Seysenbi, 21 Mamyr 2024
Janalyqtar 2610 0 pikir 3 Aqpan, 2011 saghat 07:05

Kórik Qozybagharov. Kolpakovskiyge Almatydan kóshe beru – otarshyldyqty aqtap alu degen sóz!

Patshalyq Reseyding general-gubernatory Gerasim Kolpakovskiyge 2007 jyly Úzynaghashta (Almaty oblysy, Jambyl audany) eskertkish ornatylghanda, qazaq ziyalylary qatty kýizeldi. Kýizelmey qaytsin, G.Kolpakovskiyge Qazaqstanda eskertkish ornatu degenimiz - patshalyq Reseyding otarshyldyq sayasatyn aqtap shyghu, aqtap alu degen sóz. Yaki, Reseyding bir kezderi Qazaqstandy otarlauyn, Qazaqstangha qúldyq qamytyn kiygizuin «Búl - óte jaqsy nәrse, progresshil әreket» dep baghalaghanmen birdey. G.Kolpakovskiyge Úzynaghashta eskertkish ornatqanymyz óte úyatty is boldy. Búl - bizding betimizge basylghan qara tanba!

Jaqynda Almatydaghy Rayymbek danghyly men Jetisu kóshelerining qiylysyna jaqyn jerden Kolpakovskiyding atyna berilgen kósheni kezdestirdim. Sóitsek, G.Kolpakovskiyge tek eskertkish qana ornatylmapty, sonymen birge Almatydan kóshe de berilipti.

Patshalyq Reseyding general-gubernatory G.Kolpakovskiy qazaqtardy shúrayly qonysynan kóshirip, olardyng jerin orys sharualaryna tartyp alyp berdi. Eger G.Kolpakovskiyding orystargha qazaqtan tartyp alyp bergen jerlerin týgel ólsheytin bolsaq, búl qazirgi eki oblystyng jerine jetip qalar edi. Qazaqtardyng jerin tartyp alu kezinde G.Kolpakovskiy kazaktardy qalay paydalandy desenizshi?!

Patshalyq Reseyding general-gubernatory Gerasim Kolpakovskiyge 2007 jyly Úzynaghashta (Almaty oblysy, Jambyl audany) eskertkish ornatylghanda, qazaq ziyalylary qatty kýizeldi. Kýizelmey qaytsin, G.Kolpakovskiyge Qazaqstanda eskertkish ornatu degenimiz - patshalyq Reseyding otarshyldyq sayasatyn aqtap shyghu, aqtap alu degen sóz. Yaki, Reseyding bir kezderi Qazaqstandy otarlauyn, Qazaqstangha qúldyq qamytyn kiygizuin «Búl - óte jaqsy nәrse, progresshil әreket» dep baghalaghanmen birdey. G.Kolpakovskiyge Úzynaghashta eskertkish ornatqanymyz óte úyatty is boldy. Búl - bizding betimizge basylghan qara tanba!

Jaqynda Almatydaghy Rayymbek danghyly men Jetisu kóshelerining qiylysyna jaqyn jerden Kolpakovskiyding atyna berilgen kósheni kezdestirdim. Sóitsek, G.Kolpakovskiyge tek eskertkish qana ornatylmapty, sonymen birge Almatydan kóshe de berilipti.

Patshalyq Reseyding general-gubernatory G.Kolpakovskiy qazaqtardy shúrayly qonysynan kóshirip, olardyng jerin orys sharualaryna tartyp alyp berdi. Eger G.Kolpakovskiyding orystargha qazaqtan tartyp alyp bergen jerlerin týgel ólsheytin bolsaq, búl qazirgi eki oblystyng jerine jetip qalar edi. Qazaqtardyng jerin tartyp alu kezinde G.Kolpakovskiy kazaktardy qalay paydalandy desenizshi?!

Ángimeni kóp sozbayyn. Endi G.Kolpakovskiyding 1877 jyly «Moskovskie vedomosti» gazetinde jariyalanghan maqalasynan ýzindi keltireyin: «Búdan 20 jyl búryn Aqmola, Semey, Jetisu oblystaryna orys sharualaryn auyldargha, qalalargha qonystandyru men ýshin onaygha týsken joq. Orystar qazaq dalasyna ózderining tilderin, әdet-ghúrpyn jәne pravoslavie dinin ala keldi. Men múny qazaqtargha әser etpeydi dep aita almaymyn. Qazirgi kezde qazaqtardyng eski әdet-ghúrpy, salt-sanasy bosansydy, al janasy әli qalyptasa qoyghan joq. Al bosansyghan halyq ózine dinnen tirek izdeydi. Qazaqtar ózderin músylmanbyz deydi, biraq kópshiligining sol din turaly týsinigi joq. Búlardyng arasynda mogomet (islam) dinin nasihattap, taratyp jýrgender - saudager tatarlar men búqarlyqtar. Sondyqtan olargha kedergi jasay otyryp, olardyng jolyn kese otyryp (búl rette týrli aila-sharghylargha barugha bolady), qazaqtardyng osylay bosansyp túrghan qolayly kezendi sәtti paydalanyp, qazaqtardy hristian dinine edel-jedel engizu kerek!»

Múny jazghan - men emes, G.Kolpakovskiy! Men tek audaryp berdim. Qúday-au, qazaqtardy jerinen aiyrghan, dininen aiyrghan, tilinen aiyrghan jәne osynday qasiretti iske basshylyq jasaghan, sonyng basynda túrghan adamgha qay betimizben kóshe berdik?

Kórik Qozybagharov,

tarihshy,

Almaty.

«Jas Alash» gazeti

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 2237
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 2590
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 2553
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1686