Auylsharuashylyghy ministrligi shýlen taratyp jatyr. Shýlen bolghanda anau mynau emes - Jer! Qazaqtyng jerin. Osydan eki jyl búrynghy qazaqy qoghamnyng aiqayyn qúiryghyna da qystyrmastan biylik qytaygha jer berudi bastady. Shyghys Qazaqstan oblysynyng aumaghy men Almaty oblysynyng qúiqaly ónirinen.

Byltyr Izrayli barghan saparynda Tereshenko deytin asyrandy alpauytymyz «Ontýstik Qazaqstan oblysynan jer beremin, kelinder de kesip alyndar» dep ebirey júrtyn jarylqap qaytqany este. Ebireyding qazaq jerine «týren salghany» turaly әzirge naqty derek joq, al endi orys pen belorystyng kedendik odaq ayasynda qoyyn qonshymyzgha qol jýgirtetini anyqqa ainaldy. Búl turasynda Auylsharuashylyghy viyse-ministri Saqtash Qasenov deytin «myrza» jariya etude (derek kózi:Bnews agenttigi).

Saqtashtyng orys pen belorysqa «saqtap otyrghan jeri» 10 jylgha jalgha berilmek kórinedi. 10 jyldyng shiyreginde jalgerler auylsharuashylyghyna tiyimdi jerlerdi iygerip, kәsip kózderin ashugha tiyis eken. Onyng ýstine, qanday da bir birikken kәsiporyn ashyla qalsa, baqylau paketi qazaqtyng (dәl osyghan kýmәnimiz kýshti) qolynda bolady-mys. «Ágәrәki, jalgerler jerdi maqsatsyz paydalansa, qaytaryp alamyz» dep qoqilanyp qoyady viysemiz.

Auylsharuashylyghy ministrligi shýlen taratyp jatyr. Shýlen bolghanda anau mynau emes - Jer! Qazaqtyng jerin. Osydan eki jyl búrynghy qazaqy qoghamnyng aiqayyn qúiryghyna da qystyrmastan biylik qytaygha jer berudi bastady. Shyghys Qazaqstan oblysynyng aumaghy men Almaty oblysynyng qúiqaly ónirinen.

Byltyr Izrayli barghan saparynda Tereshenko deytin asyrandy alpauytymyz «Ontýstik Qazaqstan oblysynan jer beremin, kelinder de kesip alyndar» dep ebirey júrtyn jarylqap qaytqany este. Ebireyding qazaq jerine «týren salghany» turaly әzirge naqty derek joq, al endi orys pen belorystyng kedendik odaq ayasynda qoyyn qonshymyzgha qol jýgirtetini anyqqa ainaldy. Búl turasynda Auylsharuashylyghy viyse-ministri Saqtash Qasenov deytin «myrza» jariya etude (derek kózi:Bnews agenttigi).

Saqtashtyng orys pen belorysqa «saqtap otyrghan jeri» 10 jylgha jalgha berilmek kórinedi. 10 jyldyng shiyreginde jalgerler auylsharuashylyghyna tiyimdi jerlerdi iygerip, kәsip kózderin ashugha tiyis eken. Onyng ýstine, qanday da bir birikken kәsiporyn ashyla qalsa, baqylau paketi qazaqtyng (dәl osyghan kýmәnimiz kýshti) qolynda bolady-mys. «Ágәrәki, jalgerler jerdi maqsatsyz paydalansa, qaytaryp alamyz» dep qoqilanyp qoyady viysemiz.

Esterinizde shyghar, Qazaqstan azamatyna jer 49 jylgha jalgha beriledi. «Biz sheteldikterge de jerdi   10 jylgha jalgha beruge qaqylymyz»  deydi Saqtash Qasenov. Saqtashtyng týsindiruine qúlaq assaq, orysqa auylsharuashylyghy jerlerin jalgha beru degen memleketimizding azyq-týlik qoryn qamtamasyz etuge sayatyn qauipsizdik sharasyna úqsaydy. Qayteyik endi, daliyp jatqan dalamyzdan qorek tauyp jeuge qauqarsyz el bolsaq, qúrsaghymyz shúrqyraghanda qúmyrsqanyng dәnin kóteruge qúlshynysymyz jetpese, jerdi jalgha baylap tastap shalqalap  jatqanymyz jón-aq qoy. Bylay da qazaq jersiz. Jer alpauyttary qazaqta Romin Madinov, Sergey Kulagiyn, Sergey Tereshenko deytin kisiler. Olardy oiday әspettep «latifundister» deymiz. Qazaqy «latifundisterimiz» -   Amangeldi Ermegiyaev deytin qarynbaylardyng qatarynda. Olardyng iyeliginidegi jerler Jetisudyng Ile Alatauy baurayynda; Narynqol, Kegen jaylaulary desedi qúryq sýiretken júrt. Bizding qarynbaylar qazaq egin eksin, malónimderin óndeytin zauyt salsyn, auylsharuashylyghyna jana tehnologiyalar ensin dep jýrgen joq. Qarq-qarq kýlip, tanaudy tarq-tarq tartyp  et jep qymyz ishkenge, qúmar oinap,  qúlqyn toltyrghangha mәz. Al, toghayly, nuly-suly jerding tejeusiz qojasyna ainalghan sheshender (Malovodnoe auylynda bolghan oqighany eske týsiriniz) múzday qarulanyp alyp iyeligine andausyz ayaq basqan qazaqty da, qazaqtyng malyn da qanghybas it qúrly kórmesten atyp tastaydy. Almaty siyaqty halqy mol qalagha tayau mandaghy kókónisti, daqyldy jerler - kәris pen úighyrdiki. Atyrau, Qyzylorda jaghyndaghy qúmdy jerlerge ózbekter qyzanaq pen qarbyz egude. Soltýstiktegi shyghymdy jerlerding deni orys diasporasynyng menshiginde.

Soya deytin ghajap ósimdik turaly estuiniz bar ma? Soya qara topyraqty, qúnarly jerde ósedi. Soyadan may alynady. Soyadan... et jasalady. Qazekeng qaujandap jegendi jaqsy kóretin kәdimgi et! Sol soyanyng «syryn»  qytay mamandary syghyraya zerttep jýrgenin aqpart kózderinen oqyp qalatynbyz. Almatynyng tórinde esinep qana otyrghan Ahmetjan Esimov Auylsharuashylyghy ministri bolyp túrghan kezinde soyany tamyrynan sorghalatqan kýii qytaylardyng qolyna ústata saldy. Mine, azamat! Azamatymyzdyng Atymtay Jomarttyghynyng «nәtiyjesinde» soya salyp toya tamaq ishe bastaghan Almaty oblysynyng dihandary nәpaqasynan qaghylyp, qazir kózderinen sorasy aghyp jylap otyr. Óitkeni,  soyany qazaq jerine qytay salatyn bolypty.

Qazir qyrdaghy qazaq azyn-aulaq malgha, mal qazaqqa qarap túr. Biylghy kәrli qystan qazaq qúr sýlder shyqty. Tól kem. Maldyng analyq, atalyq basyn jút jútty. Ony eseptep, qaperge alyp otyrghan ýkimet joq. Esesine, Ýkimetimiz qazaqtyng qarauyndaghy qarayghan jerdi tartyp aludyng qamyna kirisude. Býgin Ýkimet otyrysynda Auylsharuashlyghy ministri Asyljan Mamytbekov «qazaq qyzyq, bes bas asyraydy da myng gektar jerge iyelik etedi, Eurpoda mysaly, bir iri qara bir gektar jerge ghana jayylady. Biz de sóituimiz kerek. Jerdi dúrys paydalanudyng joly - osy» dep bir-aq qayyrdy. Bizding ministrler aitpaydy, aitsa - isteydi. Ásirese, qazaq beysharany qan qaqsatatyn sharuagha kelgende qatty qimyldap bet qaratpaydy. Qysqasy, 1990 jyldardaghy jappay jekeshelendiru nauqanymen qazaqtyng paydasyna sheshilip kete jazdaghan jer mәselesine bizding ýkimetimiz qytaydyn, orystyn, taghy basqa syrtqy kýshterding qysymyna shyday almay qayrylyp soghuda. Qazaqty bar baylyghy, eng songhy tiregi, últtyq әm tarihy bitim qaynarynyng tamyry - ata baba jerinen mәngi aiyru ýshin.

Qazaqtyng tayghanaq jadysyn taghy bir janghyrta óteyik: osydan eki jyl búryn QR Auylsharuashylghy ministrligi arabatar men ýndilerge de jerdi jalgha bermek bolghan. Demek, qazaqtyng baytaq ólkesi az jyldardan song sәldeli arab pen jartylay jalanash ýndige, t.b. kóz kórip qúlaq estimegen ózge de «ketpenbas» halyqqa kenelmekshi. Olarmen birge kópúltty Qazaqstan jana dәstýr men әdet-ghúryp, jol-joralghy, yrym-syrymgha da bayy týseri anyq.

«Abay-aqparat»