Júma, 10 Mamyr 2024
Dep jatyr 7361 17 pikir 9 Tamyz, 2018 saghat 09:44

Reseyding "menbilemdigi" qazaqtyng týbine jetedi

Qazaqstandyq BAQ qazir "qaryshtap damyp jatyrmyz" dep úrandatuyn birjola qoydy. Elding ekonomikalyq jaghdayyna qatysty mýldem jaq ashpaytyn indetke shaldyqtyq. Dollardyng baghasy sharyqtaghan songhy aptada tipti týk bolmaghanday beyqam otyruymyz qalay? Qazaqstandyq valuta jana antiyrekord ornatyp, 1 dollardyng qúny 355 tengege jetkende lәm-mim demey otyrghan elding erteni bar ma? Bizde ekonomikalyq diyversiya bastalyp ketken joq pa?

Aldymen ekonomikalyq diyversiyagha az-kem anyqtama bere keteyik. Diyversiya degeniniz qarsylastyng tylyndaghy әskeri, ónerkәsip jәne basqa nysandardy isten shygharu, әskerlerdi basqarugha kedergi jasau, kommunikasiyasyn búzu, adam kýshi men әskery tehnikany joi maqsatyna say qimyl jasaytyn jeke adamdar toby. Diyversiya tikeley shyghyn keltirumen katar qarsylastyn jeke qúramynyng moralidyq-psihologiyalyq jaghdayyna jaghymsyz әser etedi. Qazir ekonomikalyq túrghyda qazaqty birjola túralatyp, kórshi elderge kiriptarlyqty artyru júmysy astyrtyn jýrgizilip jatqanday kórinedi.

 

Qarjy jәne ekonomist mamandardyng payymdauynsha, jaqyn kýnderi dollar qúny tengege shaqqanda 380-ge bir-aq jetui mýmkin.

Dollar 380 tengege ózgergeni neni ózgertedi?

Kýndelikti tútynatyn tauarynyz qymbattaydy.

Kiyetin kiyiminizding baghasy aspandaydy.

Komunaldyq qyzmet týrleri ning baghasy sharyqtaydy.

Al, Sizding zeynetaqynyz, jalaqynyz, memleketten alatyn әleumettik kómekteriniz sol bayaghy qalpynda qalady.

Biz sayasy saghymdargha kelgende (qazaqty tildeu, últtyq qúndylyqtargha tiyisu sekildi) shu-shu etip auyzdygha sóz bermeymiz. Al, búl tústa qaltamyzdaghy aqsha ózgelerding uysyna ketip jatady. Bizding ghana emes, memleketting bar baylyghy talan-tarajygha týsip bitti.

Dollar baghamy qysqamerzimde әlemdik múnay baghasynyng tómendeuin jәne Qazaqstannan AQSh-qa jóneltiletin urangha baj salyghynyng engiziluin kýtu ayasynda qymbattauy mýmkin, - dep esepteydi Forex Club sarapshysy Ivan Marchen.

Urangha baj salyghy nege salynady? Múhtar Jәkishov "Qazatomprom" basshysy bolyp túrghan kezde elimizding uran óndirisindegi reseylikterding ýlesin azaytyp, birjola tәuelsiz ekonomikalyq sayasat jýrgizudi qalady. Sheteldik alpauyt uran óndirushilerding kómegimen derbes damu jolyna týsken tústa sottalyp, abaqtydan bir-aq shyqty.

Qamaugha alynardan tórt ay búryn, 2008 jyldyng qantarynda Múhtar Jәkishev ózi basqaratyn «Qazatomónerkәsibi» últtyq kompaniyasy 2010 jyly uran óndirisi jóninen Kanada men Avstraliyany artta qaldyryp, әlemde birinshi oryngha shyghatynyn mәlimdegen edi. Alayda 2011 jyly Resey preziydenti Vladimir Putinning «uran qory men óndirisi jóninen «Rosatomprom» әlemde alghashqy oryngha shyqty» degen sózi jaghdaydyng birshama ózgergenin kórsetti (Azattyq).

Jәkishov qamalghannan keyin biz uran óndiru isin Reseyding tizginine birjola ústata saldyq. AQSh qazir Reseyge qarata sanksiya-soqqylaryn tópeletip jatyr. Sol soqylardyng biri onsyz da múrttay úshugha dayyn otyrghan qazaqqa kep tiydi.

Reseyding әlemdik sayasattaghy "menbilemdigi" Arqanyng tósindegi mal baghyp jýrgen qara shaldyng qaltasynan aqsha úrlap jatyr.

Reseyding әlemdik sayasattaghy "menbilemdigi" Shymkenttegi qara diqannyng egisin jinap aluyna kedergisin tiygizip otyr.

Qazaqstandaghy әr zeynetker Resey ýshin zeynetaqysyn shyghyndaugha mindetti.

Nege, biz osynday qarapayym tendeulerdi sheshe almaytyn elge ainaldyq? Týsinu qiyn...

Shәriphan Qaysar

Abai.kz

 

17 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 1873
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 1920
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 1612
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1477