Resey-1 arnasynda kenesshilik qyzmettegi  jurnalist Aleksandr Nevzorov reseylik BAQ-qa súhbat berip, Ekinshi Dýniyejýzilik soghys (EDS) turaly jәne oghan RF-nyn  qanshalyqty qatysy bar ekendigin talqylap, pikir bildiripti.

Reseylik jurnalisting aituynsha, Ekinshi Dýniyejýzilik soghystaghy jenisti Reseyding jeke-dara iyemdenuge qúqy joq. Tipti kerek deseniz, býgingi Reseyding  EDS jenisin esi ketip erekshe toylaytynday da jóni de joq eken.

«Biz Ekinshi Dýniyejýzilik soghystyng jenisine kelgende jenimpazdar tiziminen Europa elderi men AQSh-ty birden syzyp tastaymyz. Nege? Shyndyghynda olarsyz búl soghysta Kenes odaghynyng jeniske jetui ekitalay edi. Múnda jalghyz Reseyding emes, kóptegen memleketterding enbegi, qany, teri bar. Al dәl biz biletin býgingi Reseyding búl jeniske eshqanday da qatysy joq»,-deydi reseylik jurnalist Aleksandr Nevzorov.

Sonday-aq, jurnalist búrynghy jenimpaz odaqty qazirgi Reseyding biylik basyndaghy sayasatkerler ydyratqan dep aiyptaydy.

«Shyndap keletin bolsaq, ol soghysta basqa memleket jendi. Býginde derbes, memlekettik rәmizderi bar, óz iydeologiyasy bar, ózge qoghamdyq ústanymy bar, óz shekarasy bar ózge el jendi.  Resey emes. Mýmkin siz «soghysty bastan ayaq ótkergen ardagerler, tiri ardagerlerimiz bar ghoy» deytin shygharsyz... Ras, ardagerlerimiz bar. Onday ardagerler Týrkimenstanda da, Latviyada da, Litvada da bar. Al endi jenimpaz Kenes Odaghynyng múrageri degen atqa jalghyz Resey layyq pa? Ol soghysta jalghyz orystar ghana soghysqan joq. Sol kezdegi qanshama odaqtas respublikalar, Europa elderi de búl soghysqa qatysty, aralasty. Endi tuyndaytyn zandy súraq – nege Resey múrager emes?.. Dәl qazirgi Resey әm biylik basyndaghy myrzalar – Ekinshi Dýniyejýzilik soghystyng jenimpazy bolghan Sovetter odaghyn ydyratyp, tas-talqanyn shygharghandar. Elisinning basqaruyndaghy Resey sol Sovetter odaghyn jer betinen joq qylyp tyndy. Ol kezde qazirgi basshylar Elisinning komandasynda boldy. Qazirgi ministrler men deputattardyng birde-bireui Gorbachevtyng komandasy emes, Elisinning kadrlary. Sodan beri Resey qanshama shayqasta (sayasy talas-tartysta) jenilis tapty. Endi kelip alyp imperiyanyng múragerimiz deydi. Búl, birinshiden, sauatsyz pikir. Ekinshiden, aldau. Ózin-ózi aldau, júbatu ghana. Bizding býgingi basshylar osylaysha ózderin-ózderi júbatyp qoyady. Basqa eshtene de emes»,-deydi ol.

Songhy ótken Mәskeudegi әskery paradta búrynghy Sovetter odaghy bayraghymen qatar qazirgi Reseyding qyzyl ala tuy da jelbiredi. Hosh, sherudi ótkizip otyrghan elding memlekettik simvoly túruy shart delik. Al Nevzorov myrza RF qyzyl ala tuyna qatysty mynaday pikir aitqan eken.

«Aq-kók-qyzyl renkti Reseyding qazirgi memlekettik tuy – búl keshegi Vlasov armiyasynyng tuy bolghan. Ras, búl jóninde talas kóp. Degenmen tarihty búrmalaugha bolmaydy. Sodan keyin búl tu Demokratiyalyq Resey bayraghyna ainaldy. Biraq, qay zamannan beri búl periyferiyalyq simvol ghana edi. Aq-kók-qyzyl jolaqty belgi sәbet auyldaryn ayausyzdyqpen qyryp-joyghan, okoptarda jatqan sәbet әskerlerin jau qolyna ústap bergen Vlasov armiyasynyng simvoly bolghany shyndyq.  Vlasovtyng Gitlerding jaqtastarynyng biri bolghandyghy da ras. Endi sol tu Kremliding tóbesine shygharyldy.  Sonda shyn mәninde jengen kim?  Bir kezdegi birlikting belgisi bolghan simvoldar býginde últtar, memleketter arasyn alshaqtatudyng simvoly bolyp ketti. Oghan kuә Qyrym, Donbass pen Lugansktegi janjaldar. Bir tektes últtar ydyrap jatyr. Kimning arqasy? Qay tuydyng astynda? Resey tuyndaghy ýsh týs, Georgiy lentasy sekildi búrynghy imperiya belgileri býgingi biyliktin, totalitarizmnin, agressiyanyn, biyliktegilerding astam sayasatynyng kórinisine ainaldy. Týptep kelgende jenisting simvoly – Reyhstagqa tigilgen Sovetter odaghynyng qyzyl tuy boluy kerek edi ghoy. Nege qazirgi Reseydin, keshegi Vlasov әskerining tuy býgingi jenisting simvoly bolyp ketti? Jalpy Vlasovshylardyng múrageri bolugha kimning ynta-shyntasy auyp túr deysiz?! Men Vlasovshynyng múrageri bolghym kelmeydi, bolmaymyn da!»,-dep týiindeydi reseylik jurnalist Aleksandr Nevzorov "Reseyding EDS-qa esh qatysy joq" atty maqalasyn.

Audarghan Núrzat Toghjan

Abai.kz