Dýisenbi, 29 Sәuir 2024
Janalyqtar 3468 0 pikir 3 Shilde, 2011 saghat 08:17

TENDER SÓZ ERTPESE...

Aqparat salasyna memlekettik tapsyrys beru ýrdisi osydan 13 jyl búryn bastalghan eken. Osy uaqyttan beri gazet-jurnaldargha memlekettik tapsyrys beru tәrtibi, erejesi birshama ózgeriske úshyrady. Býgingi әngime tenderding tәrtibi turaly ghana emes, onyng tiyimdiligine de qatysty bolmaq.

Kenestik qoghamda búqaralyq aqparat qúraldary tolyqtay memleket qarauynda bolghany ras. Al zaman talabyna oray aqparat salasy ózgere bastaghanda, memleket menshigindegi baspasózding sany azayyp, jekemenshik nysandaghy gazet-jurnaldar sany artty.
Saraptamalyq úiymdar aliyansy degen úiym jaqynda 2010 jyldyng esebin jariyalap, mynanday mәlimet taratty: Qazaqstanda qazaq tilinde shyghatyn basylymdar kólemi bar-joghy 5,99 payyzdy qúraydy eken. Býgingi tanda elde 2700 merzimdi baspasóz bar. Onyng 453-i memlekettik tilde, al 2303-i orys tilinde shyghady.
Búlardan bólek respublika aumaghynda 5,2 myng reseylik baspasóz ónimderi taratylady. Olardyng 2,7 myny ghana kezinde Mәdeniyet jәne aqparat ministrliginde tirkelgen. Jalpy, Qazaqstanda baspasóz ónimderi 33 tilde shyghady. Osynday kólemdegi aqparat kenistiginde qazaqtildi basylymdardyng ýlesi 6 payyzgha da jetpeydi.

Aqparat salasyna memlekettik tapsyrys beru ýrdisi osydan 13 jyl búryn bastalghan eken. Osy uaqyttan beri gazet-jurnaldargha memlekettik tapsyrys beru tәrtibi, erejesi birshama ózgeriske úshyrady. Býgingi әngime tenderding tәrtibi turaly ghana emes, onyng tiyimdiligine de qatysty bolmaq.

Kenestik qoghamda búqaralyq aqparat qúraldary tolyqtay memleket qarauynda bolghany ras. Al zaman talabyna oray aqparat salasy ózgere bastaghanda, memleket menshigindegi baspasózding sany azayyp, jekemenshik nysandaghy gazet-jurnaldar sany artty.
Saraptamalyq úiymdar aliyansy degen úiym jaqynda 2010 jyldyng esebin jariyalap, mynanday mәlimet taratty: Qazaqstanda qazaq tilinde shyghatyn basylymdar kólemi bar-joghy 5,99 payyzdy qúraydy eken. Býgingi tanda elde 2700 merzimdi baspasóz bar. Onyng 453-i memlekettik tilde, al 2303-i orys tilinde shyghady.
Búlardan bólek respublika aumaghynda 5,2 myng reseylik baspasóz ónimderi taratylady. Olardyng 2,7 myny ghana kezinde Mәdeniyet jәne aqparat ministrliginde tirkelgen. Jalpy, Qazaqstanda baspasóz ónimderi 33 tilde shyghady. Osynday kólemdegi aqparat kenistiginde qazaqtildi basylymdardyng ýlesi 6 payyzgha da jetpeydi.
Osydan son, memlekettik tilde shyghatyn merzimdi baspasózge memlekettik qoldau kerek emes dep kóriniz! Onyng ýstine, qazaqtildi basylymdardyng deni elding tynyshtyghy men birligin saqtauda, últ mýddesin qorghauda ýnemi aldynghy shepte jýredi.
Degenmen osy esepte memlekettik tapsyrystyng arqasynda memlekettik tilde shyghatyn basylymdardyng sany jyl sanap kóbeyip kele jatqany aitylghan. Qazaqtildi basylymdardyng 70 payyzy memlekettik baghyt ústanatyndyghy osynyng kórinisi bolsa kerek.
Aqparat salasy naryq zandylyqtaryna say memlekettik menshikten alystaghan son, 1998 jyldan bastap memlekettik tapsyrys týrinde baspasózde materialdar jariyalau tәrtibi engizildi. Memlekettik tapsyrysty menshik týrine qaramastan kez-kelgen búqaralyq aqparat qúraly jenip alugha qúqyly. Ýkimet pen jergilikti memlekettik organdar memleketting atynan BAQ-tarda әleumettik manyzy bar taqyryptardyng jazyluyn qarjylandyrady. Respublikalyq jәne aimaqtyq aqparat qúraldaryna memlekettik tapsyrys beru ashyq bayqau nәtiyjesinde beriledi. Alghashqy jyldary múnday bayqaugha memlekettik menshiktegi aqparat qúraldary qatyssa, jyldan-jylgha jekemenshik BAQ-tardyng sany artyp keledi. 2004 jyly tenderge 72 (onyng 46-y - gazet-jurnaldar, 26-y - televiydeniye-radio), 2005 jyly - 85 (54-i - merzimdi baspasóz, 31-i -elektrondy BAQ), al 2009 jyly - 77 búqaralyq aqparat qúraly qatysqan.
"Tender" termiyni aghylshynnyng tend qyzmet kórsetu sózinen shyqqan eken. Bir jaghynan, memlekettik tapsyrys beru isi demokratiyalyq qaghidalargha say ashyq jol. Búqaralyq aqparat qúraldary belgili bir dengeyde memlekettik tapsyrysty oryndasa da, bas búghauyn bermeydi, sóz bostandyghy qúqyghy saqtalady. Jalpy, osynday jolmen memlekettik tapsyrys beru ýlgisi AQSh-ta da, Euroodaq elderinde de keng taraghan.
Memlekettik tapsyrystyng nege reseylik basylymdardyng qazaqstandyq qosymshalaryna beriletindigi basqa maqalanyng ózegine layyqty. "Komsomoliskaya pravda", "Izvestiya-Kazahstan" "Moskovskiy komsomoles", "Argumenty y fakty" gazetteri múnday memlekettik tapsyrysty jyl sayyn alyp jýr. "Ukrainsiki noviniy", "Uyghur avaziy", "Doyche aligemayne saytung", "Kore ilibo" siyaqty últtyq basylymdar da memlekettik qarjylandyrudan qúralaqan emes.
Jalpy, memlekettik satyp alu - qoghamnyng barlyq salasynda údayy daugha shatylatyn mәsele. Sebebi búl salada әli týiini tarqatylmaghan mәsele kóp. Eng ýlken týitkil - memlekettik satyp alugha baylanysty memlekettik organdardaghy jemqorlyq pen sybaylastyqtyng órshuinde. Bayqau týrinde ótkizilgen tender barysynda belgili bir toptyng nemese belgili bir mekemening mýddesin qorghau jeng úshynan jalghasqan jemqorlyqtyng ózegi. Osy sebepti, 2007 jyly qabyldanghan "Memlekettik satyp alu turaly" Zangha sol uaqyttan beri birneshe mәrte ózgertuler men tolyqtyrular engizilip, janartylyp keledi. Dýisenbi kýni premier-ministr Kәrim Mәsimov Parlamentting qos palatasynyng otyrysynda osy zandy taghy da qayta qarau kerektigin mәlimdedi.
Jyl sayyn Qazaqstanda memlekettik tapsyrysqa orasan zor qarjy bólinedi. Mysaly 2009 jyly osy maqsatta 2,2 mlrd. tenge bólingen (15 mln. AQSh dollary shamasynda). Onyng 1,9 mlrd. tengesi gazetter men jurnaldargha, al 0,3 mlrd. tengesi elektrondy BAQ-targha berilgen.
Songhy eki-ýsh jylda aqparattyq saladaghy memlekettik tapsyrys kólemi orta eseppen 30 payyzgha úlghayghan eken.
Byltyr Almatyda ótken ýshinshi mediaqúryltayda memlekettik tapsyrys mәselesi talqylanghan edi. Respublikanyng týkpir-týkpirinen kelgen 150-dey jurnalist óz oilarymen bólisti. Osy qúryltayda Qazaqstan press-klubynyng preziydenti Ásel Qaraulova ICC Business Advisors kompaniyasy jýrgizgen saualnama nәtiyjesin jariyalady. Onyng qorytyndysyna sәikes, qazaqstandyq BAQ-tar búrynghysynsha ishki rynokta da, syrtqy rynokta da bәsekege shydas bere almaydy. Mamandar múnyng basty sebebi retinde basqarudaghy kemshilikter men materialdyq-tehnikalyq bazanyng osaldyghyn atap kórsetken.
Materialdyq bazanyng osaldyghy jurnalister júmysynyng sapasyna keri әser etetin bolghandyqtan, búl saladaghy memlekettik qoldaudyng әli ózekti ekeni anyq. Ásirese, memlekettik tildegi BAQ ayaghynan nyq túruy ýshin memlekettik tapsyrystyng yqpaly zor bolmaq. Osy jiynda "Aq jol" partiyasynyng jetekshisi Álihan Bәimenov Baylanys jәne aqparat ministrligi janynan memlekettik tapsyrysty úiymdastyratyn qoghamdyq kenes qúrudy úsyndy. "Men Bolat Bersebaevqa BAQ-ta memlekettik tapsyrys qúrylymyn retteytin qoghamdyq kenes qúrugha kenes berer edim, sebebi memleket pen BAQ qojayyndarynyng mýddesi әr uaqytta sәikes kele bermeui mýmkin", - dedi sayasatker.
Al 25 mamyrda Astanada Merzimdi baspasóz ben elektrondy BAQ basshylarynyng jalpyúlttyq basqosuy bolyp ótti. Búl jiyndy Bas redaktorlar kluby men Qazaqstan Jurnalister odaghy birlesip úiymdastyrghan. 200-den astam delegat jinalghan basqosuda Parlament pen Ýkimetke arnalghan Mәlimdeme qabyldandy. Bas redaktorlar BAQ-qa memlekettik qoldau kórsetuge baylanysty jana zang qabyldau kerektigin aitady. Osy mәlimdemede memlekettik tapsyrysqa qatysty mynanday joldar bar:
1-tarmaqtyng b-tarmaqshasy. Barlyq BAQ-targha olardyng taralymy men kórermen (oqyrman) auditoriyasyn qamtu ereksheligne oray memlekettik subsidiya bólu.
Al osy qújattyng 8-tarmaghy memlekettik tapsyrys mәselesine arnalghan. Sózbe-sóz keltirsek, "Memlekettik organdar is-әreketin nasihattau men BAQ-ta memlekettik aqparattyq sayasatty jýrgizuge qatysty tender ótkizuding qazirgi tәrtibin lottardyng taqyrybyn, jariyalanymdardyng tiyimdiligi men oryndalu sheberligine qatysty sharttaryn naqtylay týsu, barlyq BAQ-tardyng tenderge qatysuyna mýmkindik beru arqyly reformalau. Zang jýzinde "Resmy búqaralyq aqparat qúraly" degen tirkeske qúqyqtyq anyqtama beru jәne oghan júmsalatyn shyghyn kólemin anyqtau".
16-tarmaqta bylay delingen: "Memlekettik tapsyrys turaly" Zannan bir oblystaghy aqparattyq qyzmet kórsetuge qatysty tenderdi basqa oblystaghy BAQ jenip alatyn normany alyp tastau".

Jýsipbek QORGhASBEK, «Jas órken» JShS-ning diyrektory:

- Qazirgi memlekettik satyp alu mәselesinde aqparat qúraldary salasynda qamkónil jaghday tuyndap otyr. Ásirese biylghy jaghday ózgeshe. Áriyne, Zannan habarymyz bar, tender ótkizuding ózindik tәrtibi bolady. Biraq zannyng ózi ishki jaghdaydyng erekshelikterin eskerip jasaldy ma? Últtyng belgili bir qúndylyqtary bolady. Meninshe, búrynnan shyghyp kele jatqan, tәuelsizdikting alghashqy jyldarynan beri oqyrmangha jaqsy qyrynan tanylghan gazet-jurnaldar últtyq qúndylyqtargha jatady. Kez-kelgen qazaqtan súrasanyz, olardy sanamalap bere alady. Gazet - halyqtyng qaruy. Qoghamnyng belgili bir bólshegining senimine ie bolghan gazet-jurnaldardyng memlekettik qoldaugha ie bolugha tolyqtay qúqyghy bar. Oqyrmannyng senimine ie basylymnyng bәsi joghary boluy kerek. Osyny tenderdi úiymdastyratyn komissiya eskerui tiyis. Mysaly tenderlik bayqau barysynda qyzmetkerlerding diplomdarynyng kóshirmesin jinaydy. Ol ne ýshin kerek? Búl - oryndaushynyng memlekettik tapsyrysty oryndaugha kәsiby biliktiligi jetetindigining qújattyq aighaghy ghana. Al biyl memlekettik tapsyrysty útyp alghan key basylymdar - sanauly adamdardyng kýshimen, tipti otbasylyq biznes týrinde shyghyp otyrghan basylymdar. Ol basylymdardan siz últtyq mәselelerdi oqy alasyz ba? Al qoghamdyq mәsele tuyndaghanda halyqtyng óz ókilderi janayghayyn, mún-zaryn Ýkimetke olar arqyly emes, oqyrman senimine ie gazetter arqyly jetkizuge tyrysady. Osy jyldarda aqparattyq salada búza-jaryp shyqqan birli-jarym ghana basylym bar. Onyng biri - «Júldyzdar otbasy». Biraq osy jurnaldyng ózi qúryla salyp, tenderdi útyp alypty degendi estigen joqpyn. «Júldyzdar otbasy» rynoktaghy óz ornyn aiqyndady, tanymal boldy, endi bir-eki jyldyng kóleminde ghana tenderge qatysyp, shama-sharqynsha memlekettik qoldaugha ie boluda. Búghan әbden qúqyly dep bilemin. Al biyl memlekettik tapsyrysqa ie bolghan gazetterding tizimin kórgende, ministrliktegiler ay qarap otyr ma degen súraq tudy. Sebebi pәlen jyldyq tәjiriybesi, qalyptasqan mektebi, almasyp jatqan jurnalister buyny bar, oqyrmanymen bite qaynasqan, senimge ie gazet-jurnaldarmen jergilikti jerdegi bir shyghyp, bir shyqpay jatqan basylymdar bәsekege týsken. 37 myng taralymy bar «Baldyrghan» jurnalyna nemese 15 myng taralymy bar, býkil respublikagha taraytyn «Úlan» gazetine aimaqtyq, tipti otbasylyq menshiktegi basylym qalaysha teng týsedi? Kez-kelgen enbekting qúny, oghan júmsalar shyghynnyng kólemi bar. Sapaly ghimarat salu ýshin býtin kirpishpen salu kerek dep bólingen memleketting qarjysyn ýnemdep, qalaysha «men múny jarty kirpishpen salyp beremin, qalghanyn balshyqpen toltyramyn» deuge bolady? Qazirgi tanda gazet shygharu shyghyny artyp, tipti qaghazdyng baghasy kýn sanap qymbattap jatyr. Osynday jaghdayda qalaysha 23 mln. tengege baghalanghan lotty 11 mln. tengege tómendetip, jenip alugha bolady? Nemese 7 mln. tengege belgilengen júmysty 2-3, tipti 1,5 mln. tengege oryndaymyn dep mindetteme aludyng qisyny kelmeydi ghoy? Búl júmystyng sapasy qanday bolmaq? Soraqylyq mynada: biyl memlekettik tapsyrysty alu ýshin biz 10 mln. tengening júmysyn 5 mln. tengege týsiruge mәjbýr boldyq. Al kelesi jyly 5 mln. emes, 3 mln.-gha týsiruge mәjbýr etedi. Jalpy, aqparattyq salada memlekettik tapsyrystyng bolghany abzal, biraq qazirgi tanda ol qoghamdyq ortada orny bar gazetterge emes, kóldenennen at qosqan basylymdargha berilip otyr. Aqparat rynogynda bәskelestikti arttyrudyng ornyna, gazet-jurnaldardyng bәsin tómendetude. Onyng ýstine, biylghy memlekettik satyp alu bayqauy memlekettik til sayasatyna kereghar. Endi búrynnan qalyptasqan sapaly basylymdardyng ornyna oqyrman qolyna sapasyz gazetter tiymek. Olardyng әrip-qatesi, sóilem qúrylysy, jazu mashyghyn bylay qoyghanda, kópshiligi qaradýrsin shyghatynyn kózi qaraqty qauym jaqsy biledi. Búl baghytta kete beretin bolsa, aqparattyq kenistiktegi qalyptasyp qalghan gazetterding jaghdayy qiynday bermek.

Aqparat salasyna memlekettik tapsyrys beruding jay-japsary turaly osy sala ókilderinen súradyq.
Núrtóre JÝSIP, «Ayqyn gazetining bas redaktory:

- Qazir «Memlekettik satyp alu turaly» zangha ózgeris engizu mәselesi turaly deputattar qaytadan kóterip jatyr. Búl zannyng bir osal túsy - demping bagha qoigha jol beredi, yaghny kim tómen bagha qoysa, sol jenip alady. Osy normany ózgertu kerek. Búl baspasózge ghana emes, basqa salalargha da qatysty. Mysaly, qúrylys nemese basqa óndiris salasynda qúral-jabdyqtardy alugha, tipti әjethananyng qaghazyna deyingi kerek-jaraqtardy alugha tender úiymdastyrylady. Tenderde kim eng arzan baghagha qyzmet kórsetse, sol jenedi. Múnday jaghdayda, tauardyng nemese qyzmetting sapasy eskerilmey qalady. Tenderdi jenip alghan mekeme arzanqol tauar úsynugha mәjbýr. Estuimshe, gazet-jurnaldar arasynda memlekettik tapsyrys beruge qatysty biylghy tenderde «Preziydent jәne Halyq» gazeti t.b. belgili basylymdar útylyp qalghan. Múnyng sebebi 5-6 mln. tengening lottary bar, ony basqa bir tenderge qatysushy úsynylghan baghadan әldeqayda tómen bagha qoyyp, útyp alady. Búl mәseleler Bas redaktorlar forumynda talqylandy, jurnalister bas qosqan jiyndarda da aitylyp jýr. Búl mәselening bir sheshimi - Baylanys jәne aqparat ministrligi tender ótkizgen kezde, qalyptasqan auditoriyasy, pәlen jyldyq tarihy bar, qazaq baspasózinde oiyp túryp oryn alatyn «Qazaq әdebiyeti», «Ana tili», «Týrkistan» siyaqty gazetterge bir kózden qarjylandyru jýiesimen memlekettik tapsyrys beruge bolar edi. Olardy janadan shyqqan gazetter siyaqty tender jariyalap, әurege saludyng qajeti joq shyghar dep oilaymyn. Búl janadan shyqqan basylymdargha memlekettik qoldau bolmasyn degen sóz emes, әriyne. Jalpy, memlekettik tapsyrys marqúm Altynbek Sәrsenbaev aqparat ministri bolyp túrghan kezde, toqsanynshy jyldardyng sonynda, naryq qyspaqqa alyp túrghan qiyn-qystau kezende qazaq basylymdaryn qoldau ýshin engizilgen edi. Ókinishke qaray, qazir memlekettik tapsyrys alatyndar qatarynda orystildi baspasózding sany basym. Olardyng qarjylyq jaghdayy әldeqayda tәuir, óitkeni jarnamadan payda tabady. Endi olar últtyq basylymdardyng qazanyna ortaq bolghanday jaghday tuyndap otyr. Búl da әleumettik tensizdikting bir kórinisi deuge bolady. Óitkeni últtyq basylymdarda basqalay qarjylyq kózi joqtyng qasy. Ekinshi jaghynan, memlekettik tapsyrysty alghan basylymdar tek memleketting soyylyn soghyp, kәsiby sapasy arzandaydy degen pikir bar. Búl pikirmen kelisu qiyn. Memlekettik tapsyrysty oryndaytyn basylymdardyng arasynda óz aitar oiy bar, últtyq ústanymy berik gazetter jeterlik. Onyng ýstine, memlekettik tapsyrys qazaqtildi basylymdar ýshin qarlyghashtyng qanatymen su sepkendey ghana sep, ol memlekettik qoldaudyng bir tәsili ghana.
- Memlekettik tapsyrys qazirgi jaghdayda kerek pe?
- Memlekettik tapsyrys kerek, әriyne. Biraq jýiege birqatar ózgeris engizu qajet. Tarihy 70-80 jylgha tatityn nemese tәuelsizdigimizding on-on bes jyl boyyna jaryq kórip kele jatqan, últtyng sózin sóileytin basylymdardy janadan shyqqan gazettermen talastyryp qondyng qajeti shamaly. «Qazaq әdebiyeti», «Ana tili», «Týrkistan» t.b. qazaq basylymdary - oqyrmany qalyptasqan saliqaly gazetter. Olargha beriletin 5-10 mln. tengening kólemindegi memlekettik tapsyrysty bir kózden qarjylandyru arqyly bóludi úiymdastyrugha bolady dep oilaymyn.

Aida BEKTASOVA, ekonomist-menedjer:
- Gazet-jurnaldar arqyly memlekettik aqparattyq sayasatty jýrgizu ýshin memlekettik satyp aludy úiymdastyru biyldyng ózinde eki saty boyynsha ótkizildi. Birinshi satysy 2 nauryzda ótkizildi, al bagha boyynsha úsynystar 18 nauryzda belgili boldy. Osy bayqauda 11 lot boyynsha úsynylghan bagha 10 mln. tenge bolatyn. Al osy baghany 48 payyzgha tómendetip, 5 mln. 224 myng tenge shamasyndaghy baghany úsynghan mekeme lotty jenip aldy. Búl lottyng taqyryby qysqartyp aitqanda mynanday: «Áleumettik-ekonomikalyq reformalaudy jýzege asyrugha baylanysty QR Parlamenti men Ýkimetining júmysyn nasihattau». Sonda osynday manyzdy taqyrypty baspasózde jariyalaudy úiymdastyrghanda Aqparat jәne múraghat komiyteti oryndaushynyng rynokta qansha jyl júmys isteytinin, júmystyng oryndalu sapasyn, qyzmetkerlerding kәsiby biliktiligin eskermey me? Media-rynokta 15-20 jyldan beri jaryq kórip kelgen, ózindik orny, abyroy-bedeli bar basylymdardy tanymal emes aimaqtyq basylymdarmen qatar qoigha bola ma? Al 3 mausymda ekinshi ret ótkizilgen tender kezinde bagha kórsetkishteri 16 mausymda belgili boldy. Búl joly bir gazetting ókilderi 6 mln. tengening loty boyynsha baghany 70 payyzgha tómendetip, 1 850 000 tengege oryndaugha mindetteme aldy. Sonda olar gazetting 1 sharshy santiymetrin 26 tengege baghalap otyr.

Igori ShAHNOVICh, «Megapoliys» gazetining bas redaktory:

- Aqparat salasyndaghy memlekettik tapsyrysty kim alghysy kelse, sol tenderge qatysady. Búl erikti tandau arqyly jasalatyn nәrse ghoy. Biraq barlyq basylymdar tek memlekettik tapsyrystyng arqasynda kýn kórip otyr deuge bolmas. Jarnamanyng arqasynda tabys tabatyndary da jeterlik. Qazirgi tanda Qazaqstanda 100 payyz tek memlekettik tapsyrystyng arqasynda kýn kórip otyrghan aqparat qúraly joq deuge de bolady. Sondyqtan da biz memlekettik tapsyrysty tabystyng bir kózi dep qana qaraymyz. Bar bolsa - jaqsy, joq bolsa - amal joq. Keyde alamyz, keyde almay qalamyz. Memlekettik tapsyrys beruge BAQ-targha qaraghanda memleketting ózi kóbirek múqtaj. Keybir taqyryptardyng aqparat qúraldarynda aitylyp-jazylghanyn qalasa, sol sayasatty jýrgizuge qarjy bóledi. Memlekettik tapsyrys beru isi sheteldik tәjiriybede bar. Mysaly Fransiyada ýkimet BAQ-tarda belgili bir taqyryptardyng aityluy ýshin ýlken kólemdegi qarjy bóledi. Al gazet-jurnaldargha kelsek, әr redaktor memlekettik tapsyryspen júmys istegisi kele me, joq pa - ony jeke azamattyq ústanymyna baylanysty sheshedi. Biz ýshin memlekettik tapsyrys - tabystyng az ghana bóligi. Sondyqtan alsaq - aldyq, almasaq ta júmys istey beremiz. Al Ministrlikting tenderdi úiymdastyru tәrtibine kelsek, úsynylatyn bagha óte tómen, shyn mәninde, olar úsynghan bagha rynokta joq. Byltyr 1 sharshy santiymetrge 50 tenge qoyylghanyn estigende, tang qaldym.

Gýlmira, qazaq basylymynyng buhgalteri:

- Biz memlekettik aqparattyq sayasatty jýrgizu ýshin úiymdastyrylatyn tenderge qatysyp jýrgeli on shaqty jyldyng jýzi boldy. Biraq songhy 1-2 jylda tenderdi úiymdastyru mәselesine qarnyng ashady. Mysaly búryn tender nauryz aiynda ótkizilse de, memlekettik tapsyrys qantar aiynan bastap oryndalatyn. Al qazir Aqparat jәne múraghat komiytetindegi zangerlerding talaby boyynsha, júmystyng oryndalghany turaly aktilerdi aqpan aiynan bastap qayta toltyrugha mәjbýr boldyq. Nelikten kelisim-shart jasalghannan keyin aktilerding ózgertilgenin týsinbedik. Búryn tender qashan ótse de, qarjylandyru jyl on eki aidy týgel qamtityn. Shyndyghynda, eger júmys dúrys úiymdastyrylsa, tender әr jyldyng sonynda, jeltoqsan aiynda jariyalanyp, qantar aiynyng sonynda ótkizilui kerek. Biyl eki ret ótti, qyrkýiek aiynda taghy bolady degen sybys bar. Osy joly bizben birge belgisiz gazetter tenderge qatysty. On-on bes jyldan beri jaryq kórip kele jatqan gazettermen olar qalay bәsekeles bola alady? Tenderge qatysushylargha belgili bir sharttar qoyyluy kerek qoy. «Tang Sholpan», «Júldyz» jurnaldary memlekettik tapsyrysqa mýlde ilikpey qaldy. Olargha da «Egemen Qazaqstan», «Kazahstanskaya pravda» siyaqty bir qarjy kózinen qarjylandyrudy úiymdastyrugha bolmas pa? Janaghyday belgisiz gazetterding әserinen biz de úsynylghan baghany 50 payyzgha deyin týsiruge mәjbýr boldyq. Óitkeni ótken joly aimaqtyq gazetter 38 payyzgha deyin demping jasaghan. Biz de sol jolmen jýruge mәjbýrmiz. Endigi tenderde búdan da tómen bagha úsynugha mәjbýrley me bizdi sonda? Barlyq aktilerdi toltyryp, mausym aiyna deyingi memlekettik tapsyrysty oryndap ýlgerdik, al qarjy әli týsken joq. Gazet shygharu shyghyny, qaghaz, tipografiya, basqa da kezek kýttirmeytin shyghyndardyng ornyn toltyru ýshin qazir jazylymnyng aqshasyn júmsap otyrmyz. Ministrlik ózining mindetin tolyq oryndap otyrghan joq.

http://www.turkystan.kz/page.php?page_id=28&id=6312

0 pikir