Beysenbi, 2 Mamyr 2024
46 - sóz 4848 0 pikir 27 Qarasha, 2018 saghat 12:49

Qazirgi jastar antiutopiyany nege únatady?

Jazushylar adamzattyng bolashaghyn әr týrli elestetken. Olardyng arasynda adamdar ghalamda ýstemdik etedi dep oilaghandary da, absolut tendik ornaytyn әdil qogham әiteuir payda bolady dep sengenderi de bolghan.

Biraq antiutopiya - solargha kereghar janr. Búl janr boyynsha, adamzattyng bolashaghy búlynghyr, al biylik tirangha ainalyp, tabighat apatshyl bolyp ketedi. Aqyrzamannyng jyrshysy.

Janrdyng etalony sanalatyn ýsh kitaptyng mazmúnyna múqiyat ýnilip kóreyik.

Evgeniy Zamyatinning "Biz" romanyndaghy bolashaqta baqyt pen erkindik - kereghar úghymdar. Ol әlemde adamdar sezimdi ysyryp qoyyp, jeke túlghalyq qasiyetterinen arylghany sonsha - eshkimning aty joq, tek rettik nómiri bar.

Oldos Haksliyding "Ghajayyp jana әlem" romanyndaghy bolashaqta adamdar tandau erkinen júrday. Adamnyng tuuy josparlanyp jatqanda-aq kim ekenin, nemen ainalysatynyn mandayyna mór qyp basyp beredi.

Djordj Orueldyng "1984" romanyndaghy bolashaqta totalitar biylik shyndyqty monopoliyalap alghan. Adamnyng әr qadamy baqylauda, әr sózi tyndauda, jegidey jegen kýdigin eshkimge aita almay, tek kýndeligine jazady.

Jalpy, antiutopiya avtorlarynyng bәri sonau Platon sipattap ketken iydeal memleketten nәr alady. Platon adamdardy qabiletine qaray kastalargha bólip, olardy basqarugha filosofty taghayyndau kerek dep ketken.

Antiutopiya bolashaqtyng negativ núsqalaryn jazyp-jazyp, sondaygha jetkizbeudi kózdeytin vaksina siyaqty kórinedi. Shynynda-aq, qansha dәuir almassa da adamzattyng ómiri tek jaqsaryp keledi ghoy. Álde olay emes pe?

Degenmen, әiteuir bir apatty kýtu men kókjiyekte kólegeylegen yadrolyq sanyrauqúlaqtar qazirgi jastargha әser etti. Tipti 100 jyl búryn jazylghan antiutopiyalyq shygharmalardy әli jata-jastanyp oqidy.

Aytpaqshy, osyndayda qazaq әdebiyeti ótkenimen ghana ómir sýretindey kórinedi. Adamzat bolashaghy týgili, qazaqtyng bolashaghy turaly qazaqsha shygharma joq eken. Tipti fantastika jazdy deytin Medeu Sәrseke siyaqty avtorlardyng sujetteri tek osy shaqta ghana jazylypty.

Ókinishti-aq.

Jalghas Ertaydyng facebook paraqshasynan

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 421
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 227
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 253
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 238