Senbi, 27 Sәuir 2024
Oidan-qyrdan 7411 37 pikir 15 Shilde, 2021 saghat 14:50

Mәskeu: «Ortalyq Aziyany tәlibterden qorghaymyz», - deydi

Ótkende (8 shildede) tәlibter Reseyge baryp, ministr Lavrovpen jolyqqany belgili. 2003 jyly Resey Joghary sotynyng sheshimimen lankestik úiym dep tabylghan «Taliban» qozghalysy Mәskeuding qaq ortasynda kelissózder ótkizdi. Resey tarapynan tyiym salynghan úiymgha Kremli ýlken zal, jayly qonaq ýy berip, press-konferensiya ótkizuine rúqsat etti. 

«Taliban» liyderleri Reseyge alghash ret ayaq tirep otyrghan joq. Osyghan deyin 2019 jyldyng mamyrynda dәl osynday jolyghular bolghan. Arada bir jyl ótkende «Taliban» qozghalysynyng atynan delegasiyany Mavlyavy Shahabuddin Delavary bastap bardy.

Resey Syrtqy ister ministri Sergey Lavrov:

«Biz tәlibtermen baylanysymyzdy joqqa shygharmaymyz. Biz kelissóz arqyly olardy aughan biyligimen ýstel basyna otyryp, mәseleni beybit retteuge yqpaldasqymyz keledi», -dep aqtalghanday bolsa da, Mәskeuding tәlibtermen úzaq uaqyt boyy baylanys ústap kele jatqanyn, tipti olargha yqpal etu tetigi baryn anyq anghartty. Búl turaly ótken joly egjey-tegjeyli jazdyq.

Býgingi sóz – janaghy Sergey Lavrov qaramaghynda qyzmet isteytin, «tәlibtermen» jýrgizilgen kelissózge qatysqan reseylik sheneunik Zamir Kabulovtyng «RIA Novostiy-ge» bergen súhbaty turaly bolmaq...


Zamir Kabulov

Resey preziydenti Vladimir Putinning Aughanstan mәselesi jónindegi arnayy ókili, RF Syrtqy ister ministrligining Aziya mәseleleri boyynsha departamentining diyrektory. Aughanstanda elshi bolghan.


Mine, sol Zamir Kabulov tәlibtermen jýrgizilgen kelissózder jayyn bayandap, súhbat beripti. Súhbat barysynda tәlibter Resey men onyng kórshilerine shabuyl jasamaugha uәde bergenin aitypty. Býideydi:

«Olar Mәskeuge «Taliban» qozghalysynyng jogharghy basshylyghy atynan Aughanstan territoriyasy ýshinshi bir memleketterding mýddesine qayshy qoldanylmaytynyna kepildik beru ýshin keldi. Ortalyq Aziyanyng qauipsizdigi Resey ýshin qanshalyqty manyzdy ekenin týsingendikten de, olar osy mәselege basa nazar audardy.  

Bizding Ortalyq Aziyadaghy әriptesterimiz dabyl qaghyp jatyr. Alayda, tәlibter Tәjikstan territoriyasyna basyp kirmegenin eskergenimiz jón. Tәjikstangha qashyp barghandar – Aughanstan Ýkimetining әskerleri. Olar qashyp bara jatyp, tәlibter basyp alghan territoriyalargha oq jaudyrghan. Biraq tәlibter maydan dalasyndaghy barlyq komandirlerge tәjik territoriyasyn atqylamaugha qatang tapsyrma bergen.

Búl jerde mәn bere ketetin jayt – ministr Lavrov Aughanstannyng soltýstigindegi haosty DAYSh sodyrlarynyng óz maqsattaryna paydalanu qaupi jayly sóz etti. Búl biz ýshin óte manyzdy. Tәlibter men DAYSh sodyrlary bir-birimen bitispes jau. Tipti, tәlibter DAYSh sodyrlaryn tútqyngha da almaydy, birden kózin joyady. Bizding esebimizshe, soltýstikte 3-4 mynday DAYSh sodyrlary qalghan.  

Osy jerde soltýstikti Aughanstannyng Ýkimeti baqylap túrghan uaqytta olar DAYSh-pen soghyspaghanyna nazar audarghan jón. Sondyqtan, soltýstikte tәlibterding jeniske jetui – DAYSh ýshin qauipti ekeni anyq», - deydi. «Biz tәlibterding búl uәdelerine qanshalyqty sengenimiz jón?», - degen súraqqa:

«Biz tek ózimizge ghana senemiz. Jaghdaydy múqiyat baqylap otyrmyz. Tәlibter bizding odaqtastarymyz, kórshilerimizge qanday da bir soqqy jasaugha әrekettense, olar onyng jazasy tym auyr bolatynyn biledi. Ortalyq Aziyayn biz qorghaymyz», - deydi.

Taqyrypqa túzdyq:

«Taliban» Aughanstanda songhy aptada aitarlyqtay ýlken nәtiyjege qol jetkizdi. Ortalyq Aziyamen shekaralas ýsh elding shekarasyn tolyq ózine qaratty. Olar týrkimen-aughan, tәjik-aughan, ózbek-aughan shekaralary. Sonymen birge Qytaymen shekaralasatyn jalghyz aimaq Vahan da tәlibterding qol astyna ótti. Iranmen shekaralas Gerat audanynyng jartysyn tәlibter basyp alyp, óz tularyn ilip qoydy. Osylaysha olar aldymen shekaralas aimaqtardy ózine qaratyp, aughan biyligin qúrlyq arqyly kómek alu mýmkindiginen aiyryp jatyr. Elding ishki aimaghynda Qúndyz ben Qandaghar qalalaryna shabuyl bastady. Qandaghar Aughanstannyng ekinshi iri qalasy. Qalada milliongha juyq halyq túrady. Tәlibter ýlin búl qala simvolikalyq manyzgha iye, sebebi 2001 jylgha deyin atalmysh qalada Talibannyng resmy shtab pәter ornalasqan edi.

Talibannyng qozghalysyna qarap, Mәskeu barynsha әreket etip jatyr. «Tәlib basyp alady» deu arqyly, Ortalyq Aziyada әskery kýshin arttyrugha tyrysuda. Talibannyng әreketi, Mәskeuding Ortalyq Aziyada kýsheiine sebepker boluda. Osyghan qarap, Mәskeu men Taliban arasyndaghy baylanys tek qana kelissóz dengeyinde degenge kýmәn keltiruge bolatynday.

Abai.kz

37 pikir