Dýisenbi, 20 Mamyr 2024
Janalyqtar 3493 0 pikir 19 Mamyr, 2014 saghat 10:24

Qytay basshysynyng saparynda tosyn uaqighalar kóbeyip ketti

 

The New York times pen The Japan Times Sy Szinipinning Shynjang atonomiyasyna sapary kezinde ýsh qytay qyzmetkeri ólitirilgendigin jarysa habarlady.

 

Qytaydyng batysyndaghy Shynjang avtonomiyasynyng poliyseylerinde jaqynnnan beri tynym joq, aldynghy aida Sy Szinipinning avtonomiyagha kelui kezinde atalghan avtonomiyada art-artynan qandy uaqighalar oryn alghan deydi The New York times 15 mamyrdaghy aqparatynda. Qytay preziydentining Shynjang avtonomiyasyna tórt kýndik saparynyng alghashqy kýni-aq qandy uaqigha oryn alghan. Avtonomiyanyng Qashghar aimaghyna qarasty Qarghalyq eldi mekeninde  27 sәuir kýni tughan búl uaqighada «Kókkóljar» degen kólge balyq aulaugha kelgen ýsh qyzmetkerding óltirilgendigin, ýsheuding týgeldey etnikalyq qytay ekendigin jazady Niu-York tayms. Jergilikti polisiya bólimshesi bastyghynyn  orynbasary bergen aqparatqa sýiensek, ólgenderding ekeui moynynan bauyzdalghan, al qalghan bireui 31 jerden pyshaqtalghan song kólge laqtyrylyp jiberilgen dep týsindiredi The Japan Times aqparaty.

Tóraghanyng osy jolghy sapary avtonomiyadaghy úighyrlar men qytaylar arasyndaghy birlikti jandandyrudy tipti de kýsheytedi dep Qytay resmy BAQ-tary erekshe dәriptep edi. Alayda, Sy Szinipinning búl keluinde býkil Qytaydy sharpyghan qandy qarsylyqtardy janyshtaudy maqsat tútyp kelgeni kóp bayqaldy, Beyjing jaghy dindik ekstremister men separatister dep ataghan búl qarsylyqtardy tamyrymen qúrtugha ekpin bergendigin jii bayqatty. Ókinishke qaray, Siyding avtonomiyagha saparynyng songhy kýninde de avtonomiya ortalyghy Ýrimshi qalasynda ýsh adam janyna júda bolghan jarylys tuyp ýlgerdi,-deydi jogharydaghy aqparat qúraldary.

Ýsh qyzmetkerding bauyzdalyp óltirilgeni turaly aqparat әlige deyin Qytay resimy BAQ-tarynda jariyalanbaghan. Aqparattargha negizdelgende, qandy uqighagha baylanysty tekserulerding jalghasqanyna eki aptaday uaqyt bolghan, 150-den artyq kýdiktiler tekserilip jatyr.

Uaqighanyng tuylu sebebin saraptaghan adam qúqyghy belsendileri bylay deydi: «Atalmysh ónirdegi dәstýr men dinge qysymnyng artuy, kýsheyip bara jatqan tekseruler jәne ónirge zor mólsherdegi etnikalyq qytaylardyng immigrasiyasy jergilikti túrghyndardy ashyndyrghan». Óltirilgen qytay qyzmetkerlerding ýsheui de eki jyldyng aldynda Shynjang avtonomiyasyna auysytyrylyp kelgen dәrejeli qyzmetkerler eken, bireui bank basshylyghynda júmys istese, qalghan ekeui telekommunikasiyalyq qyzmette júmys atqarady eken. Uaqigha oryn alghan kýni Qytay preziydenti de Qashghar aimaghyndaghy qaruly saqshy bólimderinde bolyp, olargha terrorizmge qarsy túrudyng «manyzdylyghy men kýrdeliligin» týsindirgen kórinedi. Al Qytay basshysynyng ónirge saparyn ayaqtaytyn kýninde 79 adam zardap shegip, ýsh adam janynan júda bolghan Ýrishmidegi jarylys uaqighasy dýnie jýzi BAQ-taryn bir shulatqan edi.

 

  Talghar Dәlelghazy

Abay-aqparat

 

 

 

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 2183
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 2580
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 2490
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1678