Dýisenbi, 29 Sәuir 2024
Janalyqtar 3393 0 pikir 24 Jeltoqsan, 2013 saghat 09:17

Sot ashyq әri әdil ótse preziydentting ózine degen kýmәn seyiledi

Bas prokuraturanyng júma kýngi mәlimdemesinen keyin Altynbek Sәrsenbayúlynyng ýzengilesteri – Tólegen Jýkeev, Bolat Ábilev, Oraz Jandosov jәne sayasatker­ding aghasy Rysbek Sәrsenbayúly keshe baspasóz mәslihatyn ótkizip, qylmysqa qatysy bar barlyq túlghalardan jauap alynsyn dep mәlimdedi. Qapyda qaza tapqan Altynbek Sәrsenbayúlynyng serikteri men tuystary qylmysty janadan tergeu jәne sot prosesi qogham ýshin ashyq, jariya týrde ótui tiyis degen talap qoydy.

Bas prokuraturanyng júma kýngi mәlimdemesinen keyin Altynbek Sәrsenbayúlynyng ýzengilesteri – Tólegen Jýkeev, Bolat Ábilev, Oraz Jandosov jәne sayasatker­ding aghasy Rysbek Sәrsenbayúly keshe baspasóz mәslihatyn ótkizip, qylmysqa qatysy bar barlyq túlghalardan jauap alynsyn dep mәlimdedi. Qapyda qaza tapqan Altynbek Sәrsenbayúlynyng serikteri men tuystary qylmysty janadan tergeu jәne sot prosesi qogham ýshin ashyq, jariya týrde ótui tiyis degen talap qoydy.

“Sayasy qylmys, sayasy terror aktisin jasaghan jana qylmys­ker­lerding anyqtaluy tútas kórinisti týbegeyli ózgertti. Biz jeti jyl boyy tergeu men sottyng әdiletsiz ótkenin aittyq. Endi kelip qylmystyng jana nús­qasy shyqty. Bәlkim, biylik pen prokuratura osynday tәji­riybe jasap, sol arqyly qoghamnyng kónil kýiin, ahualyn bayqap, tamyrdy basyp kórgisi kelgen shyghar. Jana tergeu bastalsa, onyng tolyq materialdary jariya etilsin. Ol ashyq, jariya týrde ótsin. Sotqa deyin de, sot ke­zinde de qylmysqa qatysy bar adamdardan jauap alynsyn. Bas­qasyna kelispeymiz”, – dedi saya­satker Tólegen Jýkeev.
A.Sәrsenbayúlynyng aghasy Rysbek Sәrsenbayúly sottyng Almatyda ótui kerektigin jәne basty aiyptalushylar – Rahat Áliyev pen Álnúr Músaevtan jauap alynuy qajettigin qadap ait­ty. R.Sәrsenbayúlynyng aituynsha, sotqa sonday-aq Erjan Ótembaev pen tapsyrysty oryndaushy Rustam Ibragimov ta kelip, qatysuy kerek. “Búghan de­yingi tergeu, tekseru amaldary zanbúzushylyqpen, birjaqty týrde ótkenin, al sottyng aldyn ala belgilengen ssenariy boyynsha jasalyp, sayqymazaqqa ai­nal­ghanyn aitqan edik. Biz búryn­ghy sottyng ýkimine, sheshimine qanaghattanbaghan bolatynbyz. Endi janadan tapsyrys beru­shiler anyqtalyp otyr. Olardy kórse­tip otyrghan – qanisher qylmysker Ibragimov. Tapsyrys berushiler – Áliyev pen Músaev kórinedi.
Kórinedi dep otyrghanym, әli tergeu qújattarymen tanysqan joqpyn, kesimdi týrde aitugha qaqym joq. Múny әldekimder týsinbey, Áliyevting qoldaushysy dese, ózderi bilsin. Biz Áliyev pen Músaevtyng sotqa qatysuyn talap etemiz. Ibragimov ta sot­qa jetkizilui tiyis. Mening es­tuimshe, Ibragimovten týrmede onlayn rejimde jauap alynbaq. Ol dúrys emes! Ol ana eki qylmysker tәrizdi qashyp jýrgen joq, ony týrmeden әkep, qayta alyp ketu qiyn nәrse emes. Olay bolsa, qylmys ashyldy dep alaqaylap otyrghan qazaq biyligi men oghan quanyp otyrghan amerikandyqtar osy iske atsalysuy kerek. Ibragimov súraluy kerek, bizding súraqqa jauap berui kerek. Ol oblystyq sotta-aq tapsyrys berushini aitqysy kelgen, biraq oghan qasaqana sóz bermey qoydy. Jogharghy sotta da osylay boldy. Áytpegende, Ibragimov qazirgi aityp otyrghan nәrsesin sol kezde aitar edi. Óitkeni birinshiden, Áliyevting tapsyrys berushi nemese basqaday qúramda osy qylmysqa qatysy bar ekenin biz әu bastan sezgenbiz. Ótembaevtyng Altykenning jazghan bir-eki auyz sózine renjip, soghan bola kek aldy degeni – kisi kýlerlik nәrse. Al onyng janynda Rahat pen onyng búrynghy júbayy Darighanyng Altykene qarsylyghy, ósh aluyna tolyq jaghdayy bar ekenin sotta ait­qanbyz. Áliyev, Músaev, Nazarbaeva men Dýtbaevty sotqa shaqyrghanbyz. Sot múnyn eshqaysysyn qabyl alghan joq. Nelikten sot solay ayaqtaldy? Onyng bastauy Ótembaevtyng Nazarbaevtyng ózine jazghan moyyndau hatynan bastaldy. Búl hatty ne­likten tergeuge qatysy bar adamdar emes, preziydentting ózi oqydy? Búl da ýlken súraq. Kimdi aqtaghysy, jaqtaghysy keldi? Áliyev ol kezde búrynghy emes, naghyz kýieubalasy bolatyn. Bәlkim, Áliyevti qorghau ýshin Ótembaevty qosaq arasyna qosyp jibergen shyghar. Osy mәsele de jana sotta aiqyndaluy tiyis. Ekinshi ret sottyng Aqordada jasalghan ssenariy boyynsha ótuine jol bermeuge tiyispiz. Sonda ghana Áliyev pen Músaevtyng qylmysy dәlel­denedi. Sonda ghana preziydentting ózine degen kýmәn seyiledi. Áytpese, jasyratyny joq, әli kýnge deyin preziydentting ózin tapsyrys berushilerding qatarynda nemese tapsyrys beru­shilerding qoldaushysy retinde (erikti-eriksiz, tuystyq, sayasy sebepterimen bolsyn aralassa), sol adamnyng ózinen kórem. Qazirgi әreket preziydentting tәubege kele bastauy ma deymin. Prokuratura eki qashqyndy ja­uapqa tartugha FTB (federaldyq tergeu burosy) kómektesedi dep otyr ghoy. Qazir tehnikanyng damyghan zamany, sol jaqtan jauap alugha septigin tiygizsin. Qazaqstan Europada bedeldimiz, kere­metpiz deydi. Bedeldigining synalatyn túsy osy. Eger auyr qylmys jasaghan adamdardy jauapqa tartugha kómek ala almasa, onda búl bedelining qúny bes tiyn”.
Oraz Jandosov qamaudan bosap shyqqan Ótembaev moyyndau hatyn ózine kim mәjbýrlep jazdyrtqanyn aituy mýmkin dep esepteydi. Sonday-aq, ol kezekti sotta qúqyq qorghau jýiesining qanshalyqty halyqaralyq standarttardy saqtaytyny synalady dedi.
Sayasatker Bolat Ábilev 2006 jyly FTB Ibragimovty poligrafta tergegenin, biraq ol jauaptardy júrtqa jariya etuden bas tartqanyn eske saldy. “FTB-den 2006 jylghy poligrafta alynghan jauaptyng nәtiyjesin berudi qaytara súraymyz”, – dedi ol. “Bas prokuror Dauylbaev 2011 jyly Altyn­bekting ólimine nýkte qoyyldy dep mәlimdedi. Jana ashylghan derekterden keyin oghan qoyylatyn súraq kóbeydi. Múnday súraqty ÚQK-ning búrynghy tóraghasy Amangeldi Shabdarbaevqa da qoyghym keledi. Ol qyzmetimen qosh aitysqanda, kisi óltirushining esimin biletinin, biraq aitpaytynyn mәlimdedi. Qylmyskerdi jasyru da – qylmys”.
Qylmyskerdi jasyru turaly әngime R.Áliyevting búrynghy júbayy Darigha Nazarbaevagha da qatysty aityldy. Darigha hanym qandy oqighadan keyin kýieuin aqtap “Deja vu” maqalasyn jariyalaghan bolatyn. “Búl maqalada ýsh adamnyng familiya­sy ataldy. Dýtbaev yqtimal tapsyrys berushi retinde preziydentke osy adamdardy atady delindi. Olar – Áliyev, Qúlybaev jәne Satybaldy. Dýtbaev preziydentke múny rasymen aitty ma, joq pa? Onyng kuәger retinde sotqa kelip jauap beruin súradyq. Biraq sudiya Merekenov ony shaqyrmady. Al Darigha, menin­she, Rahattyng ne istep, ne qoyyp jýrgenin bildi. Bәlkim, osy topta bolghan da shyghar. Sayasy qarsylastyng kózin jongdy ekeui birigip iske asyrghan shyghar? Ol da sotta kuәger ne kýdikti retinde jauap berui qajet. Al eger onyng qylmys jasalatynyn bilgeni dәleldense, múny jasyryp-japqany ýshin jauapqa tartyluy shart”, – dedi R.Sәrsenbayúly. 
 
Z.JYLQYBEK.
"Jas Alash" gazeti
0 pikir