Dýisenbi, 6 Mamyr 2024
Qogham 4993 0 pikir 1 Qarasha, 2016 saghat 16:22

KEYKI BATYRDYNG BAS SÝIEGI MÁYITI TABYLGhAN SON, KELESI JYLY JERLENEDI

 

Keshe «Keyki batyrdyng basy qashan jerlenedi?» degen taqyryppen shaghyn material jariyalaghan edik. Al, býgin viyse-priemer Imanghaly Tasmaghambetov batyrdyng bas sýiegin jerleu mәselesine qatysty arnayy jiyn ótkizipti. Jiynda aitylghan jaytty tómendegi materialdan tolyq oqy alasyzdar!

Abai.kz

 

 

Býgin, 1 qarashada Premier-Ministrding orynbasary Imanghaly Tasmaghambetov 1916 jylghy últ-azattyq kóterilisining batyry – Keyki batyrdyng sýiegin jerleu mәseleleri jóninde kezekti júmys kenesin ótkizdi.

Halyq auzynda Keyki batyr atymen tanymal Núrmaghanbet Kókembayúly – 1916 jylghy Resey patshalyghynyng qazaqtan әskerge adam alu turaly jarlyghyna qarsy kóterilgen Torghay qazaqtary kósemderining biri. Ol kóterilisshilerding negizgi qaruly kýshi – mergender jasaghyn basqarghan.

Eske sala ketsek, 6 qazan kýni Keyki batyrdyng bas sýiegi Reseyden Qazaqstangha jetkizildi. Ol 93 jyl boyy Sankt-Peterburg qalasyndaghy Kunstkamerada saqtalyp keldi.

Búl rette, viyse-premier tútas bir últtyng namysyn arqalaghan aqberen qolbasshy Keyki batyrdyng bas sýiegining elge qaytaryluy eldigimiz ben erligimizdi pash etken iygilikti is ekenin basa aitty. Batyrdyng aty men erligin barynsha dәriptep, onyng denesin salt-dәstýrimizben arulap jerleu qabyrghaly halyq, irgeli el ekendigimizding kórinisi. Sondyqtan, Imanghaly Tasmaghambetov Keyki batyrdyng denesin jerleu rәsimin úiymdastyru jónindegi naqty is-qimyl josparyn qúru manyzdy ekenin atady.

Ayta keteyik, búghan deyin QR Premier-ministrining orynbasary qúzyrly organdargha Qostanay oblysynyng aumaghynda batyr babamyzdyng denesi jerlengen oryndy tabu maqsatynda arheologiyalyq zertteuler jýrgizu ýshin rúqsat qaghazyn rәsimdeudi tapsyrghan edi.

Qazirgi uaqytta Mәdeniyet jәne sport ministrligi Vengriyanyng jaratylystanu ghylymdary Muzeyining mamandarymen birlesip Keyki batyrdyng bas sýiegine antropologiyalyq saraptama jasauda. Onyng ayasynda batyrdyng kelbeti qalpyna keltirilip, zamanauy tehnologiyany qoldanu arqyly DNK saraptamasy jýrgiziledi.

«Biz býgin taghy da bas qosyp, qazaqtyng kózmergen batyry Keyki batyrdyng denesi kómilgen oryndy izdeu boyynsha ghylymiy-zertteu júmystaryn úiymdastyru ýshin arheologtar men ghylymy qyzmetkerler tobyn qúru mәselesin talqylap otyrmyz. Tarihy túlghalarymyzdyng atyn dәripteu jәne olardyng múrasyn saqtau elimizding abyroy-bedelin arttyryp, últtyq ruhymyzdy ósiredi. Búl rette, alda josparlanghan is-sharalardy múqiyat pysyqtap, osynau tarihy manyzy zor keleli iske bir kisidey júmyla kirisuimiz kerek» - dedi Imanghaly Tasmaghambetov.

Áriyne, tolyqqandy әri sapaly zertteu jýrgizu ýshin birshama uaqyt kerek. Sondyqtan, shygharmashylyq ziyaly qauym ókilderi, tarihshy ghalymdar jәne batyr úrpaqtarynyng pikirin eskere kele, batyrdyng denesi kómilgen oryndy izdestiru, ony anyqtau jәne jerleu rәsimine dayyndyqty kelesi jylghy jazdyng sonyna deyin jýrgizu qajet dep sheshildi.

«Elimizding ziyaly qauym ókilderinen qúralghan komissiyanyng sheshimi -Keyki batyrdyng bas sýiegin arulap qoidy asyqpay jasau. Eng bastysy elimizge batyrdyng bas sýiegi keldi. Búl egemendigimizdin, elimizdin, Elbasynyng bedelining arqasynda oryndaldy. Múny halyq týsinip otyr. Al endi qong mәselesi qystyng kózi qyrauda, aparyp jay kóme salatyn bas emes, ol halyq batyry. Elding batyry, sol sebepti arulap, tiyisti memlekettik dengeyde jerleu osy komissiyada sheshildi» - dedi kenes otyrysynda sóz alghan QR Parlamenti Senatynyng deputaty Serik Aqylbay.

Keyki batyrdyng bas sýiegin elge әkelu jәne ony zertteu júmystarynyng basy-qasynda jýrgen QR Ortalyq memlekettik muzeyining diyrektoryNúrsan Álimbay da búl sheshimdi qoldaytyndyghyn atady. «Býgingi sheshimdi qabyldaghan elimizding kórnekti azamattary. Búl sheshimge men tolyqtay qosylamyn. Rasynda da keler jyly kýz aiynda jerlengeni dúrys bolady. Óitkeni, oghan deyin mindetti týrde kóptegen mәseleler atqalyluy tiyis» - dep atap ótti Núrsan Álimbay.

Kenes barysynda Imanghaly Tasmaghambetov Mәdeniyet jәne sport ministrligine Qostanay oblysynyng әkimdigimen birlesip Keyki batyrdyng kesenesin jobalau jәne odan әri qúrylysyn jýrgizu ýshin qajetti barlyq sharalardy qabyldau jóninde tapsyrma berdi.

Kenesti qorytyndylay kele, viyse-premier halqymyzdyng ruhy men mәrtebesin kóteru túrghysynda osynau jobanyng tarihy manyzyna erekshe toqtalyp, ony jýzege asyru ýshin qúzyrly mekemeler jәne qogham ókilderimen birlesip is-qimyl jasaugha dayyn ekenin mәlimdedi.

abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 1538
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 1409
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 1155
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1163