Sәrsenbi, 15 Mamyr 2024
Janalyqtar 2374 0 pikir 8 Jeltoqsan, 2011 saghat 04:50

Erbol Alshynbay. ...Erin syilar el qayda?

Jeltoqsannyng basynda tәuelsizdiktin   jiyrma jyldyghyna oray Astanada halyqaralyq  aqyndar aitysy ótetinin estip, elendep qalghanymyz bar. Sebebi, búl aitysqa alashtyng ayauly aqyny Rinat Zayytov  ghalamtorda qazaqty qaralap óleng shygharghan  qyrghyz aqyny  Aalyny  jekpe - jekke shaqyrghanyn  estigenbiz. «Aytysqa biyletti de sol ýshin aldyq» deydi sóz dodasynyng jankýierleri. Áytpese, aitystaghy kelensiz jaghdaylardan, el múnyn aitatyn aqyndardyng qaqpay kóretininen, qazylar men úiymdastyrushylardyng kónilin tapqan jaghympaz orda aqyndarynyng jýldeli bolatynynan  jәne aqyndardyng bir-birimen kelisip alyp, jattap kelgen dastanyn aityp, sahanada fonogrammagha ilesip auzyn jybyrlatqan  darynsyz әnshige úqsap, júrtty aldap otyratynynan býgingi júrt   zerigip bolghan. Qazaq aitysynyng jas  bórisi Jandarbek Búlghaqov ta әlgindey jalghandyqtardan, arsyzdyqtardan jany kýigendikten osy jolghy aitysqa qatysudan bas tartqan-dy.

Hosh, aitys bastaldy. Biz kýtken júp ta kórindi sahnadan. A degennen arqyrap shyqqan Rinat ashuly kókjalday Aalynyng alqymynan aldy. Tipti, kónilshek qazaqtyng sharasyz qoyday bolghan qyrghyz aqynyna jany ashyp ta qalghan. Shapqan sayyn órlegen túlparymyzdy tóreshiler tizginine jarmasyp әreng toqtatty. Elin sýietin esi dúrys qazaqtyng bәri bir marqayyp qaldy.

Jeltoqsannyng basynda tәuelsizdiktin   jiyrma jyldyghyna oray Astanada halyqaralyq  aqyndar aitysy ótetinin estip, elendep qalghanymyz bar. Sebebi, búl aitysqa alashtyng ayauly aqyny Rinat Zayytov  ghalamtorda qazaqty qaralap óleng shygharghan  qyrghyz aqyny  Aalyny  jekpe - jekke shaqyrghanyn  estigenbiz. «Aytysqa biyletti de sol ýshin aldyq» deydi sóz dodasynyng jankýierleri. Áytpese, aitystaghy kelensiz jaghdaylardan, el múnyn aitatyn aqyndardyng qaqpay kóretininen, qazylar men úiymdastyrushylardyng kónilin tapqan jaghympaz orda aqyndarynyng jýldeli bolatynynan  jәne aqyndardyng bir-birimen kelisip alyp, jattap kelgen dastanyn aityp, sahanada fonogrammagha ilesip auzyn jybyrlatqan  darynsyz әnshige úqsap, júrtty aldap otyratynynan býgingi júrt   zerigip bolghan. Qazaq aitysynyng jas  bórisi Jandarbek Búlghaqov ta әlgindey jalghandyqtardan, arsyzdyqtardan jany kýigendikten osy jolghy aitysqa qatysudan bas tartqan-dy.

Hosh, aitys bastaldy. Biz kýtken júp ta kórindi sahnadan. A degennen arqyrap shyqqan Rinat ashuly kókjalday Aalynyng alqymynan aldy. Tipti, kónilshek qazaqtyng sharasyz qoyday bolghan qyrghyz aqynyna jany ashyp ta qalghan. Shapqan sayyn órlegen túlparymyzdy tóreshiler tizginine jarmasyp әreng toqtatty. Elin sýietin esi dúrys qazaqtyng bәri bir marqayyp qaldy.

Biraq, bizding aitarymyz búl emes. Bizdi ashyndyrghany --  alashtyng aryn qorghaghan adal úldyng aitys sonynda eshkimge kereksiz bolyp dalada qalghanday, qazaqtyng namysyn qorghaghany ýshin kinәli bolghanday atausyz qaluy. Ol az deseniz, aqyn qyzymyz Aynúr Túrsynbaevanyng keshirim súraghanday bolyp, tauy shaghylyp qyrghyz aqynyna shapan jauyp, dombyra syilaghany. Búl - namyssyzdyq. «Alashtyn» Aynúry onymen qoymay, qytaydaghy qandastarymyzdy bastap kelgen qytay biyligining ókilderine,  qandastarymyzdyng auyzyn andyugha kelgen tynshylargha shaghynyp, elining osaldyghyn aityp, «elshilik» qyldy.

Qazaq pen qyrghyzdyng tarih kóshinde egiz qozyday qatar jýrgen kezi de, jaulasyp jandasqan kezi de bar. Ony tarih úmytqan joq. Haydu hannan qorlyq kórip qashyp kelgen qyrghyzgha Alataudan qonys kesip bergen de qazaqtyng handary bolatyn. Al, әrekeni eshqashan aldymen qazaq bastamaghan. Búnyng bәri  jeke maqalagha jýk bolar sóz. Búl shaghyn maqalanyng mindeti -- qyrghyz qazaq arasyndaghy tarihty termeleu emes. Sondyqtan óz enshimizdegi sózge oralayyq.

«...Qazaqtyng aty orystyng atynan ozsa, baluany orystyng baluanyn jyqsa, qazaq marqayyp qalady. Orystyng baluany jyqsa olar da sýitedi. Búl hayuanda da bar sezim...» deydi alashtyng ardageri Jýsipbek Aymauytúly. Demek, qazaq pen qyrghyz bәsekege týsse, kórip otyrghan qazaqtyng qany qyzary sózsiz. Qyl ayaghy siyr ekesh siyr da, siyrdyng qany tógilgen jerdi kórse ókirmeytin be edi!?

Bizde búl da joq eken. Qúldyqtan, sorlylyqtan osy halge de jetippiz. Suyryp salma aitystyng alamanynda últynyng namysyn qorghaghan qazaqtyng aqynyn júrt aldyna shaqyryp, mandayynan iyiskep, alghys aitatyn alashtyng bir kósheli qarty, bir namysty  úly bolghan joq. «Aynalayyn balam», dep shapan jabatyn  bir jan jәne shyqpady. Tas atqangha, as attyq dersiz, biraq әlgindey jarasmaqtyqty kórgen,  otyrghan Abay atamsha aiytqanda «aqyly joq kóp» ne oilaydy?! Qazaq namysyn qorghaghan úlyn dalada qaldyratyn tasbauyr júrt demey me?

Kók týrkining balasy!

Erding úrpaghy osynsha úsaqtalar ma?! Múny kishkentay is demeniz, tyq etken jótelden almay tynbas ókpe qúrt shygharyn eskeru kerek. Kenesary bahadýr hannyn: «Kezengen jaumen keskilesip túryp óluge shydaytyn úly bolmasa, sonday úldy ósiretin eli bolmasa, qazaqtyng qay isi órge basar deysin» - degen ósiyetin úmytsaq, esemizding jatqa ketkeni ketken. Namysty úldaryna  mahabbaty joq el - sorly el. Qortyp aiytqanda:

Espembettey er qayda?!

Erin syilar el qayda?!

«Abay-aqparat»

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 2018
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 2435
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 2013
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1585