Júma, 10 Mamyr 2024
Janalyqtar 2750 0 pikir 4 Sәuir, 2011 saghat 09:47

Álimjan Qadylbekúly. Birlesip istegen júmys berekeli bolmaq

Ridder qalalyq mәdeniyet sarayynda turizmdi damytu jónindegi aimaqaralyq forum ótti. Forumgha Shyghys Qazaqstan oblysy Ákimining orynbasary Týsiphan Týsipbekov, Resey Federasiyasyndaghy Altay Res-publikasy turizm jәne kәsipkerlik ministrining orynbasary Mergen Ekeev bastaghan delegasiya, oblystaghy turistik firmalardyng basshy-lary men kәsipkerler qatysty.

Altaydyng tabighaty bay, geografiyalyq jaghynan ornalasuy da qarym-qatynas jasaugha  ynghayly. Altaydy tel emgen kórshiles Resey, Qytay, Mongholiya memleketterimen yntymaqtas-tyq baylanystar ornyqqan. Turizm salasyndaghy iskerlik qatynastardy birlesip jýrgizu ýshin «Altay - bizding ortaq ýiimiz» dep atalatyn ýilestiru kenesi qúrylghan. Ýilestiru kenesine tórt memleket kiredi. Osy kenes tarapynan kóp júmystar istelinip te jatyr.

Shyghys Qazaqstannyng turistik әleuetin arttyru baghytynda turizmdi damytudyng 2009-2011 jyldargha arnalghan ónirlik baghdarlamasynda shet-elderding kóptegen turisterin bizding oblysqa tartu jónindegi is-sharalar jospary bekitilgen.

Osyghan oray bizding ónirde turizmdi damytudyng basym baghyttary retinde qabyldanghan jaghajay, ekologiyalyq, emdeu-sauyqtyru, mәdeniy-tanymdyq turizmi qa-ryshtap damyp kele jatyr. Kóz tartarlyqtay tabighi, mәdeny jәne tarihi  oryndar erekshe qorghaugha alynghan aimaqtarda shoghyrlanghan.

Ridder qalalyq mәdeniyet sarayynda turizmdi damytu jónindegi aimaqaralyq forum ótti. Forumgha Shyghys Qazaqstan oblysy Ákimining orynbasary Týsiphan Týsipbekov, Resey Federasiyasyndaghy Altay Res-publikasy turizm jәne kәsipkerlik ministrining orynbasary Mergen Ekeev bastaghan delegasiya, oblystaghy turistik firmalardyng basshy-lary men kәsipkerler qatysty.

Altaydyng tabighaty bay, geografiyalyq jaghynan ornalasuy da qarym-qatynas jasaugha  ynghayly. Altaydy tel emgen kórshiles Resey, Qytay, Mongholiya memleketterimen yntymaqtas-tyq baylanystar ornyqqan. Turizm salasyndaghy iskerlik qatynastardy birlesip jýrgizu ýshin «Altay - bizding ortaq ýiimiz» dep atalatyn ýilestiru kenesi qúrylghan. Ýilestiru kenesine tórt memleket kiredi. Osy kenes tarapynan kóp júmystar istelinip te jatyr.

Shyghys Qazaqstannyng turistik әleuetin arttyru baghytynda turizmdi damytudyng 2009-2011 jyldargha arnalghan ónirlik baghdarlamasynda shet-elderding kóptegen turisterin bizding oblysqa tartu jónindegi is-sharalar jospary bekitilgen.

Osyghan oray bizding ónirde turizmdi damytudyng basym baghyttary retinde qabyldanghan jaghajay, ekologiyalyq, emdeu-sauyqtyru, mәdeniy-tanymdyq turizmi qa-ryshtap damyp kele jatyr. Kóz tartarlyqtay tabighi, mәdeny jәne tarihi  oryndar erekshe qorghaugha alynghan aimaqtarda shoghyrlanghan.

Ótken jyly kýzde Qazaqstan men Reseydin  óniraralyq VII yntymaqtastyq  forumy ayasynda turistik salany damytu arqyly shekaralas aimaqtardyng әleuetin, ónirlerding bay resurstaryn tiyimdi paydalanu, turizmning infraqúrylymyn, shaghyn jәne orta biznesti túraqty damytu, qorshaghan ortany saqtaudy qamtamasyz etu  baghyttarynda   is-sharalar jospary jasalghan bolatyn. Altay Respub-likasy men Shyghys Qazaqstan oblysynyng aimaqaralyq turizmdi damytu jónindegi Ridder forumy bastalghan isting jalghasy bolyp tabylady. Osynday kirispe sózben jiyndy  oblys Ákimining orynbasary Týsiphan Týsipbekov ashty.

Altay Respublikasy turizm jәne kәsipkerlik ministrining orynbasary Mergen Ekeev delegasiya mýshelerimen tanystyryp ótip, elining әleumettik-ekonomikalyq damu jaghdayy jayynda jәne turizmning mýmkindikteri turaly aityp berdi. Altay Res-

publikasy Qytay, Mongholiya, Qazaqstan memleketterining shekaralarymen shektesip jatyr. Túrghyndarynyng 75 payyzy selolarda qonystanghan. Turistik biznesti damytu arqyly selolar túrghyndary arasynda júmyssyz jýrgender sany jyldan-jylgha azaya týsude. Ótken jyly Altay Respublikasyna 1,2 million turist kelip, demalyp qaytqan. Bir turiske auyl túrghyndarynan 2-4 adam qyzmet kórsetken. Tauly Altay óniri - Reseydegi iri turistik ortalyqtardyng qatarynda.  Bilikti mamandardyng saraptamasy boyynsha endi alty jyldan keyin keletin turister sany 2,5 ese ósip, jylyna 2,4 million adamgha jetetin bolady. Osyghan oray selolarda qosymsha júmys oryndary ashylady.

«Manjerok» tau shanghysy keshenine, «Katunskiy» memlekettik tabighy biosferalyq qoryghyna,  «Tigiyrekskiy» memlekettik tabighy qoryghyna, «Altayskaya dolina» turistik ortalyghyna, «Altay-Eko» shipajay-kurortyna degen turisterding qyzyghushylyghy arta týsude.   Turizmdi damytu baghytynda halyqaralyq talaptargha say jana jobalar jýzege asyryluda. Res-publika astanasyndaghy әuejaygha kýrdeli jóndeu júmystary jýrgizilip,  qazirgi kezde iri qalalardan keletin quatty úshaqtardy qabyldaytyn dәrejege jetkizilgen. Pantymen emdeu-sauyqtyru keshenderi júmys isteydi. Osynday ister bizding oblyspen iskerlik qatynastardy úlghayta týsuge jol ashady.

Ridder qalasy әkimining orynbasary Klavdiya Shushakova teniz dengeyinen 2000 metr biyiktiktegi  Batys Altay memlekettik tabighy qoryghyndaghy eskertkishterding erekshelikteri turaly aita kelip, Ridder turisterding kóptep keletin ónirine ainalghanyna toqtalyp ótti. Búl qoryq Qazaqstan Altayynyng bioәrtýrliligin qorghauda jәne siyrek kezdesetin ósimdik týrlerining qoryn saqtauda manyzdy ról atqarady. Qoryqta ósimdikter әlemining mynnan astam týri ósedi. Emdik ósimdikterding 44 týri anyqtalghan. Qústardyng 150  týri qoryqty mekendese, solardyng 120-sy úya salady. Turizm salasyn damytuda búl qoryqtyng alatyn orny da  airyqsha bolyp otyr. Múnda auyldyq turizmdi damytu qolgha alynghan. Ótken jyly Poperechnoe auylynda turisterge arnalghan qonaqýy paydalanugha berilgen.  Ýlbi, Túrghúsyn, Holzun, Kóksu jotalary týiisken jerlerde Altaydyng kóptegen ózen-kólderi bastau alady.  Demalys bazalarynda qysta tau shanghysy  boyynsha keshender júmys isteydi.  Qalada eki turistik klub bar. Onyng mýsheleri turisterge qyzmet kórsetip, balalardyn, jasóspirimderdin, jastardyng arasynda turistik jәne ekskursiyalyq júmystardy úiymdastyru mәselesimen ainalysady. Turistik kópsayystardyng oblystyq jarys-tarynda ridderlik sportshylar ýnemi kósh basynda keledi.  Batys Altay memlekettik tabighy qoryghynyng qoldauymen «Bumerang» ekologiyalyq birlestigi qúrylyp, ekologiyalyq turizmdi damytugha qomaqty ýles qosuda. Osy birlestikting jana jobasyn jýzege asyru ýshin halyqaralyq turistik úiymnan 10,7 million tenge qarjy bólindi. Alda túrghan mindetterdi kórshiles respublikamen birlesip atqaru arqyly ónir turizmining órisin keneyte týsuge bolady.  Ridderlik shanghyshylar VII qysqy Aziya oiyndarynda tamasha tabystargha qol jetkizdi. Qysqy sport týrleri boyynsha oqu-jattyghu jiyndaryn Ridderdegi sport bazalaryna birlesip ótkizuge de bolady.

Oblystyq turizm, deneshynyqtyru jәne sport basqarmasynyng bastyghy Asqar Mojanov pen Altay Respublikasynyng deputaty Viktor Bezruchenkov  shekaralas aimaqtardaghy turizmdi ekijaqty damytudyng baghyt-baghdary turaly bayandap,  qazirgi jay-kýiine taldau jasady. Qazaqstan men Reseyding turistik әleuetimen, eki elding turizm salasyndaghy yntymaqtastyghynyn  keleshegimen tanystyrdy, birlesken is-qimyldyng basty baghyttary anyqtaldy. Kórshiles eki aimaqtyng turizm salasyndaghy iskerlik, yntymaqtastyq qatynastardy odan әri óristetip, alda túrghan ortaq mindetterdi belgilep, josparlanghan sharalardy iske asyru eki jaqqa da tiyimdi bolmaq. Shekaraaralyq turizm infraqúrylymdaryn damyta oty-ryp, shaghyn jәne orta biznesting túraqty damuyn qamtamasyz etuge, qorshaghan ortany ayalap saqtaugha bolatyndyghy basa aityldy.

Forum barysynda oghan qatysushylar aqparattyq-turistik ortalyq qúru, turistik qyzmet kórsetu nysandarynyng jol jýiesin damytu,  is-tәjiriybe  almasugha jaghday jasau,  kadrlar dayyndau, turizm qyzmetkerlerining biliktiligin arttyru jýiesin jaqsartu jәne turizm salasyn ghylymiy-әdistemeliktermen, aqparattarmen qamtamasyz etu siyaqty   birqatar mәselelerdi talqylady.  Salauatty ómir saltyn nasihattau, halyqaralyq festivalidar men sletterdi úiymdastyru jóninde pikir almasyp, úsynystaryn bildirdi.

Sonday-aq, forumgha qatysushylar Ridder qalasynyng tóniregindegi «Siynegorie» turistik demalys bazasynda, sporttaghy daryndy balalargha arnalghan respublikalyq mektep-internatynda, «Klimovka» demalys bazasynda, Batys Altay memlekettik tabighy qoryghynda bolyp, tanysyp kóptegen aqparat alyp qaytty. Múnday jarnamalyq nasihat   turister aghynynyn  túraqty ósimin qamtamasyz etuge    jol ashady.

Turizmdi ekijaqty damytugha baylanysty ótken saliqaly jiynda  qaralghan mәselelerdi talqylay kele forumgha qatysushylar júmyla júmys isteu kerek degen  tújyrymgha toqtalyp,  oblys Ákimining orynbasary Týsiphan Týsipbekov pen Altay Respublikasy turizm jәne kәsipkerlik ministrining orynbasary Mergen Ekeev ekijaqty kelisimshartqa qol qoydy. Sonday-aq, turistik firmalar arasynda ekijaqty kelisimder jasaldy.

Búl kelisimshartta negizinen  shekaralas aimaqtardyng tartymdy turistik imidjin qalyptastyru, turizm infraqúrylymyn damytu, qazaqstandyq jәne sheteldik azamattardyng turistik qyzmetterge degen súranystaryn qanaghattandyryp, bәsekege qabilettiligin arttyru mindetteri qamtylghan.

- Reseyding Altay ólkesimen qarym-qatynasymyz óte jaqsy. Al Altay Respublikasymen baylanysymyz endi qalyptasyp keledi. Ridderding túsynan ótetin Reseyge tartylghan jol bar. Reseyding Altay aimaghyndaghy sauda ainalymyn, turistik qarym-qatynasty jaqsartu ýshin  sol joldy osydan 7-8 jyl búryn Resey shekarasyna deyin salyp bitirip qoydyq. Al ar jaghynan bizding shekaragha deyingi jol óte nashar. Kólikpen jýru mýmkin emes. Sondyqtan da býgingi forumnyng keleshekte eki aimaqty jalghastyratyn joldyng qúrylysyn qysqa merzimde bitiruge paydasy tiyeri sózsiz, - dedi Oblys Ákimining orynbasary Týsiphan Týsipbekov.

«Didar» gazeti №37, 4-sәuir, 2011 jyl.

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 1906
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 1987
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 1668
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1511