Saghat  Jýsip  -  belgili publisist, qogham qa        yratkeri, demokratiyalyq pighyldan taymaghan sayasatshy, «Azat» qozghalysynyng negizin qalaushylardyng biri. Saghat agha songhy kezde qyzyl imperiya tarihynda halqymyzdyng qalay zardap shekkenin múraghattyq derekterge sýienip óndire jazyp jýr.   Publisist-sayasatkerding enbeginen ýzindi keltirip otyrmyz.

 Gerjod jayly shyghatyn bolashaq ekinshi kitabymnyng tarihy keyipkerleri. Tanys bolynyzdar:
Gerjod Iosif Ivanovich - 1917 jyldyng jeltoqsan aiynan 1919 jyldyng qarasha aiyna deyin Perovsk (búrynghy Aqmeshit,kәzirgi Qyzylorda) uezining sovdepining tóraghasy qyzmetin atqarghan. Uezdi basqarghan eki jyl ishindegi Syr boyy halqyna jasaghan adam aitqysyz jauyzdyghy men zúlymdyghy ýshin halyq «Kәrijút» ataghan. Tashkent revtribunalynyng ýkimimen atu jazasyna kesilip, keyin jazasy 10 jylgha auystyrylghan. Kenes zamanynda Perovskidegi revolusiyalyq kýresi jayly «Songhy parad» degen kitap jazghan.
Esenov Jorabek – 1917-1920 jyldary Perovsk uezdik milisiyasynyng bastyghy qyzmetin atqarghan, akademik Shahmardan Esenovtyng әkesi.
Miyreev Sýleymen – Perovsk uezdik atqaru komiytetining is basqarushysy. 1937 jyly «halyq jauy» dep atylghan.
Tәjbenov Músa - Uezdik atqaru komiytetining mýshesi, Gerjodtyng jaqyn kómekshisi bolghan.
Berdiqojaev Bekhoja - Uezdik atqaru komiytetining mýshesi, Gerjodtyng jaqyn kómekshisi bolghan. Kóp jyldary kenes, partiya organdarynda istegen Elaman Jýnisbaev (atynda kóshe bar) pen Mýslima Bekqojaevanyng atasy men әkesi.
Sarynov Arbab – Perovsk uezindegi kommunister tobynyng hatshysy bolghan, keyin Qaz KSR halyq komissary.
Laumullin Múratbek - Gerjodtyng qylmystyq isin teksergen Erekshe tergeu komissiyasyn basqarghan, az uaqyt Perovsk revkomynyng mýshesi bolghan. «Halyq jauy» degen jalamen 1937 jyly atylghan.
Toqtybaev Isa - Gerjodtyng qylmystyq isterin ashqan alghashqy tekseru komissiyasynyng tóraghasy bolghan.
Bedebekov Serikbay - I. Gerjodtyng basqaruyndaghy Uezdik Jer bóliminde istegen, uezdik revtribunaldyng tóraghasynyng orynbasary, zasedateli bolghan, atynda kóshe bar.
Palmúhamedov Ábu - 1918-1919 jyldary uezde әueli sot oryndarynda, sosyn bilim salasynda júmys atqarghan.
Álisher jәne Múhamediyar Jankin - Gerjod basqarghan uezdik mekemelerde әrtýrli qyzmetter atqarghan, atynda kóshe bar.
Súltanghali, Jolmúhamed, Núrmúhamed Ótkelbaevtar - uezdik mekemeler men bolystarynda әrtýrli qyzmetter atqarghan (atynda kóshe bar).
Seydaly, Áliasqar jәne Áliakbar Lapinder - Syr boyyna әigili bolys bolghan Múnaytpas Lapinning oryssha oqyghan bilimdi, sauatty úldary. Gerjodtyng ayausyzdyq jauyzdyghynyng qúrbandary.
Quanyshúly Zarqúm - Syr boyynyng Keykisi atanghan ótkir tildi, Gerjodqa qarsy shyqqan batyl qazaq. 1918 jyly ýsh úly men tórt nemere inisimen birge atylghan.
Núrymbetov Bitughan - Gerjodtyng tapsyrmasymen uezding ash halqyna Atbasargha astyq keruenin úiymdastyryp astyq әkelgen. Qaytyp kelgen song Gerjod ony qasyndaghy 11 joldasymen birge atyp tastaghan.
Qúdabaev Ábu - Perovskining Chekasynda, uezdik kommunister tobynda qyzmet atqarghan. 1937 jyly «halyq jauy» degen jalamen atylghan.
Búqarbaev Qaly - Gerjod qyzmetten alynghan song 1920-1923 jyldary Perovsk uezining atqaru komiytetining tóraghasy, keyin Aqtóbe oblystyq atkomynyng tóraghasy bolyp qyzmet atqarghan. 1937 jyly «halyq jauy» degen jalamen atylghan.
Kostenko A. – Tótenshe komissiyanyng (ChK) alghashqy tóraghasy, sosyn Erekshe tergeu komissiyasynyng tóraghasy bolghan. Adamdardy sotsyz atqan.
Trefilov Prokopiy - Uezdik partiya komiytetining tóraghasy, qazaqtardy sotsyz atqan.
Arhipov Anton – Uezdik tótenshe komissiyanyng (ChK) bastyghy, qazaq qyzdaryn zorlaghan.
Dvorsov Pavel - Ashtyqpen kýresken uezdik komiytetting tóraghasy, tútqyndardy azaptaghan.
Nikitiyn, Neymovich, Vorojeykiyn, Kurdukov - Uezdik atkomnyng bólim mýsheleri, qazaqtardyng mýlkin zansyz tәrkilegen, qughyndaghan, songhysy uezdik milisiyanyng bastyghy, kenes zamanynda Ivan Fedorovich Kurdukov (1906-1994) Qyzylorda qalasynyng № 1 qúrmetti azamaty degen ataqqa ie boldy.

* * *

Mynau Perovsk uezining sovdepining tóraghasy I. Gerjod tútqyndalghannan keyin onyng seyfinen tabylghan baghaly dýniyeler. Osydan- aq, 1917 jyly ýkimet basyna qanday qaraqshylardyng kelgenin , olardyn  qanday tonaushylar bolghanyn... bile berinder.

OPIS
veshey, sdavaemyh Perovskim Revolusionnym komiytetom na hranenie v Perovskoe 
otdelenie Narodnogo Banka 

Naiymenovanie predmetov kolichestvo Ves Komu prinadl.
1.Zolotye monety 5 rub.
dostoinstva s pripayannymy ushkamy 2 3 zol.25d. IY.Buranovu
2.Damskie zolotye chasy s prostoy
sepochkoy 1 37 z. 81 d. Konfiskovany Perovskiym ispolkomom u belogvardeysa b.. generala Florentieva
3.Braslet zolotoy 1 2z. 77d. – -
4.Vederko serebryannoe 1 1 f. 80 z. 33d. - -
5.Kubok serebryannyy 1 72z. 31 d. - -
6.Bokalov serebr. srednih 2 28z. 36d. - -
7.Bokalov serebr. malenikih 3 24z. 1 d. - -
8.Bokalov serebr. s ruchkoy 1 16 z. 87.d. - -
9.Razlivnaya lojka serebryannaya 1 19 z. 23 d. - -
10.Solonky serebryannye malye 2 10 z. 82 d. - -
11.Shipsy saharnye serebryannye 1 7 z. 56 d. - -
12.Saharnisa serebryannaya 1 41 z. 94 d. - -
13.Lojek serebr. chaynyh bolish. 4 24 z. 39 d. - -
14.Lojek ser, chaynyh malyh 3 9 z. 62 d. - -
15.Lojek dlya sah. pesku serebr. 1 5 z. 76 d. - -
16.Kolisa dlya salfetok serebr. 2 21 z. 74 d. - -
17.Medali mednaya bolishaya 1 
18.Medali bronzovaya malaya 1
19.Medali serebryanaya bolishaya 1 18 z. 81 d. - -
20.Lojky stolovye serebr. 10 1 f. 71 z. 27 d. - -
21.Nojy s serebr. rukoyatkoy 2 35 z. - -
22.Vilky serebryannye 2 21 z. 29 d. - -
23.Chasy voronennoy staly 1 - Neizvestno komu
24.Medaliony s sepochkamy prostye 1 - - -
25.Sepochky prostye 3 - - -
26.Tureskih serebr. monet 1 r. dost. 6 32 z. 88 d. - -
27.Broshka zolotaya 1 4 z. 33 d. - -
28 Seriga zolotaya 1 72 d. - -
29.Brasletov sereb. musulim. 2 8 z. - -
30.Buharskih ser. malyh monet 86 61 z. 84 d. - -
31.Zolotyh monet 5 r. dost. 3 - -
32.Sereb. trub 8 14 f. 15 z. 16 d. 15 Siyb. str. Polku
33.Brasletov novogo zolota 1 - 15 Siyb. str. polku

IY.D.Predsedatelya Revkoma Jilyaev
Chlen revkoma Buhgalter Sapojnikoav (f.1 op. 2 d.53)

Abai.kz