Osydan birneshe jyl búryn «bastamashyl top» Almatyda «Bitlzdyn» mýsinin qoyamyz dedi. Al kep alystyq. Seyfullin sayabaghyna qoyamyz dedi, bolmady. Opera teatrynyng aldyna ornalastyramyz dedi, bermedik. Qala berdi, Qarjylyq ortalyqqa qarmaq saldy. Taghy da degenine jete almady. Barghan sayyn biyiktep, aqyry tóbemizge bir-aq shyqty. Aghylshynnyng әigili tórttigi Almatynyng tórinen - Kóktóbeden oiyp túryp oryn aldy. Aybyny asqan Djon Lennon, Ringo Starrlar jer bolghan qazaqtyng ruhyna sonau jogharydan kóz saldy. Shәkerim shyqpaghan, Abay ansaghan, tipti han Abylaygha «arman bolghan» Kóktóbe. Jergilikti basylymdar, obaly ne kerek, búl mәseleni aituday-aq aitty. Biraq «Bitlzdyn» jyrtysyn jyrtqandar Almaty qalasynyng әkimshiliginen de myqty bolyp shyqty. Olar kimder edi?

Osydan birneshe jyl búryn «bastamashyl top» Almatyda «Bitlzdyn» mýsinin qoyamyz dedi. Al kep alystyq. Seyfullin sayabaghyna qoyamyz dedi, bolmady. Opera teatrynyng aldyna ornalastyramyz dedi, bermedik. Qala berdi, Qarjylyq ortalyqqa qarmaq saldy. Taghy da degenine jete almady. Barghan sayyn biyiktep, aqyry tóbemizge bir-aq shyqty. Aghylshynnyng әigili tórttigi Almatynyng tórinen - Kóktóbeden oiyp túryp oryn aldy. Aybyny asqan Djon Lennon, Ringo Starrlar jer bolghan qazaqtyng ruhyna sonau jogharydan kóz saldy. Shәkerim shyqpaghan, Abay ansaghan, tipti han Abylaygha «arman bolghan» Kóktóbe. Jergilikti basylymdar, obaly ne kerek, búl mәseleni aituday-aq aitty. Biraq «Bitlzdyn» jyrtysyn jyrtqandar Almaty qalasynyng әkimshiliginen de myqty bolyp shyqty. Olar kimder edi?

Stalinning ózi «Shyghystyng qyrany» ataghan Júmaghaly Shayahmetovting tughan nemeresi Rinat Shayahmetov. Orystildi bir gazetke bergen súhbatynda Shayahmetov myrza «Bitlzdy» peyishke shygharu jolynda qansha teperish kórgenin jylap jibere jazdap bayandap berdi: «Biylikting qanday dәlizderimen jýruge, qansha adamnyng aldyna barugha tura kelgenin bilseniz!»... «Oqushy kezinde ýy júmysyn oryndaudyng ornyna «Bitlzdy» úrlap tyndaytyn» (óz sózi) Rәkeng tughan atasynyng eskertkishin qong ýshin múnsha ter tókpes! KIMEP-ting studentterine oqyghan dәrisinde aitqanday, ózi asa tabandy jigit eken. Qoymay jýrip, degenine jetti. Oghan qinalghan kezde qol úshyn berip, «armanyn oryndaghan» - Marghúlan Seysembaev. IYә, iyә, ataqty «Seymar», keyinnen isti bolyp, Angliya asqan «Aliyansbanktin» serkelerining biri. Shayahmetovty qoyshy, asfalitting balasy, «Bitlzdy» besikte jatyp tyndasa, tyndaghan shyghar, al enbek jolyn qoyshy bolyp bastaghan Seysembaevqa ne joq?

Qoyshy әiteuir, bankirler baryn salyp jýrip «Bitlzdy» tóbemizge qoydy. Biraq olardy úlyqtau múnymen bitpegen kórinedi. Tayau kýnderi Almatyda ýrkerdey top «Bitlzdyn» 50-jyldyghy men Djon Lennonnyng 70-jyldyghyn atap ótti. Áriyne, Lennonnyng tuystary bolghan joq olardyng ishinde. Kózin kórgen de tiri jan bolmady. Esesine Erlan Kókeev, Qúralay Núrqadilovalar, tipti Asyl Bedelhan men Aqjol Meyirbekov siyaqty әjeptәuir dep jýrgen әnshilerimiz «Bitlz» әnderin shyrqapty. Olargha quanyshy qoynyna syimaghan Serik Aqyshev qosylghan. Qúday ondaghanda, Ghany Qasymov, Ermek Amanshaev, Erlan Qanapiyanov, Mels Eleusizovter sahnagha shyqpay qalypty. Áytpese, «Bitlz.ru» saytynan biz osy kisilerding sharagha asqan qúlshynyspen kiriskeli jatqanyn oqyp-bilgenbiz. Degenmen úiymdastyrushy Aydar Bekbosynov aty atalghandardy Djon Lennon atyndaghy alleyanyng ashyluynda qúrmetti qonaq retinde kýtip-aq otyr. Qazaqta úly joq. Qazaqta tipti talant joq. Osylay topshylaytyn Qasymovtar Lennongha alleya ashyp, aghash otyrghyzyp, mәre-sәre bolmaq. Qazaqtan kumir tappaghandar syiynatyn Qúdayyn syrttan tauyp, jetisip-aq jatyr.

Endi osynday, «shetel mәdeniyetimen susyndaghan asqan bilimdarlardyn» qataryna Viktor Soydyng «poklonnikteri» qosylypty. IYә, iyә, endi Almatyda Soydyng eskertkishin qoyamyz dep elirip jýrgender bar. Ol ýshin әkimshilikting rúqsaty bes tiyngha da kerek emes. Viktor Soy dәl «Bitlz» siyaqty, jeke menshik bolyp sanalatyn Kóktóbege oryn teppek. Búl janalyq ta Almatydaghy әnshini eske alu keshinde aityldy. Mýsinshi Baqytbek Múhamedjanov baryn salyp Soydyng eskertkishin qúiyp ta qoyypty. Ánshining boyymen birdey: 1.80.sm. mýsinning qolynda ottyqtyng jalyny alaulap túrady. Ne degen fantaziya, ne degen romantika desenshi! Batyrlardyng bәri bir inkubatordan shyqqanday, Abayyng anau jerge qarap túrghan, Ál-Farabiyimiz balerina, al suretshiler Soydy qaytyp әspetteymin dep әlek.  Ne kórindi bizge sonshama? Soy men Lennongha tatityn úl tappap pa eken qazaq? Alash arystaryna, Maghjangha, Kýlәsh Bayseyitova, anau qazaq teatrynyng negizin qalaghan «әuliye-akterlerdin» birine de eskertkish joq Almatyda. Qaltasynda aqshasy bardyng istep otyrghany anau. Búl bizding qasiret. Biyligi men baylyghy bardyng qazaq ruhynan alystap ketkeni, ne sondaylardyng ghana biylikke, baylyqqa ie bolatyny - qazaqtyng qasireti.

Búl qalagha sheteldikter jii keledi. Bәri de Kóktóbege barady. Respublika Sarayynyng aldyndaghy únjyrghasy týsken «qara shaldy» qaytsin, qalany «alaqanyndaghyday» kórip túrghan Makkartniylermen jýzdesip, mәz-meyram bolady. «Eee, búl bayghústarda qaybir mәdeniyet bolsyn...». IYә, Almatynyng búrysh-búryshynda kóringenning keshi ótip, erinbegen «erim» degenge eskertkish qoyyp jatyr. Qazaqtyng mәdeniyetin óshireyin dep qasaqana әreket etip jýrgen basqa bireuler bar deyin desen, osynyng bәrining basy-qasynda janatalasyp jýrgen - qazaqtyng qaradomalaq balalary. Aqyry bәrimizding qoryqqanymyz boldy: tórttik tóbemizde oinap qana qoyghan joq, ózinen keyingi talay «әlemdik júldyzdargha» jol ashyp berdi. «Bitlz», Soy, kelesi kim? Kelesi «geroy» da aragha ýsh jyl salyp payda bolar ma eken? Áy, búl joly әdep saqtap әure bolmaytyn shyghar... Kóktóbe ýlken ghoy, bәrine jetedi. Shetelding jyn-shaytanyn ýiirimen әkelip iyirse de eshkim qoy dey almaydy. Aytpaqshy, joramal: qaytqanyna bes jyl tolmay Maykl Djekson da Kókótóbege shyghuy kәdik. Qúday biledi, solay bolady da. Madonna biraz jasay túrsa eken dep Tәnirden tileyik...

"Halyq sózi» gazeti, №13, 17.09.2010