Bir jarym milliard túrghyny bar Qytayda top jaryp shyqqan bauyrymyz Qanat Islam kýni keshe resmy týrde Qazaq elining azamaty atandy. Biz osyghan oray Qanatty әngimege tartqan edik.

- Qanat, atajúrtynyzgha kelgeninizge biraz uaqyt boldy. El ishinde janynyz qabylday almay jýrgen jayttarmen betpe-bet qalghan kezderiniz boldy ma?

- Siz aitpaqshy, qazaqtyng ishki iyirimine tereng boylap ýlgergenim joq. Ózimning ortamda jәne ózime tiyesili mindetterdi atqaryp jýrmin. Al bәsekelestik, kóre almaushylyq barlyq qoghamgha tәn, tipti tabighy qúbylys dese de bolady. Uaqyt bәrin óz ornyna qoyady.

- Siz Qytay jerinde tanymal sportshy retinde qalyptastynyz. Sport mektebinen tәlim aldynyz. Qytaydyng sport mektebinen ne ýirenuge bolady?

Bir jarym milliard túrghyny bar Qytayda top jaryp shyqqan bauyrymyz Qanat Islam kýni keshe resmy týrde Qazaq elining azamaty atandy. Biz osyghan oray Qanatty әngimege tartqan edik.

- Qanat, atajúrtynyzgha kelgeninizge biraz uaqyt boldy. El ishinde janynyz qabylday almay jýrgen jayttarmen betpe-bet qalghan kezderiniz boldy ma?

- Siz aitpaqshy, qazaqtyng ishki iyirimine tereng boylap ýlgergenim joq. Ózimning ortamda jәne ózime tiyesili mindetterdi atqaryp jýrmin. Al bәsekelestik, kóre almaushylyq barlyq qoghamgha tәn, tipti tabighy qúbylys dese de bolady. Uaqyt bәrin óz ornyna qoyady.

- Siz Qytay jerinde tanymal sportshy retinde qalyptastynyz. Sport mektebinen tәlim aldynyz. Qytaydyng sport mektebinen ne ýirenuge bolady?

- Qytay sporty songhy jyldary jedel qarqynmen damy bastady. Tipti «top jaryp shyghady-au» dep, qamqorlyqqa alghan sportshylarynyng әrqaysysynyng sonynda bes-alty maman jýredi. Biri - dәriger, biri - jattyqtyrushy, biri - psiholog. Sol mamandardyng ózin damyghan elderde dayyndaydy. Sportshynyng ishetin tamaghy men densaulyghy da dәrigerlerding baqylauynda túrady. Kýndelikti tamaq mәziri zerthanalyq tekserulerding qorytyndysy boyynsha dayyndalady. Key kezde tamaq jegenindi nemese tәbetinning ashylyp túrghanyn sezbey de qalasyn. Al qytaylyq olimpiada chempiondarynyng eng jasy - 25, al egdesi - 40 jas. Aralarynda ýsh-tórt olimpiadagha qatysqandary da bar. Búl da oilanarlyq jaghday. Chempionnyng baghy onyng jasymen emes, qarym-qabileti, bilek kýshimen anyqtalady. Al Qazaqstanda 30 jastyng ózi - ýlken sport ýshin zeynet jasy. Álemdik dengeydegi chempiondardyng ózi 25-ten keyin ózin «zeynetkerlerdin» qataryna qosugha asyghady. Al 25 jas - sportshynyng naghyz babyna kelgen shaghy. Demek, dýbirli jarystargha ýkilep qosqan oghlannyng mýmkindigin 25 jasqa deyin paydalanady da keyingi taghdyryn Allagha amanattaydy.

- «Qytaydyng ýlken sport mektebinde psihologiyalyq treningterding orny erekshe» degen pikir jii aitylady. Osyghan alyp-qosarynyz bar ma?

- Ol ras. Sol әdisting ózi memlekettik mýddege negizdelgen. Qytay sportshysy ýshin materialdyq jaghday - ekinshi kezekte. Basty ústanym - últtyq-memlekettik ruh. Al sportshy qol jetken jenisi ýshin aldymen memleketine qaryzdar degen týsinik sport mektebining tabaldyryghyn attaghan kýnnen bastap aldynnan shyghady.

- Elge keldiniz. Sportshylarymyzdyng materialdyq jaghdayyn siz tuyp-ósken elmen salystyrugha bolmaydy. Ókinip jýrgen joqsyz ba?

- Nege ókineyin. «Shanyraghymnyng tuyn atamekenimde jelbireteyin» degen arman bala jasymnan qiyalyma qanat bitirgen. Biz - endi ghana 20-gha kelgen jas memleketpiz. Tәuelsizdik tarihyndaghy qol jetken nәtiyje de jaman emes. Bizding sportshylarymyz materialdyq túrghyda kóshten qalyp jatyr dep aita almaymyn. Álemdik dengeydegi jarystardan jýldemen oralghan әriptesterim elding yqylasynan kópke deyin es jiya almay qalatynyn kózimiz kórip jýr. Syrt kózge shou bolyp kórinetin ssenariylerding keybirin tipti qabylday da almaymyn. Sol qarjynyng biraz bóligi jeke dәrigerin shetelde oqytugha nemese onyng kýndelikti as mәzirine júmsalsa eken deymin. Sebebi men tuyp-ósken el sportshylaryna dәl bizdegidey bosansugha mýmkindik bermeydi. Olardyng elge oralghanyn kópshilik sezbey de qalady. Olar elding marapatyna emes, «kelesi jarystargha dayyndyq elge kelgen song emes, elinning әn-úranyna kýlli әlemdi moyynsúndyryp túrghan sәtten bastalady» degen qaghidagha bas úrady.

- Mýmkin, búl da uaqytsha qúbylys shyghar. Tórt jylda bir-aq ret keletin jazghy olimpiadadaghy altyndarymyz da, naghyz babyndaghy chempiondarymyz da sausaqpen sanarlyq qana.

- Men de solay dep oilaymyn. Biz - bar-joghy 16 millionbyz. Kýni erteng basymyz kóbeyse, chempiondarymyzdyng da qatary kóbeyetin shyghar.

- Amandyq bolsa, keler jyly London olimpiadasyna qatysatyn shygharsyz?

- Meni elge jetelegen arman da sol! 2004 -2008 jyldary Qytay elining atynan shyqtym. Tórtkýl dýniyening nazaryn audarghan jarysqa qazaq elining tuynyng astynda shyqsam deymin.

- Baqyt Sәrsekbaevpen ýlken ringte ýsh ret qolghap týiistiripsiz. Álem júrty eki elding atynan shyqqan eki qazaqtyng ónerin tamashalady. Sol kezde «qany bir - agham. Jol bereyin» degen oy bolghan joq pa sizde?

- Joq. Kýndelikti ómirde Baqyt aghamnyng aldyn kesip ótken emespin. Al ringting aty - ring. Mening artymda alyp memleket túrdy. Demek, sheginuge oryn joq.

- Qytayda tanylmay jәne tanyla almay jýrgen qazaq jastary jetedi. Olar siz bastaghan «úly kóshtin» sonynan ilesip ketuge dayyn túrghan shyghar...

- Qytayda resmy emes derek boyynsha 2 milliongha juyq qazaq bar. Bolashaghynan ýmit kýtetin inilerim kóp. Talantty jastardy elge tartyp, eki el arasynda altyn kópir bolghym keledi.

- Qytaylyq ólshemmen salystyrghanda qazaqtar sany az últtyng qatarynda. Sany kóp, memleketting atauyn iyelengen últ ókilderi «ózi shyqqan tóbem biyik bolsa eken» deydi. Siz olimpiadalyq topqa qalay ilindiniz?

- Men 2007 jyldan bastap qazaqstandyq jattyqtyrushylarmen baylanysymdy ýzbedim. Elge jii kelip túrdym. Qytay arenasynda da kishigirim jenisterimmen tanylyp ýlgerdim. Allanyng qalauy solay bolghan shyghar.

- Olimpiada jýldegeri Qanat Islamnyng tandauy almatylyq arugha týsti. Búl jayt arghy jaqta qalghan qazaq arularyn qatty renjitip qoyghan joq pa?

- Joq. Bireumen sóz baylasyp, syrgha taghugha mýmkindik te bolmady. 4 jyldan beri eki elding arasynda jýrmin. Jýregimdi atamekendegi arugha saqtadym.

- Ángimenizge raqmet!

Súhbattasqan - Gýlbarshyn Aytjanbay

«Ayqyn» gazeti