Qazaqstan Respublikasynyng Jogharghy Sotynda Qayrat Mәmiyding tóraghalyghymen «Qazaqstan Respublikasynyng 2015-2025 jyldargha arnalghan Sybaylas jemqorlyqqa qarsy strategiyasyn» iske  asyru ayasynda sot organdarynda sybaylas jemqorlyqtyng aldyn aludyng negizgi baghyttary» atty taqyryppen Jogharghy Sot sudiyalarynyng keneytilgen kenesi bolyp ótti.

Keneske Preziydentting kómekshisi – Qauipsizdik Kenesining hatshysy N.Ermekbaev, Preziydent Ákimshiligi Basshysynyng orynbasary T. Donaqov, Últtyq qauipsizdik komiytetining Tóraghasy N. Ábiqaev, «Núr Otan» partiyasy Tóraghasynyng Birinshi orynbasary B. Baybek, Bas Prokuror                              A. Dauylbaev, Memlekettik qyzmet isteri jәne sybaylas jemqorlyqqa qarsy is-qimyl agenttigining tóraghasy Q. Qojamjarov, Joghary Sot Kenesining tóraghasy R. Týsipbekov, Parlament Senatynyng Konstitusiyalyq zannama, sot jýiesi jәne qúqyq qorghau organdary komiytetining tóraghasy S. Aqylbay, Parlament Mәjilisining Zannama jәne sot-qúqyqtyq reforma komiytetining tóraghasy R. Múqashev, Preziydent janyndaghy Memlekettik basqaru akademiyasynyng rektory B. Ábdirәsilov jәne t.b. shaqyryldy.

Is-sharagha sot jýiesinen Jogharghy Sottyng alqa tóraghalary men sudiyalary, oblystyq jәne oghan tenestirilgen sottardyng tóraghalary, Sottardyng qyzmetin qamtamasyz etu departamentining  basshylyghy men bólim mengerushileri, oblystyq jәne oghan tenestirilgen sottardyng kense mengerushileri qatysty.

Kenesting ashyluynda sóilegen sózinde Jogharghy Sot Tóraghasy Qayrat Mәmi: «Memleket basshysy Sybaylas jemqorlyqqa qarsy strategiya men sybaylas jemqorlyqqa qarsy is-qimyl jónindegi Partiyalyq baghdarlamany bekite otyryp, jemqorlyq – últtyq qauipsizdikke tóngen joyqyn qater ekendigin aita kele, qogham nazaryn osy mәselege audarghan bolatyn. Jemqorlyqpen kýres – barsha Qazaqstan qoghamynyng manyzdy mindeti. Sot tóreligining minsiz jýiesi memleketting sybaylas jemqorlyqqa qarsy tiyimdi sayasatynyng sheshushi qúraly – qúqyq ýstemdigin qamtamasyz etu jýiesining negizgi dingegi bolyp tabylady», - dep atap ótti.

Osy orayda, sot jýiesindegi sybaylas jemqorlyqqa qarsy is-qimyl mәselelerin qatysushylardyng keneytilgen qúramynda talqylap, búl baghyttaghy júmystyng tiyimdiligin arttyru sharalaryn aiqyndap alu jóninde sheshim qabyldandy.

Sybaylas jemqorlyqpen kýres baghytynda sot korpusy qol jetkizgen jetistikter az emes. Sonyng eng bastysy, qazaqstandyqtardyng sotqa jýginuge degen súranystarynyng túraqty týrde qarqyn alyp otyrghanyna qaramastan, respublika sottary sot tóreligin jýzege asyruda qúqyq ýstemdigin kәsiby layyqty dengeyde saqtaudy qamtamasyz etip keledi. Aytalyq, ótken jyly sottar 1 mln. 200 mynnan astam isti qarady. Osy rette shygharylghan sot aktilerining 98,7% zandy әri negizdi bolyp sanalady.

Ótken jyly sudiyalardyng qyzmetine qatysty azamattar tarapynan týsken shaghymdardyng sany 253-ke nemese 5%-gha azaydy. Sot Juriyining sudiyalargha qatysty qaraghan ister sany 20 payyzgha, al tәrtiptik shara qoldanu jóninde is qozghau jaghdaylarynyng sany 14,3payyzgha azaydy.

Sybaylas jemqorlyqqa qatysty qylmystyq isterdi qarau mәseleleri turaly Jogharghy Sottyng qylmystyq ister jónindegi sot alqasynyng tóraghasy A. Qasymov habardar etti. 2014 jyly sybaylas jemqorlyq qylmystary boyynsha ýkim shygharyla otyryp, 807 is nemese qylmystyq isterding jalpy sanynyng 4% qaraldy (2013 jyly – 886). Sybaylas jemqorlyqtyng aldyn alu, onyng basty sebepteri men jaghdaylaryn boldyrmau, sonday-aq sybaylas jemqorlyq qylmystaryn jikteu mәseleleri boyynsha qúqyq qorghau jәne arnayy organdarmen ózara is-qimyldy jetildiruge airyqsha kónil audarylyp keledi.  

Sudiyalardyng adamgershilik bolmysy men moralidik-әdep normalaryn saqtauy, sonday-aq Sudiyalyq әdep jónindegi komissiya qyzmetin janghyrtu turaly Jogharghy Sot sudiyasy, Sudiyalyq әdep jónindegi komissiya tóraghasy N. Qayypjan aityp ótti. Sot Jurii júmysynyng sot jýiesindegi qúqyq búzushylyqtardyng aldyn aluynyng negizgi baghyttary men nәtiyjelerin Jogharghy Sot sudiyasy, Sot Juriyining tóraghasy M. Shegenov tanystyrdy.

Sybaylas jemqorlyq pen ózge de qúqyq búzushylyqtardyng aldyn alugha baghyttalghan sot jýiesindegi innovasiyalar turaly Jogharghy Sot janyndaghy Sottardyng qyzmetin qamtamasyz etu departamentining basshysy I. Ispanov bayandady. Atap aitqanda, ol qazirgi tanda «Tórelik» dep atalatyn sot organdarynyng avtomattandyrylghan aqparattyq-taldamalyq jana jýiesin qúru júmystarynyng ayaqtalghanyna toqtaldy. Ortalyqtandyrylghan arhiytekturadan túratyn búl jýie aqparattyq derektermen almasugha jyldam qol jetkizudi, senimdilikting joghary dengeyin, statistikalyq jәne taldamalyq esepterdi qalyptastyruda avtomattandyrudyng neghúrlym joghary dengeyin qamtamasyz etedi.

Jogharghy Sot Sybaylas jemqorlyqqa qarsy strategiyany iske asyru ayasynda Sot jýiesinde sybaylas jemqorlyqqa qarsy is-qimyldyng 2015 jylgha arnalghan Keshendi josparynyng jobasyn әzirledi. Keneste aitylghan barlyq úsynystar atalghan Jospargha engiziletin bolady.

Kózdelgen sharalardyng iske asuy sybaylas jemqorlyqqa qarsy sayasattyng tiyimdiligin arttyrugha respublika sottarynyng óz ýlesterin qosuyna, eldegi sybaylas jemqorlyq dengeyin azaytugha jәne onyng kez kelgen kórinisterine «nóldik» tózimdilik jaghdayyn qúrugha mýmkindik beredi.   

Abay-aqparat.