Seysenbi, 14 Mamyr 2024
Janalyqtar 2373 0 pikir 19 Mausym, 2012 saghat 12:56

Ereuil jaylaghan el

Reseyding jappay ereuilshi elge ainalghanyna biraz boldy. Mәskeudegi ekinshi «Milliondar sherui» Resey kýnimen túspa-tús keldi. Búl - 12 mausym. Birinshisi Vlamidir Putindi úlyqtau rәsimining aldynda, yaghny 6 mamyrda ótken edi. 
Kórshi elde keng kólemdegi jappay narazylyq sharalarynyng ótken jyly jeltoqsan aiyndaghy Memlekettik Duma saylauynan keyin bastalghany mәlim. Myndaghan adam qatysqan alghashqy ereuil 5 jeltoqsanda ótti. Al 10 jeltoqsanda narazylyq sharalary Reseyding 99 qalasy men shetelderding 42 qalasynda úiymdastyryldy. Mәskeudegi Bolotnaya alanynda bolghan oppozisiya mitingisi songhy on jyldaghy, tipti sonau 1990 jyldardan bergi eng iri ereuil dep esepteldi. Osy narazylyqtar biylghy 4 nauryzda Vladimir Putin jengen preziydent saylauyna deyin jәne keyin de jalghasty ghoy. Basty talap «Saylau әdil ótsin» degenge sayady. Belsendiler narazylyqtyng bir belgisi retinde aq lentany tandapty. Olar týrli saylau barysynda zang óreskel búzylyp, búra tartugha jol berildi dep espeteydi. Áyteuir, Putinge qarsy, ýkimetke qarsy úrandardy qarsha boratuda.

Shou sipatty sheru

Reseyding jappay ereuilshi elge ainalghanyna biraz boldy. Mәskeudegi ekinshi «Milliondar sherui» Resey kýnimen túspa-tús keldi. Búl - 12 mausym. Birinshisi Vlamidir Putindi úlyqtau rәsimining aldynda, yaghny 6 mamyrda ótken edi. 
Kórshi elde keng kólemdegi jappay narazylyq sharalarynyng ótken jyly jeltoqsan aiyndaghy Memlekettik Duma saylauynan keyin bastalghany mәlim. Myndaghan adam qatysqan alghashqy ereuil 5 jeltoqsanda ótti. Al 10 jeltoqsanda narazylyq sharalary Reseyding 99 qalasy men shetelderding 42 qalasynda úiymdastyryldy. Mәskeudegi Bolotnaya alanynda bolghan oppozisiya mitingisi songhy on jyldaghy, tipti sonau 1990 jyldardan bergi eng iri ereuil dep esepteldi. Osy narazylyqtar biylghy 4 nauryzda Vladimir Putin jengen preziydent saylauyna deyin jәne keyin de jalghasty ghoy. Basty talap «Saylau әdil ótsin» degenge sayady. Belsendiler narazylyqtyng bir belgisi retinde aq lentany tandapty. Olar týrli saylau barysynda zang óreskel búzylyp, búra tartugha jol berildi dep espeteydi. Áyteuir, Putinge qarsy, ýkimetke qarsy úrandardy qarsha boratuda.

Shou sipatty sheru

7 mamyrda ótken Resey preziydentin úlyqtau rәsimi aldynda Mәskeudegi jappay narazylyq sharalaryna jana renk qosyldy. Oghan «Milliondar sherui» degen at qoyyldy. Búghan jýz mynday adam qatysty degen mәlimet bar. Ol kezde narazy top pen polisiya arasynda qaqtyghystar da boldy. Biylik halyq tolquyn ayausyz basyp tastady. Biraq eshkim adam atyp óltirgen joq.
Búdan keyin narazylyqtar rúqsat etilmegen sharalargha úlasty. Ol kezende orys oppozisiyasy qazaqtyng úly aqynyn biraz «azyq etti». Narazylardyng eng belsendilerining biri - Aleksey Navalinyy júrtty Mәskeuding Taza toghan (Chistye prudy) gýlzaryndaghy Abay eskertkishining aldyna jinaghan edi. Sodan keyin úly aqynymyzdyng ghalamtordaghy tanymaldyghy artty. Reseylik baspalar onyng kitaptaryn shygharatyn boldy. Tipti belgili shou jýrgizushi Ivan Urgant, tilin búrap bolsa da, Abaydyng «Jazghytúry» ólenin qazaqsha oqyp shyqty. Osylaysha, aqyn arqyly orys oppozisiyasynyng da ataghy jer jardy. Áytse de, osynday kórinisterden keyin Reseyde jýrip jatqan shara sheru me, shou ma degen oida qalatynyng ras. Onyng ýstine, búl dýrmekting arasynda kóbinese qaghynghan qylyqtarymen ataghy shyqqan Kseniya Sobchak bar. Ol tipti osyghan deyin pikirleri salmaqty jurnalist retinde tanylghan Leonid Parfenovpen qosylyp biylikke baghyshtap әzil әn aituda. Muzykant Vasya Oblomov ýsheuining «Preved Medved» әnine jasaghan beynebayandary birazdan beri ghalamtordy sharlap jýr.
Sheru shougha ainaldy ma, shou sheruge ainaldy ma? Áyteuir, Reseydegi narazylyqtyng beti jaman. Resmy oryndar Mәskeudegi ekinshi «Milliondar sheruinde» oghash oqighalar bolmaghanyn habarlady. Áytse de, key ónirlerde kelensiz kórinisterding eriksiz kuәsine ainalyp jatqandar barshylyq. Mysaly, «Vmeste» qoghamdyq qozghalysynyng saytynda el astanasyndaghy narazylyq sharasyna ketip bara jatqan vologdalyq deputat Evgeniy Domojirovtyng kóligin belgisiz bireulerding atqylaghany turaly jazypty. Onyng jolyn eki avtomobili bógep, ishinen betperde kiygen adamdar atyp shyghyp, jaraqattaytyn qarumen oq jaudyrghan. Sosyn synghan terezeden ishke qaray boyau shashqan. Deputattyng qasynda atalghan qozghalysqa mýshe bir әiel bolypty.
Aytqanday, tolqular ónirlerde de boy kóterdi. Biraq olargha, әri ketkende, 300-dey ghana adam qatysqan. Al Mәskeu polisiyasy múndaghy sheruge 18 mynday adam baryp, aqyrynda mitingke sonyng 15 myny qalghanyn habarlady. Biraq oppozisiya basshylary 100 mynnyng ýstinde boldyq dep otyr. Jalpy, olar endi kýzge deyin tynyshtyq saqtap, kelesi sheruge Vladimir Putinning tughan kýni - 7 qazanda shyghatyndaryn aityp tarady.
Birinshi «Milliondar sheruinen» keyin onyng belsendileri qughyndalghan edi. Ol kezde 13 adam ústalsa, sonyng jeteui qamauda otyr. Qazirgi jaghday odan kem emes. Tipti búl joly olardyng pәterlerin tintigen. Álgi Kseniya Sobchaktyng ýiinen qomaqty qarjy tabylyp, endi tergeu komiyteti onyng mәselesin may shammen qarap jatqan kórinedi. Atap aitqanda, «qaghynghan» qyz ýiine 1 mln euro, 480 myng dollar, 480 myng rubli jasyrghan eken. Oppozisiyanyng taghy bir belsendisi Aleksey Sahnin tergeushiler pәterining esigin dәu balghamen syndyryp ketkenin aituda. Basqa da qughyn-sýrgin, bóget jasau sharalary jalghasuda. Preziydent Putin osy ekinshi sheru óterding aldynda mitingte tәrtip búzghany ýshin jeke túlghalargha 300 myng rubli (1 mln 368 myng tenge), al lauazymdy túlghalargha 600 myng rubli (2 mln 736 myng tenge) aiyppúl saludy qarastyratyn zangha qol qoydy.

Siz kimsiz, P myrza?

Aynalyp kelgende, osy narazylyqtyng bәri Putindi biylikten ketiruge degen talpynystan tuyndaghan. Al ótken aida ghana taghyna qayta jayghasqan VVP-nyng (ony keyde osylay dep ataytyny ayan) ózi miz baghar emes. Ol Resey kýnining qúrmetine arnalghan qabyldau barysynda múnday tolqularmen úshpaqqa jete almaymyz degenge menzedi. V.Putiyn: «Kópúltty halqy bar, federativtik qúrylymy kýrdeli Resey siyaqty alyp el ýshin evolusiyalyq damudyng qúndy ekeni aiqyn. Eldi әlsizdendiretin, qoghamdy jikke bóletin nәrsening bәri biz ýshin tiyimsiz. Áleumettik jәne ekonomikalyq kýizeliske úryndyratyn kez kelgen sheshim men qadamdy biz qabylday almaymyz. Últtyq tarihy jadymyz sony úghyndyryp otyr» degendi shegelep aitty.
Búl kisining biylikke qaydan, qalay kelgenin jalpaq júrt, tam-túmdap bolsa da, biledi. Ol búryn tynshylyq qyzmet atqardy. Sondyqtan ainalasyndaghylar ony myqty basshy bolady dep sendi. Vladimir Vladimiyrúly biylikke kelgende, rasymen de sonday imidjin saqtady. «Alayda, naqty nәtiyjeler boyynsha saralaytyn bolsaq, Putin búrynghy Kenes Odaghynyng ónerkәsibin saqtap qala almady: ol basqarghan tústa Resey ónerkәsip ónimderin shygharudy odan sayyn azaytyp, resurstar men múnay eksportyna tәueldi bop qaldy». Múny Resey preziydenti Qytaygha barghannan keyin osy elding «Huanisu shibao» gazeti jazghan. Avtor odan әri býy deydi: «Putin KOKP siyaqty myqty sayasy jýieni qúra almady. «Edinaya Rossiya» - eshqanday da partiya emes, mýddelester toby, burokrattar shoghyry. Eger Putin týrli taptardyng jaghdayyn jaqsartyp, qily mýddeni kózdeytin toptardyng tabys tabuyna mýmkindik bergende, eshkim de úly mәrtebeli Putinning taghyn shayqalta almas edi. Endi Putinning qolynda múnaydan týsken aqsha men soghan satyp alynghan tauar bolmasa, baryspen alysqany da, joyghysh úshaqpen úshqany da ony oqshaulanudan aman alyp qala almaydy. Al Resey 1990-jyldardaghy tolqulargha qayta oralady».
Putinning tóniregine belgili bir topty jinap alyp, solardy ghana bayytyp, sybaylas jemqorlyqtyng kórigin qyzdyryp otyrghanyn ózge de sarapshylar aitady. Qazir onyng birneshe synyptasy, kurstasy milliarder bolyp alghan. Bazbir baghamdaular boyynsha, Vladimir Vladimiyrúlynyng ózi de kedey adam emes. Ol jýrgizip otyrghan ekonomikalyq sayasatqa eldegi kóptegen kәsipkerlerding kónili tolmaydy. Olardyng oiynsha, Resey ekonomikasy AQSh-qa tәueldi. Memlekettik Duma deputaty Evgeniy Fedorov «Pravdy.Ru» beynestudiyasyna bergen súhbatynda bylay deydi: «Orta jәne shaghynyn qospaghanda, Reseydegi jeke biznes atauly shetelde tirkeluge mindetti jәne Qúrama Shtattardyng baqylauynda túr. Siz zang jýzinde reseylik biznesmen bolyp tabylatyn birde-bir iri kәsipkerdi atay almaysyz. Olardyng kez kelgenining resmy mәrtebesi - «Resey Federasiyasyndaghy sheteldik kompaniyanyng mýlkin basqarushy».
Osy tektes týrli týitkilderden keyin biylikke ishi jyly qoymaytyndardyng sany ósip keledi. Onyng ýstine, Reseydi syrttan da sybap jatqandar jeterlik. Óitkeni, búl derjava basshysynyng ishtegi jaghdaydy ghana emes, tóniregindegi, tipti odan da әridegi elderdi uysynda ústau ambisiyasy bar ekenin talaylar bilip otyr. Ishkish atanyp, eldi erkine jiberip qoyghan Boris Elisinning ornyna der kezinde kelip, o bas­ta «kýlsheli baladay» júrtqa sýikimi bolghan Putinning endigi halin boljap bilu mýmkin emes. Kórshimizdegi kýrdeli jaghday kópke deyin sheshile qoymas, qiyn týiinge ainalghan tәrizdi.

Orazәli BAYMÚRAT

"Jas qazaq" gazeti

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 1980
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 2356
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 1934
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1569