Qazaqstan preziydenti Qasym-Jomart Toqaevtyng Katargha resmy is-saparmen barghanyn osyghan deyin tarqatyp jazghan edik. Búl saparda kóterilui tiyis negizgi mәselelerge de toqtaldyq.

Keshe preziydent Toqaev Katar Memleketining Konsulitativtik Kenesi mýshelerining aldynda sóz sóilep, bayandama jasady. Qazirgi jahandyq jәne ónirlik kýn tәrtibine qatysty Qazaqstannyng ústanymyn bildirdi. Sonymen, Preziydent óz bayandamasynda qanday mәselelerge toqtaldy?

KATAR QARQYNDY DAMYP KELE JATQAN MEMLEKET

«Býginde Qatar – ozyq jәne qarqyndy damyp kele jatqan ekonomikasymen, sonday-aq belsendi әri beybit syrtqy sayasatymen tanymal. Joghary Mәrtebeli sheyh Tәmim ben Hamad Ál Tәniyding basshylyghymen sizderding eliniz ýlken jetistikterge jetti. Qatar ózining quatty ekonomikasyn jәne órkendegen qoghamyn maqtan tútuyna bolady. Biz búl memleketting «Qatar – 2030» últtyq baghdarlamasyn joghary baghalaymyz. Men qatarlyq dostarymyzgha osy iygi missiyany jýzege asyru jolynda sәttilik tileymin. Osyghan baylanysty Konsulitativtik Kenes auqymdy reformalargha asa manyzdy zannamalyq qoldau kórsetedi jәne negizgi ishki prosesterdi qadaghalap otyrady», – dedi Qazaqstan Preziydenti.

QAZAQSTANDAGhY SAYaSY REFORMALAR TURALY:

Qasym-Jomart Toqaev sot tóreligi, zang ýstemdigi, tendik jәne jauapkershilik qaghidattaryna negizdelgen «Ádiletti Qazaqstandy» qúru jóninde aitty.

«Qazaqstan barynsha inkluzivti sayasy jýie men ekonomika qúryp jatyr. Biz esep beru jәne reforma jýrgizu qaghidattaryn ústanamyz әri ótkenimizge shynayy kózqaraspen qaraymyz. Óz damuymyzdy maqtan tútamyz jәne bolashaqqa batyl qadam basamyz. Sonday-aq adam qúqyqtaryn saqtaugha beyildimiz. Genderlik tendikti saqtau, enbekti qorghau siyaqty birqatar bastamany jýzege asyryp jatyrmyz», – dedi Qasym-Jomart Toqaev.

Preziydent Toqaev óz sózinde Katardy Qazaqstandaghy eng iri 10 investordyng biri bolugha shaqyryp, múnay men gazdy barlau salasyn birlesip iygeruge ýndedi.

BIZ IZDEGEN «JANA JOL», «JANA BAGhYT» KATARDAN TABYLA MA?

Preziydentting pikirinshe, halyqaralyq kólik jәne tranzittik baghdarlar taghy bir mýmkindikke jol ashady. Búl túrghyda Transkaspiy halyqaralyq kólik baghytynyng damuyna jәne osy dәliz arqyly jýk tasymaly kólemining edәuir artuyna zor ýmit artylady.

«Keyingi uaqytta elderimiz arasyndaghy yqpaldastyqtyng artyp kele jatqanyna kónilimiz tolatynyn atap ótkim keledi. Eki elding kәsipkerleri men azamattary vizasyz rejim men apta sayyn úshatyn 20-gha juyq reysting iygiligin kórip otyr. Degenmen búl kórsetkishti arttyrugha mýmkindik bar. Sondyqtan aldymyzda atqaratyn qyruar júmys túr. Mening saparym jәne Qatar basshylyghymen býgingi pikir almasular ózara qarym-qatynasymyzdy odan әri nyghaytugha yqpal etetinine senimdimin», – dedi Qazaqstan Preziydenti.

Memleket basshysy Toqaev geosayasy qaqtyghystar men qayshylyqtardyn, terrorizmnin, tótenshe klimattyq jaghdaydyng jahandyq kýn tәrtibinen týspey túrghanyn әri búl dýniyejýzining qauipsizdik arhiytekturasyna núqsan keltiretinin sóz etti.

BÚÚ JARGhYSY QATANG SAQTALUY TIYIS!

Onyng aituynsha, barlyq qauip-qater Birikken Últtar Úiymynyng Jarghysynda bekitilgen halyqaralyq qúqyqtyng negizgi qaghidattarynyng bir mezgilde búzyluynan tuyndaydy.

«Jana qaghidattar men normalargha say kelisimge kelu ýshin qolayly jaghday jasaudyng jalghyz joly – dialog. Sondyqtan býkil janjal BÚÚ Jarghysy jәne jalpygha ortaq halyqaralyq qúqyq negizinde sheshiluge tiyis. Men búghan senimdimin. Qauipsizdik Kenesine jan-jaqty reforma jýrgizbey, búl týitkilding týiinin sheshe almaymyz. Al Qauipsizdik Kenesi tyghyryqtan shyghatyn jol taba alar emes. Demek, onyng mýshelerining qúramyn anaghúrlym keneytu qajet. Búl rette Qazaqstan Keneste ortasha derjavalar men damushy elderding de ýni estilui kerek dep sanaydy. Osy orayda Qazaqstan da, Qatar da dýniyejýzindegi beybitshilik pen qauipsizdikti saqtau isinde eleuli ról atqara alady», – dedi Preziydent.

PALESTINA DAGhDARYSY HÁM KATARDYNG BITIMGERLIK MISSIYaSY

Preziydent Toqaev Qatardyng bitimgerlik róline jәne әlemdegi kóptegen janjaldy, sonyng ishindegi Palestinadaghy jaghdaydy retteudi kózdegen mәmilegerligine toqtaldy.

«Zorlyqtan tek zorlyq tuady. Múnyng saldary Tayau Shyghysqa da, basqa elderge de auyr tiyedi. Sondyqtan qaqtyghysty odan әri ushyqtyrmau ýshin joghary dengeydegi diplomatiya qajet. Jaghdaydy ymyralasugha qaray beyimdep, eki memleketting qatar ómir sýru mýmkindigin qarastyratyn sheshim tabu ýshin barlyq mýddeli taraptar, sonyng ishinde ónirlik seriktester men әlemdik kóshbasshylar airyqsha kýsh-jiger júmsauy kerek. Búl rette Qatardyng damylsyz әreketterin, әsirese, onyng daghdarysty retteuge jәne óshpendilikti, zorlyq-zombylyqty, qantógis pen qayghy-qasiretti toqtatyp, manyzdy bitimgerlik prosesti ilgeriletuge baghyttalghan belsendi diplomatiyasyn taghy da qúptaymyn», – dedi Qasym-Jomart Toqaev.

BIZ AUGhANSTANGhA ÝNEMI KÓMEKTESIP KELEMIZ!

Preziydent Toqaev Aughanystan mәselesi turaly da sóz etti. Býidedi:

«Qazaqstan BÚÚ arnalary jәne basqa da halyqaralyq úiymdar arqyly Aughanstangha kómek kórsetip keledi. Atalghan elmen ekonomikalyq yntymaqtastyqty damytu ýshin Qazaqstan «Taliban» qozghalysyn lankestik úiymdar tiziminen alyp tastady. Búl qadam, sonday-aq elimizding Almatyda Ortalyq Aziya elderi men Aughanstan ýshin BÚÚ-nyng ornyqty damu jónindegi ónirlik ortalyghyn qúru turaly bastamasy Aughanstannyng әlemdik qoghamdastyqqa qosyluyna septigin tiygizedi dep sanaymyz. Sonymen qatar búl aughan halqyna gumanitarlyq qoldau kórsetuding jana mýmkindikterine jol ashady dep senemiz, – dedi Memleket basshysy.

ORTALYQ AZIYa QAZIR BETBÚRYS KEZENIN ÓTKERIP JATYR

Preziydentting pikirinshe, Ortalyq Aziya qazir óz tarihyndaghy betbúrys kezenin ótkerip jatyr. Ónirdegi sayasy jәne ekonomikalyq baylanystar edәuir jandana týsti.

«Biz Ortalyq Aziyanyng jana kelbetin qalyptastyryp jatyrmyz. Ejelgi zamannan beri órkeniyetterding damuynda manyzdy ról atqarghan búl ólke qazir de, keleshekte de biregey mýmkindikterge jol ashady. Búl rette biz Qatarmen keng auqymdy seriktestikti damytugha erekshe mәn beremiz. Byltyr Jidda qalasynda ótken «Ortalyq Aziya + Shyghanaqtaghy arab memleketterining yntymaqtastyghy kenesinin» birinshi sammiyti elderimizding ónirishilik yntymaqtastyqty damytugha úmtylatynyn kórsetti. Joghary dengeydegi osy kezdesuding nәtiyjeleri sayasi-ekonomikalyq, mәdeniy-gumanitarlyq baylanystardy odan әri kýsheytip, aimaqtyq qauipsizdik pen túraqtylyqty, halyqtar arasyndaghy qarym-qatynasty nyghaytugha, sonday-aq jahandyq auqymdaghy túraqty damu talpynystaryn qoldaugha yqpal etetinine senimdimin», – dedi Preziydent.

Qasym-Jomart Toqaev Konsulitativtik Kenes mýshelerining aldynda sóilegen sózinde Qazaqstan Shanhay yntymaqtastyq úiymynyng tóraghasy retinde seriktestikterimen jәne baqylaushylarymen, sonyng ishinde Qatarmen dialog jónindegi yqpaldastyqty jandandyra týsudi josparlap otyrghanyn jetkizdi.

Ayta keteyik, preziydent Toqaev Katar Memleketining Konsulitativtik Kenesi mýshelerining aldynda sóz sóilegen alghashqy sheteldik memleket basshysy.

Abai.kz