Jeksenbi, 19 Mamyr 2024
Ne deydi?! 7444 0 pikir 17 Qazan, 2016 saghat 15:49

ValueWalk: KREML QAZAQSTANGhA «INTERVENSIYa» JASAUY MÝMKIN

Jaqynda «ValueWalk» jurnaly «Reseyding Qazaqstan men Belorussiyagha jasaytyn jana shabuyly» (Russia’s New Threat to Belarus and Kazakhstan) atty maqala jariyalady. Onda AQSh-taghy Preziydent saylauynan keyin Reseyding Qazaqstan men Belorussiyagha sayasy qysym jasaytyny turaly bayandalghan. Batys satarpyshalyrynyng payymdaularyn "Abai.kz" portaly nazarlarynyzgha úsynady.

"Resey ekonomikasynyng әlsireuine baylanysty, - dep jazady «ValueWalk» jurnaly, - birte-birte onyng eng jaqyn seriktesteri sanalatyn Qazaqstan men Belorussiya Putin odaghynan irgesin aulaq sala bastaydy. Sondyqtan da Kremli post-kenestik kenistiktegi eki elge birdey etnikalyq orystardyng qúqyghyn qorghau degen syltaumen «nasionalist-ekstremisterdin» kómegine jýginip, «intervensiya» jasauy әbden mýmkin1.

«Reseyding Qazaqstan men Belorussiyagha basqynshylyghy AQSh-tyng jana saylanatyn Preziydentining alghashqy merzimindegi basty problema bolmaq» (The threat of a Russian attack on Belarus and Kazakhstan may be among the greatest challenges of the new president’s first term),-deydi atalghan basylym.

Áriyne, әlemde eki alpauyt sanalatyn Resey men AQSh arasyndaghy janjaldardyng jahandyq sayasatqa aitarlyqtay yqpaly etetini týsinikti. Desek te, basylym Ukraina ssenariyin mysalgha keltire otyryp, Putin rejiymining odaqtas ýshtikke әlimjettik jasaytynyn ashyq jazady.

«Reseyding Belorussiyagha baqylau jýrgizui – RF armiyasynyng NATO elderine qater tóndiredi. Ásirese NATO-gha mýshe Polisha men Litva birinshi kezekte Resey shabuyldarynyng nysanyna ainaluy mýmkin», deydi.

«Bir qaraghanda Qazaqstan men Belorussiya bir-birimen ýilespeytin eki bólek memleket. Slavyan tektes jәne orys pravoslav dinindegi 9,5 million halqy bar Belorussiya Reseymen soltýstik-batysta shekaralasyp jatsa, 18 milliongha juyq jan sany bar Qazaqstan Reseyding ontýstik-shyghysynda ornalasqan. Onyng ýstine Qazaqstan halqynyng basym bóligi týrki tektes músylmandar. Degenmen aldaghy eki jylda búl eki memleket te ekonomikalyq әm sayasy qysymgha úshyraytyny anyq. Osylaysha Putin әlemdik sayasattaghy óz bedelin saqtap qalugha әrekettenedi» delingen maqalada.

Anyghynda qos birdey odaqqa mýshe bolyp otyrghan ýshtikting arasynda boluy mýmkin senimsizdikting sebebi – RF ekonomikasynyng qúldyrauy, qarjylyq daghdarystyng RF múnayyna әseri jәne investisiyanyng toqtauyna baylanysty tumaq. Batys elderi men AQSh-tyng Reseyge salghan sanksiyalarynyng salqyny qazirding ózinde Qazaqstan ekonomikasyna aitarlyqtay soqqy bolyp tiygeni belgili.

«ValueWalk» jurnaly sarapshylarynyng pikirinshe liyberalizasiya aitarlyqtay qiyndyq tughyzbaydy-mys. «Qazaqstanyng ishki túraqtylyghynyng búzyluynyng negizgi sebebi – diny ekstrimizmning órshui bolady» deydi batystyq sarapshylar. Songhy jyldarda qazaqstandyqtardyn  IShIM sapyna kóptep qosyluy men  Aqtóbe jәne Almatydaghy shetin oqighalardyng oryn aluyn mysal etken basylym osynday tújyrym jasaghan(Given the increasing participation of Kazakhstan’ s nationals in ISIS and the attacks on police stations and gun stores by Islamic militants, instability could be fraught with Islamic extremism).

Resey agressiyasynyng kezekti nysany nelikten Qazaqstan men Belorussiya bolmaq degen súraqqa «ValueWalk» jurnaly: «Sebebi post-kenestik kenistiktegi Qazaqstan men Belorussiyada Sovet odaghynan qalghan etnikalyq orys diasporasy kóp. Sondyqtan, Ukrainada bolghanday, azdy-kem orys diasporasyn «belorus últshyldary» men «qazaqstandyq ekstremisterden» qorghau degen syltaudy Putin qalt jibermeudi kózdeydi» degen jauap keltiredi (Because Belarus and Kazakhstan previously existed as Soviet republics; each has large ethnic Russian minorities, “abandoned” after the Soviet Union collapse. Russia could also use the defense of Russians from Belorussian “nationalists” or Kazakh “religious extremists” as an excuse for aggression, as it has done with Ukraine).

Osylaysha, Resey men AQSh arasyndaghy aiqasta Qazaqstan men Belorussiyanyng pozisiyasy kóp týiinge sheshim bolatynyn aitqan basylym, Qazaqstannyng taghy bir strategiyalyq seriktesi әm kórshisi Qytay turaly «lәm-miym» demepti.

Aghylshyn tilinen audarghan Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 2146
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 2552
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 2365
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1661