Býgin Mәjilis deputattary «Qazaqstan Respublikasynyng keybir zannamalyq aktilerine ekstremizmge jәne terrorizmge qarsy is-qimyl mәseleleri boyynsha ózgerister men tolyqtyrular engizu turaly» zang jobasyn birinshi oqylymda maqúldady, - dep habarlaydy "Egemen Qazaqstan" gazetining tilshisi.

Jobany deputattargha Últtyq qauipsizdik komiyteti tóraghasynyng orynbasary Marat Qalqabaev tanystyrdy. Zang jobasy Memleket basshysynyng tapsyrmasy boyynsha әzirlendi. Maqsat – ekstremizmge jәne terrorizmge qarsy is-qimyl, qaru-jaraq ainalymy jәne kóshi-qondy retteu salasyndaghy qoldanystaghy zannamany jetildiru.

Qalqabaevtyng aituynsha, Aqtóbe men Almatydaghy songhy oqighalar ekstremizm jәne terrorizmge qarsy is-qimyl salasynda zannamagha ózgerister engizu qajettigin kórsetken.

Býginde lankestikting qaqtyghystar aimaghynan shyghyp jayylu ýrdisi anyq bayqalyp otyr. Jobany dayarlau kezinde songhy kezderi elimizde jәne әlemde oryn alghan lankestik qylmystar eskeru, lankestik әreketke jol bermeu maqsatyndaghy otandyq jәne sheteldik tәjiriybe saraptau negizinde jasaldy dedi Qalqabaev.

Sonymen ekstremizm men terrorizmge qarsy qoldanystaghy zangha qanday ózgerister engizilmek? Búl turaly biz ne biluimiz qajet?

• Jana joba qoldanystaghy 5 kodeks jәne 19 zangha ózgerister engizudi qarastyrady.

• Qylmystyq kodekste terrorlyq qylmystar ýshin jaza qatayady. Ekstremizm jәne terrorizm ýshin sottalghandardyng dýniye-mýlki mindetti týrde tәrkilenedi.

• Ákimshilik tәrtip búzushylyq kodeksinde qaru-jaraq ainalymy, kóshi-qon salasyndaghy tәrtip búzular ýshin jauapkershilik kýsheytiledi.

• Jeke túlghalardy tirkeusiz túrghyzghan ýy iyeleri әkimshilik jauapqa tartylady.

• Uaqytsha meken-jay jәne túraqty meken-jaygha tirkeluding tәrtibin búzghan túlghalargha kórsetiletin qyzmet kólemi shekteledi.

• Tir ashu jәne onyng júmysyn jýrgizu tәrtibin búzghany, jeke kýzet úiymdary qyzmetkerlerining arnayy kiyimdi zansyz kiygeni ýshin әkimshilik jauapkershilik engiziledi.

• Qaru-jaraqtyng jekelegen týrlerining ainalymy turaly zanda qaru-jaraq saudasyn jәne ony saqtaudy qadaghalau kýsheytiledi. Sonymen qatar búl saladaghy kәsipkerlik te qatang baqylaugha alynady.

• Qaru satatyn dýkenderding ornalasqan jerine baylanysty talaptar payda bolady. Qaru-jaraqty atugha dayyn kýiinde satugha tyiym salynady.

• Azamattar ústay alatyn qaru-jaraq sany qazir bes sayly jәne bes tegis únghyly bolsa, ol eki sayly jәne eki únghyly bolyp azayatyn bolady.

• Kýzet úiymdaryna airyqsha talaptar qoyylady. Mәselen, azamattardy kýzetshi qyzmetine júmysqa aludyng naqty sharttary payda boluy mýmkin. Eger olar qaru-jaraq, oq-dәri jәne jarylghysh zattar saqtalghan nysandardy kýzetetin bolsa, ol nysandarda dabyl qaghylghan jaghdayda kýzetshilerge birden ishki ister organdaryna habar beru mindetteledi.

• Terrorizmge jәne ekstremizmge qatysy bar diny toptar men birlestikterding qyzmetine tyiym salynady.

• Mәdeniyet jәne sport ministrligi diny turizm salasynda is-әreket jýrgizuding tәrtibin anyqtaytyn normativti-qúqyqtyq akt qabyldaytyn bolady.

• Qazaqstannyng zandaryn búzghan sheteldikterdi elden shygharudyng negizderi naqtylanady.

• «Baylanys turaly zangha» da ózgerister engiziledi. Baylanys salasyn qadaghalaytyn organgha kezek kýttirmeytin, auyr jәne auyr qylmystargha aparuy mýmkin tótenshe jaghdaylarda baylanys jýieleri men toraptarynyng júmysyn toqtata alatyn qúziret beriledi.

• Qazaqstannyng baylanys jýiesinde IMEI-kodtary birdey abonenttik qúrylghylardy paydalanugha jol bermeu sharalary qarastyrylady. Ol ýshin Qazaqstanda qoldanylatyn jәne kirgiziletin býkil qúrylghylardyng birynghay IMEI-kod bazasy jasalady.

• Qúrylghylardy paydalanushylardyng abonenttik nómirimen sәikestendiru maqsatynda tirkeu mindeti engiziledi. Búl qúqyq qorghau jәne arnayy organdardyng tekseruin qajet etetin nysandardy jedel anyqtaugha mýmkindik beredi. Kontrabandalyq qúrylghylardy kirgizudi shekteydi jәne úrlyq-qarlyqty azaytady.

• Ókiletti organdargha tirkelmegen abonenttik nómirlerdi anyqtau ýshin abonentterding qyzmettik aqparatyn qaraugha qúziret beriledi.

Erjan Ábdiraman

Abai.kz