OQO da jýrip jatqan sharuashylyq salasynda jýrip jatqan jyl qortyndylarynda oblystaghy maqta sharuashylyghynyng ghylymiy-zertteu mәseleleri de sóz boldy.

Biyl maqta sharuashylyghyndaghy ghylymiy-zertteulerdi damytu, otandyq bәsekege qabiletti maqtanyng jana sorttaryn shygharu, jalpy maqta óndiruding tiyimdiligin innovasiyalyq tehnologiyalardy óndiriske endiru arqyly arttyru maqsatynda «Qazaq maqta sharuashylyghy» ghylymiy-zertteu instituty ghalymdary ainalysyp, birqatar jetistikterge jetti.

Atap aitsaq, elimizde ózimizding otandyq maqta sorty joq bolatyn. Biz kórshi memleketterge tәueldi edik. 2000 jyldan bastap bәsekege qabiletti ózimizding otandyq sorttar shygha bastady, qazirgi tanda olardy maqta óndirushiler paydalana otyryp, jalpy egisting 85 payyzyna endirdi. Endi eshkimge tәueldi emespiz.

Songhy jyldary institut ghalymdary 30-dan astam innovasiyalyq tehnologiyalar jasap, olardy óndiriske endiruge úsynys berdi. Sonday-aq, 48 innovasiyalyq jәne seleksiyalyq patentke, 144 avtorlyq kuәlikke ie boldy.

Ghalymdar dayyndaghan әzirlemelerdi óndiriske engizu baghytynda sharualarmen tikeley baylanysyp, kelisimshart negizinde óndiristi ghylymy qoldau, liysenziyalyq jәne kommersiyalyq kelisimder arqyly júmys jýrgizude. Institutta fermerlerge bilim taratu ortalyghy ashylghan, maqta óndiretin ónirlerde bes sharua sharuashylyghynyng bazasynda instituttyng ghylymy jetistikterin kórsetetin alandar úiymdastyrylghan. Ghalymdar 23 shetel ghylymiy-zertteu instituttarymen jәne eki halyqaralyq ghylymiy-zertteu kompaniyalarymen tyghyz baylanysta.

Jana tehnologiyalardy óndiriske engizu fermerlerding arnayy bilimi jetkilikti bolghanda ghana jaqsy nәtiyje beredi. Ókinishke qaray, әrbir 100 fermerding 13-inde ghana arnayy orta jәne joghary bilimi bar, búl óte tómen kórsetkish. Osy problemany sheshu maqsatynda Qazaq Últtyq agrarlyq uniyversiyteti basshylyghy jәne mamandarymen tyghyz baylanysta júmys jýrgizudemiz. Bilikti mamandarmen birlesip atqarghan júmys barlyq uaqytta jaqsy nәtiyje beretini belgili, sondyqtan elimizdegi maqta óndiru, ony tereng óndep eksportqa shygharu qolymyzdan keletin júmys dep esepteymin.

Sheteldik maqta satyp alatyn treyderler elimizde bosqa jýrmegeni belgili. Osy jerde mynaday oy tuady. Eger sheteldik treyderler bizding elimizden «oljalap» jatqan milliondaghan paydany tabumen óz elimizdegi iri biznes ókilderi, kәsipkerler nemese «KazAgro» siyaqty qarjyly mekemeler ainalyssa, qyruar qarjy óz elimizde qalar edi.

Maqta shiykizaty ekinshi valutalyq daqyl bolghandyqtan, Ýkimet qaulysymen biday siyaqty strategiyalyq daqyldar qataryna ense, «aq altyngha» degen kózqaras ózgerer edi. Al, maqtagha kózqaras dúrys bolsa, saladaghy birqatar problemalar ózinen-ózi sheshilip keteri sózsiz.

Maqta – elimizdegi ýlken tabys әkeletin 100 jyldyq tarihy bar daqyldardyng biri. Sondyqtan osy saladaghy mәselelerdi birlesip jýiege týsirsek qana mol ónimge qol jetkizemiz.

Abay-aqparat