Qaptaghan legioner, milliardtaghan qarjy, nashar nәtiyje - osynyng bәri qazaq sportynyng býgingi bet-beynesi. Sporttyng ainalasyndaghy adamdargha aitylar syn kóp. Ásirese, kәsipqoy sport klubtary memleketpen sanaspay, oiyna kelgenin istep jýr.

Kәsipqoy sport klubtaryna budjetten óte mol qarjy bólinedi, biraq nәtiyje tym tómen, sheteldik sportshylardyng sany kóp, jemqorlyqpen aiyptalatyn shendiler az emes. Tize bersek kemshilik kóp.

Tipti qazaq sporty memlekettik tilding mәrtebesin mýlde moyyndamaydy desek te bolady. Sport federasiyalarynyn, kәsipqoy sport klubtarynyng basshylyghynda memlekettik tildi bilmeytin azamattar otyrghandyqtan bolar, qazaq tilining Konstitusiyada kórsetilgen mәrtebesi qorghalmay otyr. Sport federasiyalary, klubtar memlekettik tilde aqparatty keshigip taratady nemese mýlde taratpaydy. Sport salasyndaghy kez-kelgen qújat eng aldymen orys tilinde dayyndalady. Búnyng basty sebebi, sporttyng tizginin memlekettik tildi bilmeytinderding ústap otyruynda bolsa kerek. Olar el halqynyng 80%-y qazaq tildi ekenin eskermey, eski kózqaraspen bәrin oryssha jýrgizude.

Sonyng aiqyn mysaly retinde, «Astana» futbol kluby jaqynda birneshe qyzmetkerin júmystan shygharghan. Olardyng qatarynda qazaq tilindegi media-ofiyser Asqar Hamiyden de bar. Hamiyden YouTube hostingindegi Nursultan Qurman arnasyna bergen súhbatynda tórt jarym jyl júmys istegen elordalyq klubtan qalay ketkeni jayly aitty.

Byltyr pandemiyagha baylanysty budjetti ýnemdeu bastalghanda «Astana» basshylyghy eng aldymen qazaq tilin «qúrbandyqqa» shalghan kórinedi. Ótken jyly el chempionatynyng kóp bóligi Almaty qalasynda ótti. Barlyq klub Almatygha jinaldy. Sol kezde «Astana» budjetti ýnemdeu maqsatynda qazaq tildi media-ofiyserdi Almatygha әketpegen. Demek, basshylar ýshin klubtaghy eng qajetsiz qúrlym qazaq tili bolghan sekildi.

Múny az deseniz, biylghy mausym bastalmay jatyp, qazaq tildi media-ofiyserdi júmystan shygharyp jibergen. Dәl qazir elordalyq klubtyng resmy saytyndaghy qazaq tildi aqparattardy kimning jazyp jýrgeni belgisiz. Tipti mәtinder audarmashy qúral arqyly dayyndalyp jatqan boluy mýmkin. Óitkeni sayttaghy qazaq tildi aqparattardyng sapasy óte nashar.

«Men klubtan ketkenimdi resmy týrde mәlimdegen joq edim. Endi resmy mәlimdeuime tura kelip otyr. Sebebi jaqynda әleumettik jelide, «Astana» FK resmy saytynda qazaq tilinde aqparat payda bola bastady. Ol óte ala-qúla. Google-audarmashy nemese basqa da jýie me, әiteuir, qazaq tiline óte shorqaq adam audarghan mәtinder shygha bastady. Jankýierlerim men әriptesterim búl mәtin turaly menen súrap jatyr, sondyqtan klub qúrylymyndaghy aqparattargha jauap bermeytinimdi aitqym keledi», - dedi Asqar Hamiyden.

Onyng mәlimetinshe, «Astana» audarma jasaytyn agenttikpen kelisimshart jasasyp, solarmen júmys istep jatqan kórinedi.

«Bizge shet-jaghasyn eskertken kezde klub: «Búl sheshimdi qabyldauymyzgha bizding qatysymyz joq, ony klubtyng bas demeushisi - «Samúryq-Qazynadaghy» adamdar sheshti», dep jetkizdi. Elimizding alty dýrkin chempiony, Chempiondar ligasy, Europa ligasynyng qatysushysy, sonday ýlken turnirlerde jetistikke jetken komandagha qazaq tili kerek bolmay otyr», - dedi ol.

Demek, jyldyq budjeti 10 milliard tengeden asatyn, sheteldik bapkerine ay sayyn 50 myng euro jalaqy tóley alatyn, 14 birdey legioner shaqyra alatyn «bay» klub qazaq tilinde sauatty aqparat tarata alatyn bir qyzmetkerdi sidyrmaghan kórinedi. Eger 4,5 jyl júmys istegen Asqar Hamiydendi júmystan shygharyp, ornyna ózge bir qazaq tildi media-ofiyser alsa, biz de sóz shyghyndamas edik. Búlar qazaq tilinde jaza alatyn qyzmetkerdi shygharyp, audarma jasaytyn agenttikpen kelisimshart jasasqan. Basqasha aitqanda, audarma jasaytyn qúraldargha qarjy bar, qazaq tildi qyzmetkerge qarjy joq!

Klubtyng eks-qyzmetkeri súhbat barysynda, pandemiya kezinde qyzmetkerlerding jalaqysyn bir mәrte 30%-gha qysqarqanyn aityp qaldy. Al futbolshylardyng jalaqysyna eshkim tiyispegen. Ayyna 10-20 mln tenge alatyn futbolshylardyng emes, birneshe jýz myng alatyn klub qyzmetkerlerining jalaqysyn qysqartyp, budjetti ýnemdeu degen kýlkili emes pe!

Shetelde kerisinshe futbolshylardyng jalaqysyn qysqartyp, klub qyzmetkerlerine qysym jasaghan joq. Bizde qashan da bәri basqasha. Nәtiyje nashar bolsa da sheteldik oiynshylardan qarjy ayamaydy. Al qarapayym qyzmetkerlerdi (әsirese qazaq tildi) qysqartyp, budjet qarjysyn ýnemdegen bolyp otyr.

Sóz sonynda aitarymyz, memlekettik til mәselesi jalghyz «Astanada» ghana emes, barlyq klubta bar. Jogharyda aitqanymyzday, jalpy sport salasy qazaq tiline qyryn qarap keledi. Sol ýshin sport federasiyalary men klubtardyng baspasóz qyzmetin memlekettik tildegi aqparatty sapaly әri jyldam jariyalaugha mindetteu kerek...

Quanysh Qappas

Abai.kz