Dýisenbi, 20 Mamyr 2024
Janalyqtar 2211 0 pikir 21 Shilde, 2011 saghat 07:07

Meruert HUSAINOVA. “Kulaginning komandasy” bylyqqa batty. Áytse de, oghan jauapty bolatyn әkim joq

Redaksiyamyzgha arnayy kelgen Qostanay oblysynyng túrghyny Ysqaq Naushanúly Esirgepov ózi túratyn aimaqtyng problemalaryn halyqqa jetkizudi jón sanapty.

Redaksiyamyzgha arnayy kelgen Qostanay oblysynyng túrghyny Ysqaq Naushanúly Esirgepov ózi túratyn aimaqtyng problemalaryn halyqqa jetkizudi jón sanapty.

- Qazaqstannyng qay oblysy bolsyn, ózine jeterlik problemasy bar. Biraq Qostanay basqalardan góri tym jyraq, el nazarynan tys qalghan aimaq. Aqparat qúraldarynda da bizding ónir turaly derekter óte siyrek aitylady. Oblystaghy memleket­tik tilding hali mýshkil, әleu­met­tik túrmysy men ekonomikalyq damuy kósh keyin qal­dy. Búl problemanyng bastauy jergilikti basshylardyng әreketinen tuyndap otyr. Qazaqtyng nesibesin jym­qyryp, baylyghyn arqalap shetel asqandar az emes. Osynday úry-qarylardy aldyn ala tekserip, tosqauyl jasaytyn kez jetti,- dedi ol. - Hrapunovtyng ýstinen әldeqashan qyr asyp ketkende qylmystyq is qozghap jatyr. Al ol Qazaqstanda jýr­gende qúzyrly mekemening adamdary qayda qarady? Eldi tonaghysh hrapunovtardan keyin sabaq aldyq pa? Joq. Óitkeni ondaylar aramyzda әli de órip jýr. Býgin Qazaqstannyng bar baylyghyn qoyny-qonyshyna toltyryp, erteng tayyp túratyndardy der kezinde ústaghan jón. Sonyng biri Qostanay oblysynyng әkimi - Sergey Kulagiyn. - Oblysty tapjylmay bas­qaryp keletin S.Kulagin turaly kenirek aityp ót­se­niz. Basqa oblystyng әkimderi san ret auysyp jatqanda, Sergey myrzanyng onsyz da orystanghan ólkede taban tirep qaluy atqarghan isinen be, әlde tiregining myqtylyghynan ba? - Kulagin men Mәskeuding búrynghy meri V.Lujkov tughan qúdalar. Mәselening mәni de osynda jatyr. Tipti orynbasary paramen ústalyp jat­qanda, Kulaginge eshkimning tisi batpady. Preziydentting "qyz­metkeri jemqorlyqpen ústalsa, basshysy ornynan ketuge tiyis" degeni Qostanay oblysynyng әkimine qatysty aitylmaghan-au. Soltýstikte qazaqtyng ýlesi tómen. Sosyn irge­miz Reseymen tiyip túr. Bylaysha aitqanda, "reseylenuge" jaqyn aimaqpyz. Búl sharuany retteuge Kulaginnen ózge tiyimdi adam bola qoymas. Ob­lystyng býkil basqaru tetikterine ózining tuys-jaqyndaryn, dos-jarandaryn jayghastyrdy. Anau-mynau emes, isti bolyp, jauaptan jaltarghan kisilerdi әkim, basshy etip taghayyndady. Jemqorlyqtyng tamyryn terenge jayghany sonday, "әy deytin әje, qoy deytin qoja" tabylmaydy. - Jemqorlyq jaghynan Qostanaydyng anda-sanda bolmasa aty atalghanyn bayqamaushy edik... - Dúrys aitasyz. Mamandyghym dәriger bolghandyqtan, kez kelgen dertting payda bolu oshaqtaryn jiti baqylap, anyq kórmeyinshe, sheshim shygharmaytynym bar. Medisina salasynda әldebir aurudy emdemes búryn onyng neden bolghanyn anyqtaydy, sodan song ghana emdeu júmys­taryn jýrgizedi. Eger búl qaghidadan qatelessen, qa­uip­ting qarqyny artyp, dәr­mensiz qalasyn. Mine, sol siyaq­ty bizding oblystaghy problemalardyng týpki bastauy neden ekenin bilmeyinshe, naqty anyqtama aitu mýmkin emes. Qostanay oblysyndaghy kelensizdikter men keri ketu­shilikting tamyryn oblys әkimi S.Kulaginmen bayla­nys­ty­rugha әbden bolady. Songhy kezderi BAQ ta jariya­lan­ghan qarjylyq qylmystardan bólek jazasy tym auyr qylmystar da oblys әkimin ainalyp ótpeydi. Mәselening mәnisi týsinikti boluy ýshin tarqatyp aitayyn. Qostanay oblysyndaghy Fedorovskiy audanynyng әkimi A.Semenov basqa elding azamaty bolsa, Denisovskiy audanynyng әkimi alayaqtyghy ýshin isti bol­ghan adam. Oblysty basqarushynyng maman tandaudaghy "tapqyrlyghyna" tandana, әri kýmәndana qaramasqa sharang joq. Bәlkim, Kulagin myrzanyng kózimen qarasaq, búl audan әkimderi óz isining sheberi bolar. Biraq songhy jyldary talqandalghan auyldar men ondaghy mektep, auruhana ghimarattary "әkim­shilikter­din" әumeserligin, halyqqa jany ashymaytynyn kórsetedi. Ary­gha barmay aq qoyalyq, songhy eki jylda qiraghan ghimarattardy jóndeuge bólingen qarjylar qúmgha singen suday boldy. Kulaginning komandasy jasap jatqan qiytúrqy әreket­ting búl bergi sheti ghana. Álgi eki au­dan әkiminen basqa Sergeyge etene jaqyn basqa da azamattar júmsaq kreslogha myqtap jayghas­qan. Qostanay audanynyng búrynghy әkimi A.Turkindi oblys basshysy erekshe qúrmetteydi. Osy A.Turkin men eki orynbasarynyn basyna is týskende, jer qatynastary komiytetining tizginin qolgha alyp, sudan qúrghaq shyqqan-dy. Sergey búl tústa qylmystyq jauapqa tartylghandardy ainalasyna shoghyrlandyruymen basqa ónirding әkimderinen oq boyy ozyq túr. Ony qaumalaghan komandasynyng tizimi múnymen toqtamaydy. Búrynghy Rudnyy qalasynyng әkimi A. Deyniyshev qazir oblys әkimining ekonomika boyynsha mәse­le­lerin rettep otyr. Deyniyshevti nysanagha aluymyzdyng bir sebebi, onyng da arty taza emes. Kezinde Stepnogorsk qalasy әkimdiginen quylghan ony Kulagin qamqorlyghyna "alyp", qyzmetin ósirdi. Qyzmetin­de shiykilikter shyghyp, úrlyqtar ashylghan, biraq isi sotqa jetpey qalghan osynday kisilerdi ainalasyna jinaghan Kulaginning kózdegeni ne? Onsyz da Reseyding qúshaghyna kirgen Qostanay ónirin birjolata kórshining menshigine ainaldyru osyndaylardyng ghana qolynan kelse kerek. Qysqasy, bizding oblysta jyly-júmsaqta otyrghandardyng barlyghy - Kulaginning "qúlaqtary hәm kózderi". Úzynkól audanynan Qarasugha auystyrylghan Seyfullin Aman­taydyng úly adam óltirgen edi. Biraq emin-erkin bostandyqta tayrandap jýrui komandanyng qúdiretin kórsetedi. Mine, bizdegi shiyelenis­ken jemqorlyqtyng úshyghy osyndaydan bastalady. Ornynda tapjylmay bes jyl otyrghan S.Kula­giyn­ning qazaqqa jany ashymaytynyn kózimizben kórip, moyyndadyq. - Búqaralyq aqparattarda Qostanayda jana mektepter ashylyp, týrli nysandar boy kóterip jatyr dep jar salyp jatady. Kulaginning túsynda qalypqa keltirilip, janadan ashylghan qanday nysandar bar? Memlekettik tilding mәselesi qalay sheshilip jatyr? - Ó.Shýkeev basqarghan tústa "Shymtanaygha" ainalyp, edәuir qa­zaqtanyp qalyp edik. Ókinishke qaray, Kulagin kelip eski qamytymyzdy qayta kiydik. Oblystaghy qazaq bilim beru oshaqtary orys mektepterine ainalghanymen qoymay, mektep ghimarattary tiyn-tebenge satylyp jatyr. Oblysy­myz­daghy zang búzushylyq әreket­terding ishinde astyn syzyp aitatyn jaghdaydyng bireuine toqtalsam. "Degradasiyalanghan" auyldardyng balasy kelip, bilim alatyn jalghyz internattyng basyna qara búlt ýiirilip túr. Qaladaghy Y.Altynsarin atyndaghy internattyng janynan oblystyq prokuraturagha arnalghan ghimarat boy kóterdi. Eng qyzyghy, ghimarat bilim alatyn balalargha jaryq týsetin tústan salyndy. Mú­ny aityp, balalarymyzdyng erteni­ne alandaushylyq bildirip jýrgende, múnan da soraqy isting kuәsi boldyq. Qala qúrylysy men josparynda kórsetilmegen ghimaratty salugha arnayy búiryq bolmaghan. Ol az deseniz, prokuraturanyng qúrylysyna kerekti qarjy oblystaghy kәsipkerlerden mәjbýrlikpen al­ghan. Kulaginning kulyghyna qúryq boylasyn ba, oblystaghy býkil kәsip­ker­lerge arnayy qor ashyp, sonda qarjy saludy búiyrghan. Eger Kulagin Qazaqstan preziydentining búiryqtaryn oryndaytyn bolsa, "eshqanday aqsha jinau, qor ashu bolmasyn" degenin estimegen be, әlde ózining basqa zandary bar ma? Memleketten tapsyrys bolmaghan jәne budjetten qarjy bólinbegen ghimaratty salu ne ýshin kerek boldy, týsiniksiz. Jerasty jәne ýstin­degi avtotúraqtardyng uly gazy onsyz da tabighy sәuleden qaghylghan balanyng aghzasyna aqau týsiredi. Au, ol jerde elimizding erteni sanalatyn úrpaq bar emes pe, nege talaptardy tabangha basyp, qúrylys jýrgizedi? Qala hal­qynyng arnayy demalys aimaghy sanalatyn búl jerding aghashtary qiratylyp, qúrtyldy. Mektep manyna qú­rylys jýrgizbeu erejesin búzghanymen qoymay, sol kezde narazylyq tanyt­qan túrghyndargha Kulagin on aghashtyng ornyna jýz tal otyrghyzatynyn aitqan. Alayda búl uәde de oryndalmady. - Búl turaly qúzyrly organdargha shaghymdanbadynyzdar ma? -          QR bas prokuraturasyna de­yin shaghym joldadyq. Alayda A.Dauylbaev isting mәn-jayyn tekserudi oblystyq prokuraturagha tapsyrypty. Al oblystaghy qúzyrly mekemeler bir-birimen auyz jalasqan top emes pe. Istin arty diyirmen tartyp, sol kýii qaldy. - Juyrda aqparat betterinde "SON" ghimaratyna qatysty dauly material jariyalandy. Mәselening mәnisi qalay bolyp jatyr? -          Mausymnyng 25-inde qarjy polisiyasy osy qylmys boyynsha tekseru isterin jýrgizudi bastady. Oblys әkimdigining aqparat jetekshisi A.Tverdohlebov 170 000 dollar para alyp ústaldy. Sybaylastary oblystyq ekonomika departamen­tining diyrektory men әkimning apparat basshysy bolghan.   Biraq qylmystyng úshar basynda talay jyldan beri oblystyq ekonomika departamentin basqaryp kele jatqan M.Sheglova tekserushiler keletin kýnnen bir kýn búryn auruhana "týsedi". Anau-mynau emes, erekshe kýtim jasau ýshin jәne erekshe baqylaugha alynady. Nege? Baqylauyna senbedi me, Sheglova basyndaghy dýniye-mýlkin dereu satyp, endi Almatydaghy kardioinstitutqa emdeluge ketti. Tynysh ket­pedi, júmystan óz erkimen bosatudy súrap aryz jazyp ketti.Múnday jayttar jattandy bolghany sonday, sheglovalardyng qashan, qanday joghary lauazymdy qyzmetke oraluyn kýtetin boldyq. Óitkeni jarylqaushysy Kulagin aman bolsa, jerde qalmaydy ghoy. Sonday-aq Rudnyy qa­lalyq әdilet basqarmasynyng bas­tyghy úiymdasqan qylmystyq topty basqarady degen kýdikpen qa­maugha alyndy. Qylmystyq top iyesiz pәterlerdi satyp, memleketke 16,5 million tenge shyghyn keltirgen. Is tergeuge jóneltildi. Nәtiyjesi jaqynda shyghyp qalar. Mynaday soraqylyqqa jol berip qoyghan oblys әkimine el ishi narazy. Qazir S.Kula­gindi ornynan alyp tastaudy talap etip, oblys halqy arnayy qol jinau ýstinde. - Bir kezderi búrynghy densaulyq ministri J.Dosqaliyevting "Qostanayda medisinalyq kómekting eng myqty týrleri kórsetiletin bolady" degen sózinen habardarmyz. Den­sau­lyq salasynyng jaghdayy qalay? -          Oblystyng densaulyq saqtau sa­lasy әldeqashan qúrdymgha ketken. Jergilikti halyqty tegin, qol­jetimdi, jenildikpen jasalatyn medisinalyq kómek týrlerinen qúr qaldyrghan.Osy kisilerding yqpalymen oblystyq densaulyq saqtau salasyna bólingen eki milliard tenge talan-tarajgha týsken. "Ortalyqtandyrylghan medisinalyq qúral -jabdyqtardy satyp alu" josparymen osy uaqytqa deyingi budjet qarjysy "kulagin komandasynyn" qaltasyna týsumen keledi. Bas prokuraturanyng tekseru barysynda shyghar­ghan qújatynda 2008 jyly 1 shilde kýni arnayy medisinalyq qúraldar ýshin bólingen 96 mln. tengening qayda ketkenine súrau salynghan. Alayda әli kýnge jauaby berilmedi. Sonday aq "auyl-selo" memlekettik baghdarlamasy boyynsha jenildikpen beri­letin dәri dәr­mekke bólingen 450 mln. jәne 750 mln. tenge qúmgha sin­gen suday joghalghan. Súrau salyn­ghan hatymyzgha bas prokuratura búl is­pen qalalyq, oblystyq prokuraturanyng ainalysuyn tapsyryp, keri jauap qaytardy. Jergilikti tekseru organdarynan әli kýnge naqty ja­uap bolmady. Aldynghy prokurorlardy qazirgi oblys prokurory A.Kәrim basyp ozdy. Qoghamdaghy belsendi azamattardyng biri retinde, búrynghy medisina salasynyng mamany jәne memleket qayratkeri retinde eng bolmasa, rentgen apparatyn paydalanu zansyzdyghyn dәleldey almay kelemin. Zansyz jolmen satyp alyn­ghan, halyqtyng qauipsizdigin saqtamaytyn, belsizdikke úshyratatyn rent­gen qúralyn paydalanudyng soraqylyghyn aityp, jazyp shaghymdanbaghan jerim joq. Alayda túr­ghyndargha qauipti apparat әli kýnge júmysyn toqtatpady. Qazirgi kezde S.Kulaginge qanday da bir shara qoldanu kerek­ti­gin aityp, túrghyndar dabyl qaghu­da. Osyghan baylanysty qol jinap, preziydentke jiberu ýshin qarqyndy júmys jasalyp jatyr. Ángimelesken -

Meruert HUSAINOVA

http://zhasalash.kz/suhbattar/5013.html

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 2169
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 2571
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 2447
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1672