Dýisenbi, 29 Sәuir 2024
Mәiekti 7443 0 pikir 27 Aqpan, 2017 saghat 01:26

QAYRAT JOLDYBAY ÓZGE DINGE "TIL TIYGIZDI"

Áleumettik jelilerde islamtanushy Qayrat Joldybayúlynyng últtyq panteongha qatysty pikiri qyzu talqylanuda.

Aqparatta diny qarym-qatynas turaly sóz qozghalghandyqtan Din isteri jәne azamattyq qogham ministrligining Din isteri komiyteti óz ústanymyn bildirudi qajet dep biledi.

Biz demokratiyalyq qoghamda ómir sýremiz, yaghny qoghamdyq ómirde әr adam óz pikirin bildire alady. Konstitusiyamyzda ar-ojdan bostandyghyna kepildik berilgen.

Elimizding Konstitusiyasy men zannamasy konfessiyaaralyq kelisimning manyzdylyghyn, diny tózimdilikti jәne azamattardyng diny kózqarastaryn qúrmetteudi moyyndaydy.

Din salasy, әsirese әrtýrli diny ústanymdaghy adamdardyng arasyndaghy qarym-qatynasyna qatysty súraqtar әrqashan ótkir jәne sezimtal sipatqa iye. Búl mәsele әsirese býginde barlyq әlem dinge senushilerding bir bóligining radikalizmge boy úru mәselesine baylanysty alandaushylyq tanytyp otyrghan jaghdayda ózekti bolyp tabylady.

Diny taqyrypty kópshilik aldynda talqylaugha bel baylaghan әrbir adam mýddesin qorghaghysy keletin qoghamnyn, diny qauymdastyqtyng aldynda óz jauapkershiligin sezinui kerek. Payda jasaudy qalay otyryp, sóite túra obektivti emes aqparatqa sýiene birjaqty baghalar berip, populizmdi basshylyqqa ala otyryp, qoghamdaghy qatynastardyng damuyna teris әser etuge bolady.

Mәselen, avtordyng aituyna qaramastan, Panteonda marqúm bolghan әrtýrli dinder ókilderin bólek, sektoraldy jerleu qarastyrylghan. Arhiytekturalyq jospar boyynsha әr sektor bir-birinen bólingen.

Búl rette jerleu turaly sheshim qabyldau barysynda qaytys bolghan adamnyng kózi tirisinde erik bildirui nemese júbayynyng (zayybynyn), jaqyn tuystarynyng qalauy eskeriledi. Panteonda jerlenu qúqyghy tek Qazaqstan Respublikasynyng damuyna eleuli ýles qosqan azamattargha ghana tiyesili ekendigin aita ketu qajet.

Eger jerleu sharttary osynday qúqyqqa layyqtalghan túlghalardyng sanatyna kirgen adamnyng nemese onyng jaqyn tuystarynyng kónilinen shyqpasa, búl mәsele olardyng qalauyn eskeru arqyly sheshiledi.

Avtor músylmandardy hristian jәne basqa din ókilderimen birge jerleu sharighatqa jәne qazaq dәstýrine qayshy keledi degen pikirdi algha tartady. Biraq Panteonnyng josparyn talqylaugha islam men hristiandyqty qosa alghanda, әrtýrli konfessiya ókilderi qatysty. Al sektoraldy jerleu mýmkindigi turaly sheshim olardyng úsynystarynyng negizinde qabyldandy.

Elimizde «Qazaqstan músylmandary diny basqarmasy» diny birlestigi tirkelgen jәne ol músylmandardyng diny qajettilikterin qanaghattandyrugha baghyttalghan qyzmet atqarady. Onyng pikiri legitimdi jәne tolyq senim tudyrady. QMDB-nyng dәstýrli islam dinine negizdelgen saliqaly da syndarly ústanymy bar. Ol qazaqstandyq qoghamnyng әrtýrli etnostyq jәne diny toptaryn bóluge emes, kerisinshe, biriktiruge baghyttalghan.

Onda músylmandar men hristian zirattarynyng arasy adam jýretin tas jolmen bólinip arnayy aghashtar otyrghyzylatyny josparlanghan. Jalpy panteongha bólingen jerding ýlkendigine baylanysty jospargha say jerlerdi bólu men olardyng arasyna qorshau qong júmystary әli tolyq bitpegen.

Avtordyng basqa din ókilderining Panteon aumaghynda ishimdik ishu mýmkindigi turaly mәlimdemesi til tiygizu bolyp tabylady. Sebebi eshqanday din beyit basynda ishimdik ishuge shaqyrmaydy. Sonymen qatar Panteon qoghamdyq oryn bolyp tabylady. Al qoghamdyq orynda ishimdik ishu zanmen qudalanatyndyghyn este saqtau kerek.

Qazaqstan óz azamattarynyng arasynda diny nemese etnostyq nyshany boyynsha aiyrmashylyq jasamaytyn zayyrly, demokratiyalyq memleket bolyp tabylady. Osyghan oray, Panteon әrtýrli dindi ústanatyn azamattar jerlenetin Qazaqstan halqynyng birlik nyshany bolyp tabylady.

Diny senim әr azamattyng jeke mәselesi bolsa, Últtyq panteon qanday da bir dinning nemese etnostyng emes, Qazaqstannyng býkil kópetnosty jәne kópkonfessiyaly halqynyng maqtanyshy jәne tarihynyng nysanasy boluy kerek.

Din isteri komiyteti

Abai.kz

 


 

0 pikir