóbisi reseylik. Biraq Reseydi ol ýshin aiyptamaymyz" dedi.

Týrkiyalyq drondar songhy jyldary naghyz anyzgha ainaldy. Ásirese Qarabaq soghysynan keyin satyp alushylar men qyzyghushylar sany artty. Kelissóz jýrgizip jatqandar ishinde Qazaqstan da bar. Al Ortalyq Aziyada Týrkimenstan satyp alsa, Qyrghyzstan kelisimge kelip ýlgerdi.

Ka Myrza

Abai.kz

6 pikir