Tamyzdyng 18-i kýni Astana qalalyq sotynyng kassasiyalyq alqasy Pavlodar týrmesinde otyrghan Aron Atabekting (resmy tegi – Edigeev) 2014 jyly qazannyng 19-ynda jazghan jeti talabynyng qalghan ekeuin – «tútqynnyng qamau ornyn auystyrghany jóninde tughan-tuystaryna der kezinde habar beru» jәne «tәrkilengen qoljazbalaryn qaytaru» turaly ótinishin qarady.

«ShEShIM ShAGhYMDY QAYTA JOLDAUGhA KEDERGI ETPEYDI»

Sudiya Taisiya Mirzoyan tóraghalyq etken, sudiya Janna Ermaghambetova jýrgizgen sotqa shaghymdanushy taraptan Aron Atabekting advokaty Janar Balghabaeva qatysty.

Advokat Balghabaeva Atabekting shaghymdy qylmystyq-atqaru kodeksining 25-baby («Jazany óteu orny turaly habarlama») men avtorlyq qúqyq turaly zangha negizdep bergenin aitty. Jauapker tarap – qylmystyq atqaru jýiesi komiytetining (QAJK) ókili búl iske birinshi ret qatysyp otyrghanyn aityp, qanday da bir súraqqa jauap beruden bas tartty. Al memlekettik aiyptaushy Raushan Ámirhanova shaghymdy qanaghattandyrmaudy súrady.

Sot Aron Atabekting shaghymyn jarty saghat kóleminde qarap, ony qanaghattandyrmau jayly sheshim shyghardy.

– Biraq búl sheshim kemshilikteri alynghan song shaghymdy qayta joldaugha kedergi etpeydi, – dedi sudiya Janna Ermaghambetova.

Aron Atabekting 2014 jyl 19 qazanda sotqa bergen shaghymynda jeti talap aitylghan. Olardyng arasynda «QAJK-ning Atabekke qatysty әreketi qatygez әri adamnyng ar-namysyna tii ekendigi moyyndalsyn, ol faktilerge qatysty tәuelsiz tergeu jýrgizilsin, Atabekting AP-162 mekemesinde qamauda boluy zansyz dep tanylyp, ony ózi búryn qamalghan Almaty oblysy territoriyasyndaghy týzeu mekemesine jibersin, ony jan-jaqty medisinalyq tekseruge jibersin, qúqyqtyq qoldau kórsetkisi kelgen bógde adamdarmen kezdesuge rúqsat etsin» degen syndy talaptar bar.

Biyl nauryzda ótken kassasiyalyq sot búl shaghymnyng basqa talaptaryn qanaghattandyrmay, «tútqynnyng qamau ornyn auystyrghany jóninde tughan-tuystaryna der kezinde habar berilsin» jәne «tәrkilengen qoljazbalaryn qaytarsyn» degen eki talabyn ghana qosymsha qarastyrugha jibergen edi.

«ÚSAQ-TÝIEK JENILDIK»

Aron Atabekting resmy ókili Baqytjan Tóreghojina «biylik shaghymdy resmy qanaghattandyrmaghanmen, keybir talaptarda beyresmy algha basu bar» ekenin aitady.

– Mәselen, Atabek tergeu abaqtysynda medisinalyq tekseristen ótti. Ayaghy synghan edi, tayaghyn berdi. Kamerasynyng jaghdayyn týzep, unitaz ornatty. Songhy jenildik – ony jalghyz kisilik kameradan tórt adamdyq kameragha kóshirdi. Biylik sotta bizge jenis bermey, beyresmy úsaq-týiek jenildik jasap otyr, – deydi Baqytjan Tóreghojina.

Baqytjan Tóreghojina Aron Atabekting jeti talaby týgel oryndalmay qalghan shaghymy boyynsha jogharghy sotqa, is ónbese BÚÚ-nyng azaptaugha qarsy komiytetine shaghymdanatyndaryn aitady.

Aqyn әri dissiydent Aron Atabek 2006 jylghy Shanyraq oqighasynaqatysty aiyppen 2007 jyly 18 jylgha sottalghan. Ol týrmede ótkizgen segiz jyldyng ishinde abaqty auruhanasyna birde-bir ret jiberilmegen. Alayda osy uaqyt ishinde Atabek eki mәrte «týrme ishindegi týrme» sharasymen jazalanghan, yaghny hat jazysu men kezdesu qúqyghynsyz, úzaq uaqyt jalghyz qamalghan. 2013 jyldyng jeltoqsanynan beri ony bir tergeu izolyatorynan ekinshisine auystyrumen keledi. Onyng týrmedegi jenildetilgen rejimge auystyrudy súrap ótinish beruge mýmkindigi joq – aldynghy sógisti alyp tastaytyn merzim jaqyndaghan sayyn oghan jana sógis (jaza) berilip keledi.

2010 jyly dissiydent aqyn Aron Atabek halyqaralyq «Shygharmashylyq erkindigi» syilyghyna layyq dep tanylghan. Ol – 2007 jylghy oppozisiyalyq «Azattyq» syilyghynyng laureaty. Qazaqstannyng birqatar qúqyq qorghau úiymdary Aron Atabekti sayasy tútqyn dep tanidy.

2006 jyly shildede biylik Almaty manyndaghy Shanyraq auylynda zansyz salyndy dep tapqan ýilerdi qiratpaq bolghan kezde shyqqan tәrtipsizdikke baylanysty Aron Atabekke qosa taghy ýsh azamat–  Qúrmanghazy Ótegenov, Erghanat Taranshiyev jәne Rýstem Túyaqov qylmystyq sipattaghy aiyptarmen sottalghan.

Mәdy BEKMAGhANBET

Azattyq radiosy