"Alvares Sanches" – búl "youtube" jelisine 2018 jyldyng 1-mausymynda tirkelgen arna eken. Osydan biraz uaqyt búryn “Qazaqstan Reseyding qúramyna kirip, bir guberniyasy boluy kerek” dep ýgit jasaghan Ermek Tayshybekovtyng kanaly kórinedi. Bizding búlay topshylauymyzgha atalghan "youtube" arnasyndaghy beyne jazbalardyng birinde bir qyzgha súraq qoyyp otyryp, beyne jazbany týsirushi adam ózin Ermekpin dep tanystyrady. Sonday-aq, atalghan arnada Ermek Tayshybekovting kóptegen beyne jazbalary jariyalanypty.

Ázirge 469 jazylushysy bar eken. Qazaqsha ejiktep sóilep otyrghan Ermek  búl joly óz “iydeyasyn”, pro-reseylik pozisiyasyn sanasy endi qalyptasa bastaghan jasóspirimderge nasihattaudy jón kóripti.

Mәselen, Jambyl oblysy, Bayzaq audanynda týsirilgen bir viydeosynda, kýreske qatysatyn 15-16 jastaghy balalarmen tanysyp, súraq qoyyp otyr. Súraqtarynyng súrqy mynaday: Siz qazaqsyz ba? Siz qay memlekette túrasyz? Qazaqstan, Resey, Ukraina, Beloruspen qosylyp bir memleket bolady? Sen oghan qalay qaraysyn?

Búghan, eshtenening parqyna bara qoymaytyn әlgi jasóspirimder:  Kelisemin. Bәri qosylyp, ýlken memleket bolsa jaqsy ghoy. Biz biriksek bizdi eshkim ala almaydy. AQSh ty qiratyp tastaymyz, - degen siyaqty jauaptar berip otyr. Oghan riza bolghan Tayshybekov, -kóptegen dostarynyz da sizder siyaqty oilay ma? Olarda sizderge qosylady ghoy,  dep әlgi balaqaylardyng odan әri basyn qatyrady.

Ózining arnasynda osynday maghynadaghy 110 viydeo jýktelgen eken. Barlyghy derlik osy auandaghy súraqtar men jauaptar.

Sonymen, óz elin “óltiruge” ólermendikpen atsalysyp jýrgen Tayshybekov pe, búl? Óitkeni, Resey imperiyasynyng kýlimsi sasyghan qoltyghyna kirude ólip-óship qalaytyn jalghyz adam bolsa, biz biletin Tayshybekov qana.

Ermekting biografiyasyna kóz jýgirtsek, endi...

Ol 1978 jyly Jambyl oblysy, Qorday audanynda dýniyege kelgen. Aytuynsha, ateist, tehnokrat. Ózin «sayasat, geosayasat, ekonomika, qarjy salasyndaghy sarapshy» dep ataydy.

2015 jyldyng 30 mausymynda oghan qarsy Qazaqstan Respublikasy Qylmystyq kodeksining 174-babynyng 1-tarmaghy «Áleumettik, últtyq, urbanistik jәne diny qaqtyghystardy qozdyru» baby boyynsha qylmystyq is qozghalghan. Osy sәtten bastap, ol ózin sayasy tútqyn dep sanaydy.

Keyin sot-medisinalyq saraptama jýrgiziledi. Saraptama nәtiyjesi boyynsha, onyng miynda aqau bary anyqtalghan. Sóitip, ol Almaty qalasyndaghy psihiatriya, psihoterapiya jәne tәueldilikting ghylymiy-tәjiriybelik ortalyghyna bir ay emdeluge jiberiledi.

2015 jyldyng 19 qyrkýieginde ol qashyp jýrgen jerinen Jambyl oblysyndaghy ÚQK ghimaratynda ústalady.

Sol jyly Ermek Tayshybekov tórt jylgha bas bostandyghynan aiyrylghan. 2017 jyldyng 12 shildesinde Tayshybekov raqymshylyqqa ilinip, onyng merzimi segiz aigha qysqartylady.

Sóitip ol, 2017 jyldyng 20 qyrkýieginde shartty týrde merziminen búryn bosatylghan.

Bostandyqqa shyqqan song da bosqa jýrmey, әlgi iydeyasyn jalghastyryp keledi eken. Súhbattaryn qarasanyz sóileui, ózin ústauy bizdi osynday oigha jeteledi. Sayasatker nemese sayasy qughyn rólin oinap jýrgen akterler az emes bizde. Biraq, kimning akteri bolsa da, Tayshybekovtyng iydeyalaryn Qazaqstanda qatang týrde shekteu kerek. Sondyqtan, ÚQK, QR Prokuraturasy Tayshybekovke qatysty búl mәlimette tekserudi qúzyrly organnyng qúzyretine qaldyramyz.

Qazir qazaq qoghamy qaytsek últtyq memleketke ainalamyz dep jantalasyp jatqanda, ishten shyqqan osynday mysyqtileu jandardyng keri tartatyny ókinishti.  Áytpese, olar Reseyding ekonomikasy kýn sanap qúldyrap, óz bylyghyna ózi batyp bara jatqanyn bilmey otyrghan joq. Sony kóre túra, memleketti odan әri qúrdymgha qúlatqysy keledi.

Osynday niyettilerding birazy biylghy 9-mamyr kýnin Almatyda qalay toylaghany esterinizde bolar. SSSR-dyng qyzyl tuyn alyp, Almatynyng ortalyq kóshelerimen jýrip ótkende, kenestik kezenning joqtaushylary  әli de bar ekenin bildik. Aytpaqshy, "Alvares Sanches" arnasynda da osy kýndi syltau qylyp, georgiy lentasyn taghyp túrghan qart kisinin, “Qazaqstan Reseyge qaytse de qosyluy kerek” degen súhbaty bar.

Qúzyrly organ әlgi "youtube"  arnasyn búghattauy kerek. Al, onyng qúryghyna әlgindey jastar men jasóspirimderding iligip qalmauy ýshin, Resey aqparat qúraldarynyng yqpalyn azaytu qajet. Sebebi, ózi de qúrdymgha ketip bara jatqan elding eteginen ústap, aqparatymen “tynystau” – keleshegimiz ýshin qauipti...

Núrbiyke Beksúltanqyzy

Abai.kz