Júma, 26 Sәuir 2024
Janalyqtar 3093 0 pikir 10 Shilde, 2012 saghat 09:53

Múny – batpan, taghdyry – qaqpan Múhtarlarym...

 

Halqy qaraqúrym qúmyrsqaday qújynaghan Qytayda jii jýregim qysylyp, әraluan qauipti oilar mazalay beredi...

Qanshama ghasyr osynau qaranópirding keudesin suytyp, yndynyn basyp otyrghan, qasiyetinnen ainalayyn, ata-babalarymyzdyng batyrlyghy men danyshpandyghyna eriksiz bas iyesin.

Jerding betinde tughan topyraqtan, óz elinnen qymbatty da qasterli eshtenenin, eshkimning bolmaytyndyghyna anyq kózing jetedi. Qazaqtyng darhan dalasyn ansaysyn; qonyr kóz, keng peyil qazaghyndy saghynasyn...

Qazaq shekarasyna qadam basqasyn, kezikken әrbir qazaqty qúshaqtay berging keledi... Sóitip túryp múny - batpan, taghdyry - qaqpan Múhtarlardy oilappyn.

Qazaqta Múhtar az emes. Solardyng deni talantty, qaysar, qatarynan kóshilgeri tughandar...

...Múhtar ÁUEZOV - qazaqtyng әdebiyetin әlemge tanytqan túlgha. Birtuar, tolaghay talant, daraboz. Ataq-danqy jer jarghanymen, orystan qatyn alugha mәjbýr bolyp, ómir-baqy sayasy jýiening qas-qabaghyna qaraghan, arnayy bólimderding qyraghy nazarynan alastalmaghan, adamy taghdyry asa ayanyshty pende...

 

Halqy qaraqúrym qúmyrsqaday qújynaghan Qytayda jii jýregim qysylyp, әraluan qauipti oilar mazalay beredi...

Qanshama ghasyr osynau qaranópirding keudesin suytyp, yndynyn basyp otyrghan, qasiyetinnen ainalayyn, ata-babalarymyzdyng batyrlyghy men danyshpandyghyna eriksiz bas iyesin.

Jerding betinde tughan topyraqtan, óz elinnen qymbatty da qasterli eshtenenin, eshkimning bolmaytyndyghyna anyq kózing jetedi. Qazaqtyng darhan dalasyn ansaysyn; qonyr kóz, keng peyil qazaghyndy saghynasyn...

Qazaq shekarasyna qadam basqasyn, kezikken әrbir qazaqty qúshaqtay berging keledi... Sóitip túryp múny - batpan, taghdyry - qaqpan Múhtarlardy oilappyn.

Qazaqta Múhtar az emes. Solardyng deni talantty, qaysar, qatarynan kóshilgeri tughandar...

...Múhtar ÁUEZOV - qazaqtyng әdebiyetin әlemge tanytqan túlgha. Birtuar, tolaghay talant, daraboz. Ataq-danqy jer jarghanymen, orystan qatyn alugha mәjbýr bolyp, ómir-baqy sayasy jýiening qas-qabaghyna qaraghan, arnayy bólimderding qyraghy nazarynan alastalmaghan, adamy taghdyry asa ayanyshty pende...

Alyptyng úly Múrat aghamyz maghan renjimesin, qyzyl kenesting kezinde taghdyryng qosqan orystyng qyzyn «sýimedim» dep aitu - ózine ólim ýkimin shygharumen birdey. Bәlki, kim biledi, dara Múqang bәibishesin «sýiip qosyldy»-aq deyik. Biraq, «Abay jolyndaghy» qazaqtyng perishtedey qyzdarynyng súlulyghy men qylyghyn - qazaqtyng tabighatyn tereng týsinip, últyn jan-jýregimen sýimeytin adam búlaysha ghajap etip jaza almaydy...

...Múhtar ShAHANOV - óleni de, ómiri de búrqasyndatyp, borap soqqan dauyl. Abyroy-bedelden de ada emes. Qyzmetindi kórgenimen - qadirin joghaltpady, lauazymyndy tatqanymen - «lәppәi, taqsyr» bola almady.

Qazaqtyng jeltoqsandaghy jaujýrek jastaryn Kremliding minberinen qorghap-shyryldap, jýregine ota jasatty... Qazaqtyng ayaqastyna ainalghan ana tiline Aqordada arashagha týsip, búiyrghan pәterinen aiyryldy, kýn sayyn «kýstanalandy»...

...Múhtar MAGhAUIN - kýlli ghúmyryn qazaqtyn tarihy men tiline, әdebiyeti men sózine arnady. Kenesten kórmegen qúqayy qalmady, biraq, erkin qazaqtyng da mandayyna simady. Jalghyz syrlasy - «Júldyz» jurnalyn sheneunikter kókparsha tartqylap, tartyp aldy. «Alashym» degen arysyng kókiregi qars aiyrylyp, jat el, bógde bógesinge - Europa topyraghyndaghy Praga qalasyna ketip qaldy...

...Múhtar JÁKIShEV - matematikalyq qiyampyr esepterdi piste shaqqanday lezde sheship tastaytyn alghyr jigit. Qalanyng asfalitynda ósse de, óresi ken, últshyldyghy basym, bilim-biligi tereng azamat. Soryna qaray, Rahat Áliyevtey әkelerining kómegimen ghana kýn kórgen әljuazben synaptas bolypty...

Qazir qiyanat shegip, qapasqa qamalghan kópbalaly әke. Qazaqtyng atomyn qyzghyshtay qorghap, ónerkәsibin әlemde birinshi oryngha shygharghany ýshin «kinәgha» batty. Orystyng ormanynan shyqqan opasyzdyqtyng qúrbanyna ainalghan siyaqty. Taghyndy da, tanyndy da talghamaytyn tarpang tarih búl Múqannyng erte me-kesh pe kýnәsizdigin dәleldep, enbegin eskeretin bolady...

...Múhtar ÁBLYaZOV - qazaqtyng 90-shy jyldary kәsipkerlikpen ainalysyp, ainalasyn jaypaghan úyatsyz sheneunikterimen ebin tauyp, eki asaghan pysyqay biznesmen. Qyza-qyza kelgende, ministr lauazymyna deyin qarpydy. Jalghyz jútyp- jey bermey, monshagha týsip, saunada sayrandaghan әriptesteri - biznesmen jigitterding birazyn qúlaghynan sýirep, memleket basshysyna aparyp, bir-bir juan portfelider bergizdi...

Áytkenmen, sayasat degenimiz - biznestegidey tútynushyny aldap, alpys ese payda tabu emes. Sayasat - beti taza, týbi qoqys túnghiyq!..

Múhtardyng menmendigi basym mәskeulik bilimin - «shyghystyng nәzik sypayylyghy» atynan audaryp, aidalagha tastap ketti. Qiyanat kórip, qamaqqa da týsti...

Ant suyn iship, aua da jútty. Biraq, «auru qalghanymen, әdet qalmady» jymqyruyn jalghastyra berdi. Sol súghanaqtyghy janbyrly ólkege tyrqyray qashugha mәjbýr etti...

Qazaq bolghasyn, sóz joq, janyng ashidy, jýreging syzdaydy. Áytse de, qazir men kók shaydy soraptap otyrghan Qytayda úrynyng eki qolyn shauyp tastaydy eken. Men oilaymyn: qazaq keng hәm keshirimshil ghoy, eger Múhtar ÁBLYaZOV bauyrym qytaylyq bolsa, qazir eki qolsyz, eki ayaqsyz tomar bolyp, domalanyp jatar me edi, qayter edi?!

...Múhtar GhABDOLLA - búl mening jasóspirim balam. Oraldyng sauatsyz bir dәrigeri teris ukol salyp, mýgedek qylyp qoydy...

Taghy da qazaqtyng ejelgi kónbistigine salyp: «Taghdyrdyng isi shyghar?!.» - dep, jyly jauyp, jyl sayyn jazda Qytaygha emdeluge kelemiz...

Mening Múqtar balapanym, ÁUEZOV pen MAGhAUIN atalarynday әdemi sóiley almaydy; ShAHANOV atasynday aiqaylap, óleng oqy almaydy; ÁBLYaZOV kókesindey eshkimdi alday almaydy; JÁKIShEV kókesindey shytyrman esepterdi sheshe almaydy...

Mening balapanymnyng sóilegisi-aq keledi, sayraghysy-aq keledi, qatar qúrbylarymen kóshe kezip, «qanghysy»-aq keledi...

Mening Jaratqan IYemizden jalghyz súrar tilegim: mening Múhtaryma attas atalary men kókelerining tәlkek taghdyrlaryn emes, talanty men talabyn, jigeri men qayratyn búiyrtsyn!!!«Ýmitsiz - shaytan» degen...

Qajymúqan GhABDOLLA,

Ýrimshi qalasy,

Qytay eli

«Abay-aqparat»

0 pikir