Seysenbi, 7 Mamyr 2024
Biylik 4255 0 pikir 14 Qazan, 2015 saghat 02:00

OQO: ShYMKENTTING BAS JOSPARY ÓZGERDI

Talaydan beri jyry tausylmaghan Shymkentting bas jospary Ýkimette úzaghynan qaralyp, bekitilgen bolatyn. Jana jospar boyynsha búrynghy 40 myng gektarlyq aumaq 117 myng gektargha keneytildi. Sonymen Ordabasy, Tólebi, Sayram audandarynyng jalpy kólemi 76200,34 gektar jeri Shymkent qalasynyng aumaghyna endi. Osylaysha atalmysh audandardan 40 auyl qalagha qosyldy, - dep jazady "Ontýstik Rabat" gazeti.

Sonday-aq, atalghan audandardan jer telimderin, túrghyndarymen qosa qalagha qosu әli kýnge deyin jýrgizilip keledi. 2004 jyly týzilgen bas jospar uaqyt aghymynan qalyp qoyghangha úqsaydy. Olay deytinimiz jospargha sәikes, halyq sany 2015 jylgha deyin 600 myngha jetu kerek edi. Alayda, qalalyqtardyng sany josparly merzimnen búryn mejeden asyp ketken.

Ayta keterligi, qazir Shymkentke qosylghan auyldargha infraqúrylym auaday qajet bolyp túr. Sebebi, ondaghy jol, auyzsu, kógildir otyn mәselesi tolyqtay sheshilmegen. Al qala qúramyna ótken jerding basym bóligin Sayram audanynan qosylghan auyldar qúrap otyr. Atalmysh audangha tiyesili 55 461,13 gektar jer shahargha ótti. Ordabasy audanynyng 7068 gektardy qúraytyn Kókbúlaq pen Altyntóbe auyldary da býginde qalanyng qaramaghynda.

Biylghy jyly shahardaghy túrghyndardyng sany bir milliongha jetip, 2025 jyly 1,2 mlndy qúramaq. Halyq sanynyng artuymen mәsele de kóbeyetini bar. Sondyqtan da bas jospargha sәikes, infraqúrylymdy retteu birinshi kezekke qoyylghan. Búlardyng barlyghy da jospargha enip, merzimin kýtken, uaqyt enshisine berilgen. Ásirese, әleumetke qajetti barlyq jaghdaylardy jasau jәne jana júmys oryndaryn ashu kezek kýttirmes mәselege ainalghany bar.

Ázirge Shymkent qalasynyng bas josparyna ózgeris engizilmek. Óitkeni qalagha enshiles jatqan audandarda bas jospargha sәikes jýrgizilgen júmystarda birshama kemshilikter anyqtalghan edi. Atap aitqanda, qala aumaghyna qosylghan eldimekenderding birining jospary qalanyng josparymen sәikes kelse, endi birinde tipten jospar jasalmaghan. Osyghan baylanysty, jergilikti basshylar jana qala salynatyn oryndardy anyqtau júmystaryn jýrgizip jatyr. Sәuletshilerding pikirinshe, janadan boy kóteretin shaharda әkimshilik biznes ortalyqtary, agro kolledj, medisinalyq nysandar ornalasady. Kópqabatty ýiler salynady.

Dәuren Aydarbekov, Shymkent qalalyq sәulet jәne qúrylys bólimining jetekshi mamany:

– Býginde bas jospargha ontaylandyru júmystary jýrgizilip jatyr. Yaghni, janadan qosylghan eldimekenderdegi túrghyn ýiler negizge alynyp, әzirlenude. Sonymen egjey-tegjeyli josparlau jobalary boyynsha «Túran» túrghyn audanynyng naqty jayghastyru jobasy 2013 jyly tolyghymen kóp qabatty túrghyn ýiler jәne әleumettik nysandar aumaghy bolyp qarastyrylghan edi. Alayda, Bәidibek by kóshesinen bastap atalghan audannyng orta bóligine deyin túrghyn ýilerding qúrylysy zansyz salynyp, jergilikti halyq tolyghymen qonystanyp alghan. Osyghan baylanysty, Shymkent qalasynyng Bas josparyn ózektendiru barysynda «Túran» túrghyn audanynyng naqty jayghastyru jobasyna ózgerister engizilip, ontaylandyrylu júmystary jýrgizilude. Endi audannyng bos jatqan jerlerinde ghana kópqabatty túrghyn ýiler salynatyn bolady.

Al, Sayram eldimekenine erekshe kónil bólu joldary qarastyrylyp jatyr. Búl aimaqtyng ejelgi qala qalpy saqtap qalady. Sonymen qatar, múnda auylsharuashylyghy damytylyp, infraqúrylym jәne abattandyru júmystary jýrgiziledi.

Múnan bólek, Bas jospar boyynsha «Qaynarbúlaq» eldimekenindegi sayabaq orny belgilengen bolsa, onyng ornyna býginde zansyz túrghyn ýiler salynyp ketken. Osynday olqylyqtar basqa da auyldar da kezdesedi. Eldimekenderdegi qúrylystary jýrgizilip qoyghan ýiler Bas jospargha jeke túrghyn ýy retinde engiziledi. Aytuly mәselelerdi sheshu júmystary kelesi jylgha deyin jalghasady. Aytpaghym, Bas jospar tolyghymen 2016 jyly bekitiledi.

Jaqynda sәuletshiler Tóleby audanynan qalagha qosylghan Jylanbúzghan jәne Mayatas eldimekenderining egjey-tegjeyli josparyn jasap, kópshilikting tyndauyna úsyndy. Mamandardyng sózinshe, jospar jasau kezinde shaghyn auyldardyng sәulet-qúrylysy boyynsha birqatar kemshilikter anyqtalghan. Mәselen, Mayatas eldimekennen shyghatyn shayyndy su Badam ózenine qúiylyp, qiyndyqtar tughyzady. Sonday-aq, búzylugha jatatyn apatty ýilerding de tizimi jasaldy. Al, Jylanbúzghan eldimekenindegi túrghyn sany Toghys auylyndaghy belgili bir aumaqtyng qosyluyna baylanysty 4 myngha jetipti. Sol sebepti auyldaghy temir jol torabyn paydagha asyru josparlanyp otyr. Sala mamandarynyng aituynsha, tap osynday egjey-tegjeyli joba endi qalagha qosylghan barlyq eldimekenderde jasalady.

Laura Saparbekova

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 1595
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 1497
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 1246
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1215