«Reyting.KZ» zertteu agenttigi sәuir aiynyng alghashqy jartysynda sarapshylar arasynda saualnama jýrgizip, sayasy elitada jaqyn uaqytta kimning qyzmetinde qalyp nemese lauazymyn ósirui mýmkin ekendigin anyqtaghan.Songhy kýnderi búl boljam qayta jandana bastaghanday.

Jaqyn uaqytta qyzmet auystyruy mýmkin alghashqy bestikke Premier-ministr Kәrim Mәsimov engen. «Bir jaghynan onyng 2011 jylghy preziydent saylauynan, 2007 jәne 2012 jylghy parlament saylauynan keyin de qyzmetinde qaluy búryn-sondy bolmaghan jayt, oghan qosa ol Premier-ministr lauazymynda qyzmet etu merzimi jaghynan búrynghylardan asyp týsken. Osynyng barlyghy oghan degen Memleket basshysynyng joghary senimin kórsetedi» dep jazylghan agenttikting bayandamasynda. Ekinshi jaghynan, zertteushiler Preziydentting biyl 27 qantarda Ýkimetti keybir mәseleler boyynsha synaghanyn eske týsire otyryp, búl keleshekte Ýkimet basshysynyng auysuyna týrtki boluy mýmkin dep esepteydi. Búdan ózge, sarapshylardyng oiynsha, biyliktegi jana sayasy tepe-tendik qalyptastyru ýshin osynday sheshim qabyldanuy yqtimal. Oghan qosa «Qazaqstandaghy kadr sayasaty tәjiriybesi kórsetip otyrghanday, memlekettik apparattaghy sheshushi qyzmetti bir adamdardyng bes jyldan artyq atqaruy - siyrek jaghday».
Reyting agenttigining zertteu nәtiyjeleri boyynsha túraqty әri perspektivasy mol sayasatker retinde reytingtegi alghashqy oryngha birinshi viyse-premier Serik Ahmetov shyqqan. «Kәrim Mәsimovting Ýkimet basshylyghynan ketu yqtimaldyghyn eskersek, Ahmetov búl qyzmetke eng layyqty bolyp kórinedi», - dep jazylghan agenttik bayandamasynda. Alayda sarapshylardyng topshylauynsha, Kәrim Mәsimovting de biylik olimpindegi orny alasarmaydy, ol ózin «jetekshi-tehnokrattan ishki basqarushy elitanyng sheshushi «oyynshylarynyn» birine ainaldyratyn» lauazymgha kelui yqtimal.
Zertteu agenttigi qazirgiden de joghary jetekshi qyzmetterge barugha ÚQK tóraghasy Núrtay Ábiqaevtyng jәne Almaty qalasy әkimi Ahmetjan Esimovting mýmkindigi bar ekendigin jazady. «Sarapshylar baghalauy boyynsha, Esimov Ábiqaevqa qaraghanda ózining qazirgi pozisiyasyn saqtap qalu mýmkindigi azdau kóringenimen, keleshek qyzmetining yqpaldylyq dengeyi jaghynan asyp týsui mýmkin».
Jalpy, saualnamagha 35 sarapshy qatysqan. Olar memlekettik jýiede sheshushi pozisiyalardaghy jiyrma sayasatker boyynsha eki súraqqa 7 baldyq jýiemen jauap bergen: 1) joghary lauazymdy túlghalardyng qazirgi qyzmetterin jaqyn perspektivada saqtap qalu mýmkindigi (1-3 ai); 2) búl adamdardyng pozisiyalaryn (yqpaldyraq/yqpaldylyghy azyraq) janartu yqtimaldylyq dengeyin baghalau.
Saualnama internet arqyly ótkizilgendikten, sarapshylardyng súraqtargha jauap berudegi motivterining anyq emestigin әri agenttik tújyrymdary subektivti pikirlerge negizdelgenin eskertti «ReytingKZ» zertteu agenttigi atqarushy diyrektory Jandarbek SÚLTANOV.
- Sarapshylar búghan deyin de Mәsimovting "otstavkasyn" talay boljap kelgen. Onda nege dәl qazir Ýkimet auysuy kerek?
- Shyn mәnisinde, Mәsimovting otstavkasy turaly ol búl qyzmetti atqarghannan beri boljam jasalyp keledi. Sonymen birge songhy jyldardaghy eng jogharghy sayasy elitadaghy auys-týiisterdi әrdayym tek júmystaghy tabys nemese olqylyqtarmen týsindiruge kelmeydi. Eng joghary memlekettik qyzmetke barghysy keletinder ýshin Preziydentting senimdi faktory asa manyzdy. Ony baghalau key jaghdayda qiyn da. Songhy uaqytta Kәrim Mәsimovting júmysynda eleuli olqylyqtar bayqalmaydy. Onyng otstavkasyn kýtu osy qyzmetti úzaq atqaruymen baylanystyrylady. Sarapshylar «ol búl qyzmetti neghúrlym kóp atqarsa, soghúrlym onyng odan ketu yqtimaldyghy joghary» degen prinsip boyynsha payymdamasa kerek. Osynday tújyrymnyng qarabayyrlyghyna qaramastan, onyng obektivti negizi bar.
- Sarapshylar eng bir túraqty әri keleshegi zor sayasatker retinde birinshi viyse-premier Serik Ahmetovke joghary bagha beripti. Nelikten dәl osy sayasatker reytingte algha shyghyp, ol premierlikke úmsyna alady?
- Ahmetovting búl qyzmettegi túraqtylyghyn onyng osy júmysty atqaru merzimining azdyghymen jәne búrynghy viyse-premierlik tәjiriybesining bar ekendigimen týsindiruge bolady. Búl sayasatkerding kәsiby tәjiriybesining moldyghy onyng keleshektegi qyzmetining ósuine mýmkindik beredi. Ahmetovting taghy bir artyqshylyghy - onyng yqpal etushi toptarmen baylanysynyng joqtyghy. Búl oghan mәmilege keltirushi túlgha retinde әreket etuine jol ashady. Oghan qosa Premier-ministr lauazymyna onyng orynbasarlarynyng birining taghayyndaluy qisyndy.
- Sarapshylar lauazym iyelerining óz ornyn saqtap qalu mýmkindigi turaly birinshi súraqqa jauap bergen kezde naqty merzimdi, yaghni, aldaghy 1-3 aidy esepke alypty. Al ekinshi súraq boyynsha olardyng qyzmetterin almastyru kezeni qanday uaqytty qamtidy? Yaghni, búl ózgerister qashan boluy yqtimal?
- Ekinshi súraq ta sarapshylardyng osy kezendegi boljamdaryna bagha beredi. Biraq búl jerde aita ketetin bir manyzdy mәsele bar: sarapshylar ekinshi saual boyynsha tek birinshi súraq boyynsha otstavkagha ketu yqtimaldyghy ortadan joghary sanalghan sayasatkerlerge ghana bagha berdi. Sarapshylargha qyzmetten ketu mýmkin dep eseptemeytin sayasatkerding keleshek qyzmetin boljaudy úsynu orynsyz bolar edi.

Taqyrypqa oray:
Núrlan ERIMBETOV, sayasattanushy:

- Talay ret osynday saraptamalar jasalghan. Sarapshylardyng kópshiligi Ýkimetting ishinde bolyp jatqan jaghdaydan habarsyz bolyp keledi. Keyde ózderining tanytqysy keletin adamdarynyng reytingisin úiymdastyrady. Al Ýkimetti taratu turaly mәselege qarsymyn. Sebebi bir ministr júmysyn bastasa, onyng ornyna basqasy kelip, búrynghy baghdarlama sol kýii ayaqsyz qalady. Songhy on jylda qanshama ministr auysty?! Ministrlikter qúrylymdyq ózgeristerge úshyrap, ataularyn ózgertedi, jana mekemeler bolyp qayta qúrylady. Ministrlikterde túraqtylyq joq. Onda qyzmet etetinderding shashtary agharyp, jýikeleri júqarghan. Árbir ministr ózderining baghdarlamalaryn tolyqtay jýzege asyru boyynsha bizding aldymyzda esep berui kerek. Áytpese bir ministrden 4-5 jyl búrynghy bir baghdarlamanyng jaghdayyn súrasan: «Ol mening kezimde emes!» dep shyghady. Adamdar qoryqpay, alansyz júmys istey aluy kerek. Ol ýshin Ýkimetke jónsiz ózgerister kerek emes.
Ayjan KÓShKENOVA