Júma, 3 Mamyr 2024
Dep jatyr 10771 0 pikir 18 Shilde, 2014 saghat 18:36

RESEY-UKRAINA QAQTYGhYSYNA ENDI ÁLEM ARALASADY

Ukrainanyng Donesk oblysynda Malayziyanyng jolaushylar úshaghy zymyran soqqysynan apatqa úshyrady. Áue kemesindegi 300-ge juyq adam týgel qaza tapty. Ukraina biyligi múnday jauyzdyqty Donesk oblysyn oqshaulaghan seperatister jasady dep aityptap otyr. Ghalamtorda separatisterding úshaqty atyp týsirgendigi jóninde audiojazba payda boldy. Sayasatker retinde Siz osy oqighagha qanday bagha beresiz?

Abai.kz

 

Ámirjan Qosanov, sayasatker:

- Soghys qay jerde jýrip jatsa da, әlemning kez kelgen eline tikeley qatysy bar bop shyghady! Jahandanu ýderisining bir nәtiyjesi osy shyghar. Alystaghy Ukraina aspanynda úshyp bara jatqan birneshe memleketting azamattary bar Malayziya әue kompaniyasynyng úshaghynyng apatqa úshyruy sonyng bir dәleli bolyp otyr ghoy. Yaghni, soghys barshagha ortaq! Ukraina men Resey arasyndaghy soghystyng salqyny sonau birneshe múhittyng ar jaghyndaghy elderge tie bastady. Óz basym mәselening mәnisine barmay jatyp, atýsti «myna jaq kinәli!» dep aitudan aulaqpyn. Búl apat, sózsiz, býkil әlem júrtshylyghynyng nazaryna ilikti, endigi jerde azamattarynan aiyrylghan elder, halyqaralyq úiymdar oqighanyng anyq-qanyghyna jetpeyinshe tynyshtalmaydy. Sondyqtan, halyqaralyq tәuelsiz komssiya qúrylyp, sonyng júmysynyng nәtiyjesin kýtkenimiz abzal. Onyng ýstine, búl oqigha Ukraina men Resey arasynda bolyp jatqan soghysqa tikeley baylanstyryla qarastyrylatyny da zandy. Eki el arasyndaghy keskilesken әri ymyrasyz aqparattyq soghystyng qalay ótip jatqanyn kórip kelemiz. Endi osy qayghyly oqighany eki jaq ta óz mýddesi túrghysynda «paydalanary» sózsiz. Bayqadynyz ba, sol shayqas kesheden bere odan sayyn órship ketti. Ázrishe búljytpas birneshe fakti bar. Birinshiden, separatister Ukrainanyng ontýstik-shyghys bóligine iyelik etip jatqanyna biraz uaqyt boldy. Yaghni, sol aumaqtaghy jaghdaygha jәne onda oryn alghan oqighalargha olar tikeley jauap berui tiyis. Bir sózben aitqanda belgili sebepterge say resmy Kiyev Lugansk pen Donesk aimaghyna tolyqqandy baqylau jasay almay keledi. Osy oqighadan keyin, olardyng kinәsi rastalsa, separatister «halyqaralyq terrorister» retinde tanylmaq. Múnyng ózi Ukrainadaghy soghysqa halyqaralyq yqpaldyng eselenip kýshengnie әkep soqtyruy tiyis. Sol kezde  Reseyge qarsy qazirgi sanksiyalar balanyng oiyny bop qalary sózsiz. Mәselening týp negizine ýnilsek, osy soghysty bastaghan – Resey! Yaghni, sol soghystyng ayasynda ne bop jatyr, - sonyng bәrine Kremliding tikeley sayasy qatysy bar bolmaq. Ekinshiden, «BUK» sekildi sonshama biyiktegi nysandardy qúlata alatyn qaruy bar ekenin býlikshilderding ózi jahangha jariya etip, maqtanyp jazghan. Yaghni, olardyn  úshaqty atyp týsiruine mýmkindigi bargha esep. Olay bolghan jaghdayda bar jauapkershilik sonday qarudy olardyng qolyna bergen Resey. Ýshinshiden, apattan keyin lezde Kremlige jaqyn BAQ «ukraindyqtar Malayziya úshaghyn emes, preziydent Putinning úshaghyn atqylamaq oida bolghan eken» degen aqparat tarata bastady. Myqty bolsa, sol apattyng aldyn almady ma? Onyng ýstine tym ýstirt әri asyghys aita salynghan habargha úqsap ketti. Ne bolsa da, eger de búl aldyn-ala oilastyrylghan aksiya bolsa, onda onyng avtorlary degenine jetti: eki el arasyndaghy soghys shyn mәninde dýniyejýzilik dengeyge kóterildi... Shynyn aitsaq, búl apattyng basqa da sebepteri boluy mýmkin. Mәselen, ol apattyng ózi qúlaghan shyghar. Bәlkim, búghan ukrain әskeriylerining de qatysy bar apat boluy mýmkin, óitkeni 10 myng shaqyrym biyiktiktegi úshaqty atyp qúlata alatyn qaru ukrain jaghynda da bar. Biraq, meninshe, resmy Kiyev óz jerinde múnday rezonansty apattyng oryn aluyna esh mýddeli emes. Sondyqtan, qaytalap aitayyn, әlipting artyn baghayyq. Tekseru qorytyndylaryn kýteyik. Bir nәrse anyq: jazyqsyz, sol soghysqa eshbir qatysy joq qúrbandardyn, sonyng ishinde 80 beykýnә býldirshinning jәne olardyng ata-analarynyn, kóz jasy eshkimdi de jibermeydi.

Jasaral Quanyshәliyn, sayasatker:

- Mening múnday shekten shyqqan jauyzdyqqa berer bagham bireu -   Kremli ózining Ukrainagha qarsy ashqan soghysynda qanday da bolsa qylmystan tayynbaytyndyghyn  tolyq dәleldedi. Jәne sol qylmystarynyng izin jasyru maqsatynda  Resey Ukrainagha qarsy   ótirik pen jalagha negizdelgen masqara aqparattyq soghysty da órshitip otyr. Kremliding "KSRO-ny qalpyna keltiru!", "Orys jerlerin keri qaytaru!" úrandaryna negizdelgen revanshistik sayasaty adamzat balasyn Ýshinshi dýniyejýzilik soghysqa úryndyrmauy ýshin býkil әlem Resey biyligining ústanyp otyrghan sayasatyn auyzdyqtau maqsatynda kýsh biriktirip, sheshimdi is-әreketter jasaugha tiyis dep esepteymin. 

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 633
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 400
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 371
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 374