"Saqal salyghy"
1698 jyldyng 5-qyrkýieginde I Pyotr «saqal salyghyn» engizdi. Europagha baryp, sol jaqtyng mәdeniyetimen "susyndap" kelgen orys patshasy Batys saparynan kele sala qarauyndaghy barlyq sheneunikterdi jiyp alyp, solardyng kózinshe birer aqsýiek әulet ókilderining el aldynda saqaldaryn kýzeydi.
Ol kezde orys sherkeuinde saqalsyz ólikke janaza oqylmaytyn, jylmighan erkekke senim artylmaytyn, aqsýiekter saqal-múrtyn sylap-sipap ústauymen iygi sanatty kórinetin, kópesterding saqaly qanshalyqty dәuletti ekenin bildiretin...
I Pyotrding búl isi orys qoghamyn dýr silkindirdi. Saqalynan masqara jaghdayda aiyrylyp qalghandar óz-ózderine qol sap jatty. Shirkeu qyzmetkerleri uaghyzynan janylysyp, ne patshagha jaghudy, ne dinge baghynudy bilmey daghdaryp, tipti, elsizge qashyp ketuge mәjbýr boldy.
XVI ghasyrda Angliya men Fransiyany qaryp ótken búl "qatygez salyqtyn" - XVIII ghasyrda Mәskeu júrtyna sýzektey bop tiygeni ras!
Pyotr patshanyng birinen song biri shyqqan qatal zandary - «orystyng últtyq kiyimderin satugha, kiige» jәne «saqal qoigha» salynghan tyiym boldy. Árbir syrttan kelgen mújyq qalagha kirgende jәne shyqqanda "saqalaqy" tóledi. Árbir mәskeulik orys jylmiyp europasha kiyinip jýruge mindetti boldy. Jalandaghan jandaraldar saqaldy kisi kórse, dereu aqshasyn qaghyp alyp, arnayy jeton ústatyp ketetin-di.
Basynda әleumetting týrli ókilderine әr týrli baghamda salynghan salyq, keyinirek, 1715 jyly birynghay saqaldy jan basyna jylyna 50 som bop bekitildi.
Búl salyq 74 jyl "ómir sýrip".., 1772 jylgha deyin zandy kýshinde boldy...
Qanat Eskendirding Facebook-tegi paraqshasynan
Abai.kz
