Júma, 17 Mamyr 2024
Janalyqtar 2641 0 pikir 4 Jeltoqsan, 2013 saghat 09:59

Ukraina taghy bir tónkeristing aldynda túr

Senbige qaraghan týni Ukraina milisiyasynyng “Býrkit” arnayy jasaghy Kiyevting Tәuelsizdik alanynda narazylyq bildirip jatqan halyqqa kýsh qoldanyp, tarqatty. Biraq polisiyamen qaqtyghystan keyin Euromaydan kýsh alyp, jalpyúlttyq, merzimsiz ereuil bastalatynyn jariyalady. Elding býkil aimaghynda qarsylyq shtabtary qúryldy. Al tayauda ghana tazartylghan Tәuelsizdik alany qaytadan myndaghan adamgha toldy. Ukraina preziydentining Euroodaq qauymdastyghymen kelisimge qol qoymaghanyna narazy júrt Kiyevtegi әkimshilik ghimaratyn basyp aldy. Ýkimet ýiining aldynda sheru úiymdastyrdy. Ol ol ma, preziydent әkimshiligi ghimaratyna basyp kirmek boldy.

Senbige qaraghan týni Ukraina milisiyasynyng “Býrkit” arnayy jasaghy Kiyevting Tәuelsizdik alanynda narazylyq bildirip jatqan halyqqa kýsh qoldanyp, tarqatty. Biraq polisiyamen qaqtyghystan keyin Euromaydan kýsh alyp, jalpyúlttyq, merzimsiz ereuil bastalatynyn jariyalady. Elding býkil aimaghynda qarsylyq shtabtary qúryldy. Al tayauda ghana tazartylghan Tәuelsizdik alany qaytadan myndaghan adamgha toldy. Ukraina preziydentining Euroodaq qauymdastyghymen kelisimge qol qoymaghanyna narazy júrt Kiyevtegi әkimshilik ghimaratyn basyp aldy. Ýkimet ýiining aldynda sheru úiymdastyrdy. Ol ol ma, preziydent әkimshiligi ghimaratyna basyp kirmek boldy.

Ukraina biyligining senbi kýngi alandy tazalauyn Euroodaq elderi qatang syngha aldy. “Býrkit” jasaghy adamdardy tayaqpen sabap, soq­qygha jyqty. Zardap shekkender turaly derek әrtýrli. Densaulyq saqtau de­partamentining dereginshe, eki kýnnen beri jalghasyp jatqan qaqtyghystar kezinde 169 adam medisinalyq kómekke jýgingen. Al Ukraina ishki ister ministrligining mәlimetinshe, 75 qúqyq qorghaushy zardap shekti.
Búl – 2004 jylghy sarghylt-qyzyl revolusiyadan keyingi eng iri narazylyq aksiyasy. Búrnaghy kýni Eurointegrasiyany qoldaytyn jýz­degen narazy adam ýkimet ýii men últtyq bankting kireberis esikterin jauyp, joldy bógep tastady. Olar ýkimet pen preziydentting otstavkasyn talap etude.
Al jeksenbi kýni sherushiler basyp alghan Kreshatik kóshesindegi Kiyev qalalyq әkimshiligin bosatatyn týri joq. Jergilikti aqparat qúraldarynyng habarlauynsha, olar Kiyev meri Aleksandr Popovty óz kabiy­ynetine qamap tastaghan. Qúqyq qorghau organdary sherushiler ghimaratty óz erkimen bosatsyn degen talap qoydy. Alayda әkimdikting esik-tere­zelerin jihaz, qoymadan alynghan túz qaptarymen jauyp tastaghan narazylar oghan qúlaq asa qoymady. Sonday-aq, narazylyq sheruine shyqqandar әkimdikten bólek Tәuelsizdik alanyndaghy kәsipodaqtar ýiine de ornyqty.
Aqparat agenttikterining deregin­she, zardap shekkenderding sany 170 adamgha jetti, 140 milisiya ókili men 40 jurnalist jaraqat alghan. Sen­biden beri biylik tótenshe jaghday engizu turaly sóz qozghasa, keshe búl mәseleni qarastyrmaymyz dep qa­yyrdy.
Kiyevtegi mitingini Ukrainanyng ózge aimaqtary da qoldap jatyr. Mitingige Livov, Ivano-Frankovsk jәne Ternopoli oblystary qosyldy.
Jeksenbi kýni keshkilik sherushiler Ukraina preziydenti әkimshiligining ghimaratyn basyp almaq boldy. Olardy qúqyq qorghaushylar әreng degende toqtatty. Soghan qaramastan, narazylyq bildirushilerding bir toby milisiya qorshauyn búzyp ótuge әreket jasady. Tipti fayerler laqtyryp, ekskavator qoldanbaq boldy. Búdan seskengen “Býrkit” jasaghy shuly granatalar men kózden jas aghyzatyn gaz qoldandy.
Biraq Yanukovichting Eurointegrasiyagha bet almaghanyna narazy oppozisiya ókilderi preziydent әkimshiligin basyp almaq әreketine eshqanday qatysy joq ekenin aityp, mәlimdeme jasady. Olardyng oiynsha, biylik Euromaydandy osynday jolmen taratpaq. “Udar” qozghalysynyng jetekshisi Vitaliy Klichko preziydent әkimshiligi ornalasqan Bankovaya kóshesine baryp, sherushiler men milisiyany sabyrgha shaqyrdy. Oppozisiya ókilderi biylik osynday arandatushylar arqyly narazylyqty basyp, elde tótenshe jaghday jariyalamaq degen pikirde. Keybir aqparattar boyynsha, Yanukovich jeksenbi kýni qala syrtyndaghy reziydensiyasynda kýshtik qúrylym jetek­shilerin jinap alyp, kenesken.
Kiyev soty 1 jeltoqsan men 7 qan­tar aralyghynda Tәuelsizdik jәne Europa alanynda jiyn ótkizuge ty­yym salghanyna qaramastan, ondaghan myng adam jeksenbi kýni milisiya qorsha­uyn búzyp ótip, alangha qayta keldi. Milisiya olarmen qaqtyghysqa barmay, alannan ketip qaldy.
Narazylyq jiyndarynda sóz sóilegen oppozisionerler – Arseniy Yasenuk, Vitaliy Klichko men Oleg Tyagnibok elde kezekten tys preziydent jәne parlament saylaularyn ótkizu jónindegi talaptaryn qoydy. Oppozisiyanyng mәlimetinshe, kóshege 1 milliongha juyq adam shyqqan. 1 jeltoqsan kýni alangha jinalghan ondaghan myng adam “Revolusiya!” dep úrandady.
Alayda Ukraina ýkimeti otstavkagha ketpeytinin mәlimdedi. Biraq keybir ministrler ony ýkimetting ózi emes, Jogharghy rada sheshetinin aitty. Joghar­ghy rada búl mәseleni býgin qaramaq.
Sarapshylar Ukrainadaghy narazylyqtyng arty birte-birte ýkimet pen preziydentting otstavkagha ketuine әkep soqtyrady dep esepteydi. Sebebi   V.Yanukovichke qarsy aqparattyq soghys bastaldy. Áleumettik jelilerde Kiyev әuejayynan ýkimet mýshelerining otbasylary charterlik reysterge dýniye-mýlkin tiyep alyp, qashyp jatyr degen aqparat gulep túr.
 
Elnúr BAQYTQYZY
"Jas Alash" gazeti
0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 2118
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 2528
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 2231
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1632