Jaqynda Halyqaralyq  Bellingcat úiymy mamandary malayziyalyq MN17 úshaghyn atyp týsirdi degen kýdikke ilingen reseylik ofiyserlerge  qatysty jana derekterdi shyghardy. Atalmysh derekterge sýiensek, Donesk qalasy manynda shabuylgha úshyraghan Malaysia Airlines kompaniyasyna tiyesili «Boyng 777» úshaghynyng apatqa úshyrauyna qatysy barlar tiziminde, Resey qaruly kýshteri, 53-zenittik-zymyrandyq brigadasyndaghy 20 әskerining esimi kórsetilgen.  Búl turaly tәuelsiz Bellingcat zertteu úiymynyng derekterine silteme jasay otyryp, niyderlandtyq NOS telekompaniyasy habarlaydy.

Osy derekterge qatysty, tәuelsiz jurnalist, zertteu úiymy jetekshilerining biri sanalatyn britandyq jurnalist Eliot Higgins pikir bildirgen.

Esterinizde bolsa, byltyrghy jyly atalmysh Bellingcat úiymy Ukraina territoriyasynda ornalasqan, reseylik 53-zenitti-zymyrandyq jasaqqa tiyesili «Buk» keshenining baghyty turaly derekterdi jariyalaghan bolatyn.  Bellingcat derekterine sýiensek, dәl osy 53-brigadanyng 2-bataliony «Buk» keshenin tasymaldau (Kursk oblysynan Doneskke) ainalysqan.  Batalionnyng negizgi qúramynda 100 jauynger bolghanymen, Bellingcat  úiymy olardyng tek 20-synyng ghana esim-soyyn anyqtaghan. 

Reseylik әskerding tizimin Sergey M bastaydy. Búl 53-brigada komandiyri bolghan. Eliot Higginsting pikirinshe, atalmysh ofiyser malayziyalyq MH17 úshaghynyng apatqa úshyrauyna tikeley qatysy bar boluy mýmkin.

Bellingcat kórsetken tizimde, taghy bir reseylik komandir – Dmitriy T. esimi kórsetilgen. Ol 53-brigadanyng ekinshi batalionynda komandir bolghan. Sonday-aq, atalmysh brigada mýshesi bolghan 9 leytenanttyng esimderi anyqtalghan. Higginsting aituynsha, jogharydaghy attary atalghan ofiyserler 2014 jyldan beri qaray, 53-brigadada bolghan. Qalghan figuranttar arnayy dayyndyqtan ótken, «Buk» keshenin baghyttap, basqarudy jaqsy mengergen, tәjirbiyeli jauyngerler.

NOS agenttigine bergen súhbatynda, britandyq jurnalist Higgins: «Olar biodi ghoy. Jogharydaghy attary atalghan ofiyserler biledi.Naqty kimning búiryq bergenin jәne basqaru tetikshesin kimning basqanyn olar jaqsy biledi. Búl adamdar turaly barlyq derekter bizding qolymyzda bar. Olardyng fotosuretteri, jeke derekteri men ózgede aqparattar jeterlik», deydi.

Ayta keteyik, 2014 jyly Ukrainanyng Donesk qalasy manynda apatqa úshyraghan malayziyalyq «Boyng 777» úshaghyna qatysty negizgi kýdikti – Resey qaruly kýshteri dep tanylghan. Keyin kele, Halyqaralyq sarapshylar men týrli úiymdar jýrgizgen derekter – malayziyalyq úshaqtyng RF Qaruly kýshterine tiyesili «Buk» zenitti-zymyran keshenimen atyp týsirilgendigi anyqtalghan.

NOS telekompaniyasy praym-taymdaghy efirde, malayziyalyq úshaqty atyp týsirgen figuranttardyng esimderin tekseru júmystary әli ayaqtalmaghandyqtan býrkenshek atpen kórsetken.  

Qazirgi tanda Bellingcat úiymy 53-brigadanyng 20 әskeri turaly derekterdi anyqtaghan. Zertteu júmystaryn Niyderlandy, Germaniya, Polisha, AQSh, Fransiya jәne Beligiyadan, 11 erikti maman jýrgizude.

Esterinizge sala keteyik, Amsterdam qalasynan Kuala-Lumpurgha baghyt alghan MN17 reysi, 2014 jyldyng 17-tamyzy kýni Donesk týbinde shabuylgha úshyrap, 298 adam kóz júmghan.

Týiin: Niyderlandydaghy zertteushilerding pikirinshe, malayziyalyq úshaq Donsk manyndaghy seperatister shoghyrlanghan audanda oryn alghan. Al Bellingcat zertteuleri, úshaqty «Buk» keshenimen atqylaghanyn aitady. Búl turaly ótken jyly Týrkiya Preziydenti de birer mysaly keltirgen bolatyn. Reseylik Su-24 әskery úshaghyn Týrkiya Qaruly kýshteri atyp qúlatqanda, Týrkiya Prziydenti Mәskeu múnday shabuyldardy jii jasaydy. Mysaly, «Polisha Preziydentining úshaghy men Malayziya úshaghynyng shabuylgha úshyrauyna Resey Qaruly kýshterining qatysy bar degen pikirler aitylghan bolatyn», degen.

Endi Niyderlandyda zertteu júmystaryn jýrgizgen, qúramynda 6 memleketten 11 erikti zertteushisi bar Halyqaralyq úiym malayziyalyq úshaqty Resey atyp týsirgen dep aiyptauda. Búndayda, shal shirkinning «Orystan dosyng bolsa, aibaltang qasynda jýrsin» degen sózi eske týsedi. Jaqynda ghana, «arqadan pyshaq súqqan» degen tirkes, әlemdik BAQ-ta jii ataldy. Eger malayziya úshaghyna qatysty derekter erterekte jariyalanghanda, RF Preziydenti V.Putinning osy bir sózi «hitke» ainalmas pa edi?..

Núrgeldi Ábdighaniyúly

Abai.kz