Jeksenbi, 5 Mamyr 2024
Janalyqtar 2736 0 pikir 3 Sәuir, 2012 saghat 09:52

Halyqaralyq baghalaushy agenttikterding baghasy әdil me?

Biyl Standard & Poor"s  halyqaralyq nesiyelik agenttigi BICRA, yaghny Bank sektorynyng salalyq jәne memlekettik tәuekelderining baghasy súrypynda Qazaqstandy aldynghy kórsetkishi 8-topta qaldyrypty, tek salalyq tәuekeli boyynsha sandy 8-den 7-ge ózgertken eken. Al otandyq mamandardyng pikirinshe, búl arada bizding elimiz 8-7 emes, odan da joghary topqa jatqyzyluy kerek edi.  Jalpy, qarjy sektoryna berilgen búl bagha qanshalyqty shynayy? Eger bagha әdil berilmese, agenttikting múnday әreketin qalay týsinuge bolady?..

«Biz Qazaqstannyng salalyq tәuekel baghamyn ózgerttik, óitkeni búl memlekette banktik jýiening qorlandyru sapasy neghúrlym jaqsarghan» delingen atalghan agenttik taratqan baspasóz bayanynda. Búl arada S&P alghysharttaryna sәikes, bastapqy bagha - «óte joghary tәuekelding qauip-qateri», al qazirgisi «joghary tәuekel» degendi bildiretindigin basa aita ketelik.

Sonymen 8-topqa bizding memleketimizden tys Niygeriya, Gruziya, Livan, Latviya, Argentina, Boliviya, Egiypet, Tuniys, Urugvay jәne Ózbekstan memleketteri enedi eken.

Biyl Standard & Poor"s  halyqaralyq nesiyelik agenttigi BICRA, yaghny Bank sektorynyng salalyq jәne memlekettik tәuekelderining baghasy súrypynda Qazaqstandy aldynghy kórsetkishi 8-topta qaldyrypty, tek salalyq tәuekeli boyynsha sandy 8-den 7-ge ózgertken eken. Al otandyq mamandardyng pikirinshe, búl arada bizding elimiz 8-7 emes, odan da joghary topqa jatqyzyluy kerek edi.  Jalpy, qarjy sektoryna berilgen búl bagha qanshalyqty shynayy? Eger bagha әdil berilmese, agenttikting múnday әreketin qalay týsinuge bolady?..

«Biz Qazaqstannyng salalyq tәuekel baghamyn ózgerttik, óitkeni búl memlekette banktik jýiening qorlandyru sapasy neghúrlym jaqsarghan» delingen atalghan agenttik taratqan baspasóz bayanynda. Búl arada S&P alghysharttaryna sәikes, bastapqy bagha - «óte joghary tәuekelding qauip-qateri», al qazirgisi «joghary tәuekel» degendi bildiretindigin basa aita ketelik.

Sonymen 8-topqa bizding memleketimizden tys Niygeriya, Gruziya, Livan, Latviya, Argentina, Boliviya, Egiypet, Tuniys, Urugvay jәne Ózbekstan memleketteri enedi eken.

Atalghan agenttik mamandarynyng baghalauynsha, ekonomikalyq tәuekelding «8» degen baghasy Qazaqstannyng ekonomikalyq tepe-tendigi men túraqtylyghynyng búzyluy sekildi joghary tәuekelderge boy úrugha beyim ekenin bayqatady. Olardyng pikirinshe, Qazaqstannyng banktik sektory әli de týzetuler men ózgerister kezeninde, әri merzimi ótip ketken jәne qayta qúrylymdalghan nesiyeler kólemi de kóp, әsirese búl qúrylys sektoryndaghy boryshkerlerge qatysty. Osyghan baylanysty halyqaralyq agenttik «Qazaqstan ekonomikasyndaghy nesiyelik tәuekelderding joghary boluyna ondy-soldy nesie taratqan bankting shala sauatsyzdyghy, boryshkerlermen júmys isteytin anderrayting standarttarynyng qa-tang bolmauy, tólem mәdeniyetining tómendigi jәne zannyng oryndaluyndaghy olqylyqtar sebep» dep qorytyndy jasaydy.

Qarjyger-maman Iliyas Isaevtyng aituynsha, halyqaralyq nesiyelik agenttikterding baghasy taza ekonomikalyq jaghdaygha beyimdelmegen. Oghan sayasi, әleumettik, psihologiyalyq, tipti belgili bir halyqaralyq dengeydegi alpauyttardyng mýddeleri toqaylasyp ketedi. Osy qúramdas bó-likterdi alyp tastap, tek ekonomikalyq tәuekel jaghynan qarastyrsaq, mamannyng pikirinshe, Standard & Poor"s  halyqaralyq nesiyelik agenttigining Bank sektorynyng salalyq jәne memlekettik tәuekelderining baghasy súrypynda Qazaqstan 7 emes, odan da tómen topqa jatqyzyluy tiyis eken.

- Qansha ataghy jer jaryp túrsa-daghy, býgingi tanda taza ekonomikalyq tәuekeldi baghalaytyn halyqaralyq reytingilik agenttik joqtyng qasy. Sebebi olar belgili bir alpauyttardyng demeushiligi arqyly dýniyege keledi. Yaghny búl agenttikter sol qojayyndarynyng mýddesi túrghysynda sayasi, әleumettik jәne psihologiyalyq yqpaldy qyzmetterine paydalanady. Sondyqtan olardyng baghalauyna onsha sene beruge bolmaydy. Biraq ekonomikalyq tәuekelderding qúramdas bóligi bizdegi qarjy sektorynyng jaghdayy keremet dep taghy aita almaymyn. Degenmen býginderi Qazaqstannyng memlekettik qaryz dengeyi kóp emes - bar-joghy 5 mlrd $, altyn valuta qory  qomaqty - 80 mlrd $ astam. Álemdik naryqtaghy múnay baghasy da shiykizat resurstaryn tasymaldaushy Qazaqstan ýshin qolayly bolyp túr. Osy jaghynan al-ghanda, Standard & Poor"s  halyqaralyq nesiyelik agenttigining Bank sektorynyng salalyq jәne memlekettik tәuekelderining baghasy súrypynda Qazaqstan 7 emes, odan da joghary topqa jatqyzyluy tiyis dep oilaymyn, - deydi I.Isaev.

Makroekonomikalyq zertteu ortalyghynyng diyrektory Oljas Qúdaybergenov bank sektorynyng jaghdayy, negizinen, múnay aqshasynyng arqasynda onalyp kele jatqanyn aitady.

- Qazir bank sektoryndaghy jaghday birtindep onalyp keledi, syrtqy qaryzdar qysqaryp, depozit bazasy artyp, olar nesiyelendiru ósimine yqpal etip otyr. Biraq múnyng bәri - múnay baghasynyng joghary dengeyde saqtalyp túrghanynyng arqasynda. Yaghny onyng әseri bank sektoryna da jyldam jetip jatyr. Býginderi bankterge basty mәsele ssudalyq qorjyndaghy nashar nesiyeler ýlesining joghary boluy: 34,5 payyz. Ýshinshi jyl qatarynan búl kórsetkishti әren-әreng tómendetuge mýmkindik tuyndauda. Eger osy mәseleni belgili bir dengeyde sheshe alsaq, Qazaqstan reytingi lezde jogharylap shygha keler edi, - deydi ol.

Tayauda elimizde ótken VII Qazaqstan qarjygerler forumynda «Halyq Finanstyn» saraptau bólimining diyrektory Sәbit Hakimjanov ta әlemdik qarjy daghdarysynan qatty soqqy alghan salanyng biri - bank sektorynyng beti beri qaray bastaghanyn atap ótti.

- Bankting nesiyelendiru kólemi biyl da kelesi jyly da 10-15 payyzdy qúrauy kerek dep boljaymyz. Yaghny el ekonomikasynda nesiyelendiru ósimi bayqala bastady. Áriyne, búrynghyday ósim jaghynan jalpy ishki ónimmen talasa almaydy. Qalay degenmen de bank boryshkerleri qaryzyn әli tolyqtay ótegen joq. Biraq tólem jýrgizilip jatyr. Sonymen qatar bankterding úzaq merzimge belgilengen qory da bolmay túr. Búl problemalyq nesiyeler mәselesi sheshilgennen keyin bir jaqqa shyghatyn nәrse dep oilaymyn, -  degen edi ol óz sózinde.

Mamandardyng búl pikirinen halyqaralyq reytingilik agenttikter baghasyna sene beruge bolmaydy, elimizding qarjy sektory onalyp keledi, biraq problemalyq nesiyeler mәselesinen basymyzdy arshyp almay, syrttyng psihologiyalyq, sayasy yqpaldaryna boy úra beremiz dep oy týyge bo-lady.

Kәmshat SATIYEVA

«Alash ainasy» gazeti

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 1421
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 1256
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 1013
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1075