Júma, 3 Mamyr 2024
Taldau 5859 0 pikir 28 Shilde, 2016 saghat 12:01

PUTINGE TYQYR TAYaNDY

Coltýstiktegi qúdayy kórshilerimizding jahandyq sayasattaghy suyq qadamdary onymen integrasiyalas elderding de ekonomikasyna әser etpey qoymasy anyq. Eski hәm jana odaqtasymyzdyng Europa jәne Soltýstik Atlantida qauymdastyghymen arasynyng alshaqtauy, Batystyng Reseyge salghan ekonomikalyq sanksiyalarynyng salqyly Qazaqstannyng da qazynasyn ortayta bastaghany jasyryn emes. Arnayy «Abai.kz» portalyna pikir bildirgen sayasattanushy Ázimbay Ghaly teng bәsekeles emes, monopolistik jýiege negizdelgen, әubasta Europalyq odaqtyng analogy retinde qúrylghan Euraziyalyq ekonomikalyq odaqtyng qazirgi tizginshisi – Vladimir Vladimirichting әlemdik arenadaghy agressiyasy – onyng sayasy karierasyna tyqyr tayanghanyn aitady.


Ázimbay Ghali, sayasattanushy

-Búryn Putin jaqsy taktik edi. Qyrymdy Ukrainadan bólip alyp, Reseyge dymyn shygharmay qosty. Biraq Putin jaqsy  strateg emes-tin.  Putinning búl qadamy ózine jәne Reseyge zaualdy bolyp shyqty. 2014 jylghy Reseyding Ukrainagha qarsy agressiyasyn, zansyz qosyp alghan Ukraina territoriyalaryn Batys elderi birlestigi zansyz dep tapty. NATO әskeriy-sayasy újymy mýsheleri Resey sayasatyn  Ukraina jerine jasalghan basqynshylyq dep baghalady. Batys elderi jәne olardyng odaqtastary Reseyge qarjylyq, ekonomikalyq, tehnologiyalyq sansiyalar saldy. Resey basqynshylary Ukrainada separatister kýshimen gibridtik aralas-әskery partizandyq qosyndar taktikasyn paydalandy. Resey basshylyghynyng jeteginde jýrgen separatister Malayziyanyng passajirlik úshaghyn atyp týsirgen edi. Sonymen Batys elderi qauymdastyghy ýshin Reseydi naghyz agressorgha (izgoy) ainaldy. Al Malaziya úshaghynyng obalyna basqa-basqa emes, tap osy Putin qalatyn týri bar. Olay bolsa Putindi halyqaralyq sot kýtip túrghany anyq. Endi  Putinning Gitlerden aiyrmasy joq boldy. Sonymen Reseyding jaghdayy mýshkil tartty, ekonomikasy tyghyryqqa tireldi. Reseyding IJÓ (VVP) 10-11- oryngha týsip, әlemik reytingte Reseyding IJÓ (VVP) kólemi Braziliyadan tómendep Ispaniyanyng dengeyine jaqyndady. Kezindegi Reseyding ekonomikalyq órleui Gaydar reformalary jәne múnay baghasynyng kóterilui reytingte Reseyding bedeline júmys jasaghan-tyn. 2014 jylghy Reseyding Ukrainagha bastaghan soghysynan keyin Resey halqynyng túrmysy jyl sanap tómendep keledi. Anyghynda Reseyding ekonomikalyq daghdarysy orys halqynyng narazylyghyn tudyrady, Resey óz kýireuine bet aldy.

1858 jylghy Aygun jәne 1860 jylghy Pekin kelisimderine sәikes Resey Qytaydyng eki iri ólkesin tartyp aldy.Onyng aldynda Qytay әskery – sayasy  ýlken daghdarysqa týsken. Apiyn soghystary men taypinder kóterilisi Qytaydy ýlken daghdarysqa úshyrauynyng kóp sebepterining biri ghana bolatyn.

Reseyden basqa alyp derjavalar Qytaydan tartyp alghan jerlerin qaytaryp berdi. Eng songhy bolyp Úlybritaniya óz otaryn Qytaygha qaytardy. Resey Ukrainadan Qyrymdy tartyp aldy, sondyqtan halyqaralyq qúqyqty Evropa territoriyasynda búzdy. Olay bolsa Germaniya Kaliningrad oblysyna( búrynghy Prussiyagha) dәmeli. Sondyqtan Germaniyadan Qytaygha aiyrylyp qalghan  eki ólke turaly eski kartalar jiberilude. Aygun jәne Pekin kelisimderine astarly menzeu. Osy sebepter bar jәne basqa faktorlargha baylanysty Qytay Reseyge jyly qabaq tanytpaydy. Ne nesie bermeydi, ne pәlendey investisiya jasamaydy. Batys pen Qytay Reseyding tolyq daghdarysqa týsuin kýtude. Keyin Reseydi talan-tarajygha salatyny sózsiz. QHR Aygun jәne Pekin kelisimderindegi aiyrylghan jerlerdi, al Germaniya Prussiyasyn qosyp alugha tarysady.

Abai.kz

 

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 627
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 375
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 367
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 372