PERUAShEVTA PÁTUA BAR MA?
Endigi elge belgili bolghanday, ótken júma kýni Astanada Nazarbaevtyng qatysuymen kәsipkerler kenesining birinshi otyrysy ótti. El ekonomikasynyng innovasiyalyq-industriyalyaq damu baghytyn sóz etken jiyngha Qazaqstannyng barlyq betke ústar últtyq iskerleri jinaldy.
Eger osy jiyndy ýkimettik telearnalar ýzip-júlyp kórsetpegende, Núrsúltan Nazarbaev kәsipkerlermen birlesip, eldi damytudyng josparyn jasap jatyr dep maldanghanday ekenbiz. Sóitsek, búl otyrys otandyq biznes ókilderining el preziydentinen sógis pen eskertu alatyn jiyny bolyp shyqty. Jana ghasyrdyng basynda, osyghan úqsas bir keneste, preziydent: «Bәrindi qoldarynnan jetektep, sotqa apara alamyn», - degen edi. Kóp keshikpey memlekettik qyzmettegi Ghalymjan Jaqiyanov pen biznesmen Múhtar Ábilәzov jeti-segiz jyldan abaqtygha qamalghan bolatyn. Sol kezennen bastalghan qudalau kýni býginge deyin jalghasuda. Kәsipkerler kenesining songhy jiyny da sol saryndy eskertu men ýrkituding tónireginde ótken siyaqty.
Endigi elge belgili bolghanday, ótken júma kýni Astanada Nazarbaevtyng qatysuymen kәsipkerler kenesining birinshi otyrysy ótti. El ekonomikasynyng innovasiyalyq-industriyalyaq damu baghytyn sóz etken jiyngha Qazaqstannyng barlyq betke ústar últtyq iskerleri jinaldy.
Eger osy jiyndy ýkimettik telearnalar ýzip-júlyp kórsetpegende, Núrsúltan Nazarbaev kәsipkerlermen birlesip, eldi damytudyng josparyn jasap jatyr dep maldanghanday ekenbiz. Sóitsek, búl otyrys otandyq biznes ókilderining el preziydentinen sógis pen eskertu alatyn jiyny bolyp shyqty. Jana ghasyrdyng basynda, osyghan úqsas bir keneste, preziydent: «Bәrindi qoldarynnan jetektep, sotqa apara alamyn», - degen edi. Kóp keshikpey memlekettik qyzmettegi Ghalymjan Jaqiyanov pen biznesmen Múhtar Ábilәzov jeti-segiz jyldan abaqtygha qamalghan bolatyn. Sol kezennen bastalghan qudalau kýni býginge deyin jalghasuda. Kәsipkerler kenesining songhy jiyny da sol saryndy eskertu men ýrkituding tónireginde ótken siyaqty.
Degenmen sol kenestegi «keleli» әngimeden búryn, bir «jantyqtyn» syrt kózge jiyirkenishti әreketin aitpasqa bolmay túr. «Atameken» Últtyq ekonomikalyq palata tóraghasy Azat Peruashev degen bireu: «Men býgin qazaqstandyq biyzneske, jalpy, býkil qoghamymyzgha qatysy bar taghy bir taqyrypty qozghaghym kelip túr», - dep, kәsipkerlerdi biylikten qorghaudyng ornyna, olardy orgha jyghudyng orayymen sóz sóiledi. Azat Peruashev «BTA Bankte» «jasalghan» qiytúrqy «qylmystyq isterdin» betin ashyp, myndaghan salymshylardyng senimi ayaqqa «taptalghanyn», olardyng aqshalary talan-tarajgha salynghanyn prokurordyng pәrmenimen «payymdady».
Al Azattyng aiqayyn ainaldyryp aitar bolsaq, Múhtar Ábilәzov qughyngha úshyraghangha deyin «BTA Bank» býtkil TMD elderining ishindegi eng iri, qyzmeti dúp-dúrys bankterding biregeyi edi ghoy. Onyng búrys bolyp ketuine bankti iyelerinen tartyp alghan ýkimet sebepker bolmap pa edi?!
Ábilәzov elding bedelin týsirdi. Kezinde sizding aldynyzgha kelip, Ábilәzov ýshin kepildik berip, týrmeden bosatudy ótingen joghary lauazymdy túlghalardyng aty internette ataluda dep, Peruashev preziydentting onsyz da qaynap túrghan temperaturasyn kóterip jiberdi. Onysy Nazarbaev shýilikken «Astana tobynyn» preziydenti Núrlan Smaghúlov bolsa kerek.
Eskerte keteyik, Nazarbaev sol jiynda: «Onyng bir top dostary, ishinde sen barsyn, maghan ótinish jazyp, jemqorlyghy ýshin týrmege qamalghan Ábilәzovke keshirim berudi súrap, jazbasha kepildik berdinder. Sender maghan ol Otangha qyzmet etedi dep, jazbasha ant berdinder. Ol dostarynyng betine týkirdi. Sender soghan jauap beresinder...» - degen-di.
Nazarbaevtyng sol sózi otqa may qúighanday boldy ma, Peruashev ta lepirip ketti: «Onyng jasaghan qylmystary ýshin kim jauap beredi?», «Qylmysker jazagha tartyluy kerek», «Óz halqynyng iygiligine qol salghan úry týrmede otyrugha tiyis» degen synayda sayrady-ay kelip.
Al púshayman Peruashev qaydan shyqqan peri dersiz? Ol osydan ýsh-tórt jyl búryn atyshuly milliarder Mashkevich qarjylandyrghan Azamattyq partiyanyng tóraghasy, Qazaqstannyng baylyghyn syrtqa tasyghan oligarhtyng ong qoly edi ghoy. «Qazaqstan aluminiyi» korporasiyasy tobynda «Mayshekege» (pavlodarlyqtar Mashkevichti osylay ataydy) qyzmet etken adam Qazaqstannyng baylyghy men halyqtyng qarjysyna qay qimasy qyshyp qayghyra qaldy eken? Aytqysh bolsa, «Mayshekenin» el baylyghyn shetke tasyghanyn әshkerelese, «Atameken» degen aty bar úiymnyng ataghyna say qyzmet qylar edi. Al dәl qazir onyng «Azaty» da, «Atamekeni» de halyqqa qaraylas mәni joq, tek «Peruashevy» ghana pәtuasyz, perip jiberuge layyq ataular boldy. Peruashevtyng pighyly payymdy bolsa, Timur Kúlybaevqa qatysty býtkil internet iyirimin jaylap alghan jaghymsyz jaghdaydyng jay-japsaryn, aq-qarasyn anyqtayyq dep, preziydentke ótinish bildirmes pe edi?!
Dinara MYRZABAEVA,
«D»
«Obshestvennaya pozisiya»
(proekt «DAT» № 09 (46) ot 3 marta 2010 g
