Seysenbi, 30 Sәuir 2024
Janalyqtar 2379 0 pikir 18 Mamyr, 2013 saghat 07:31

Parlamentimizding Jirinovskiyding jelikpe sózderine «qyrghyzsha» jauap beruge qauqary jetpegeni me?

Ayyr qalpaqty aghayyn әrbir elge til tiygizip, etikagha kereghar mәlimdeme aitqysh Jirinovskiyge esigin tars jappaq. Keshe ghana Qyrghyzstan Parlamenti Resey Dumasynyng deputaty, Liyberaldy-demokratiyalyq partiya kóshbasshysy Vladimir Jirinovskiydi «non grata» túlghasy dep jariyalap, elding Syrtqy ister ministrligine ony respublika aumaghyna kirgizbeu turaly mәseleni qaraudy tapsyrdy. Oppozisiyalyq «Ata Júrt» partiyasynan saylanghan deputat Jyldyzqan Joldoshovanyng Jirinovskiydi elge jolatpau turaly úsynysyn 100 deputattyng 67-si qoldap, dauys bergen.

Ayyr qalpaqty aghayyn әrbir elge til tiygizip, etikagha kereghar mәlimdeme aitqysh Jirinovskiyge esigin tars jappaq. Keshe ghana Qyrghyzstan Parlamenti Resey Dumasynyng deputaty, Liyberaldy-demokratiyalyq partiya kóshbasshysy Vladimir Jirinovskiydi «non grata» túlghasy dep jariyalap, elding Syrtqy ister ministrligine ony respublika aumaghyna kirgizbeu turaly mәseleni qaraudy tapsyrdy. Oppozisiyalyq «Ata Júrt» partiyasynan saylanghan deputat Jyldyzqan Joldoshovanyng Jirinovskiydi elge jolatpau turaly úsynysyn 100 deputattyng 67-si qoldap, dauys bergen.

Osydan bir ay búryn Memlekettik Dumanyng qaryzdy retteu turaly oty­ry­synda Reseyding Liyberaldy-demokra­tiya­lyq partiya tóraghasy Jirinovskiy qyr­ghyzdardyng shamyna tiyetin birqatar sóz ait­qan bolatyn. Onyng aituynsha, saylau nau­qany kezinde Qyrghyzstan preziydent­tigine ýmitker kandidattar jeniske jetken jaghdayda Reseyge «tútas oblysty» bere­min dep uәde etipti-mys. «Bir kezde Bishkek kishkentay ghana auyl edi, qazir ýlken qala, ony kenestik biylik túrghyzdy. Endi kelip, Resey bizding qaryzdy qalay keshire salady dep tanghalady? Qaryzdy keshirumen shek­telip jatqan joqpyz, bar jaghdayyn jasap jatyrmyz... Eger qaryzdaryn tólegisi kel­mese, Ystyqkóldi bizge bersin» dep kósil­gen edi. Áriyne, búl mәlimdeme qyr­ghyz­dardyng narazylyghyn tudyrdy. Namysyn qor­latpaghan qyrghyz deputaty Jyldyzqan Jol­do­shova búdan bylay Jirinovs­kiy­di sabasyna týsiruge shúghyl kirisip ketti. Jirinovskiy Jogharghy Kenesh deputatta­rynyng qatqyl qaulysyn esty sala týlkibú­langha salyp, «qyrghyz halqy meni dúrys týsinbey qaldy. Men olardy kemsiteyin degen joqpyn» dep, aqtalyp kelip, artynan «qaryzdan qútyludyng joly bar ekenin, Ystyqkóldi 49 jylgha bere alatyndaryn eske saldym» dep әuenine qayta basty. Arqasýier әskeri, tirek bolar ekonomiy­kasy, qazba baylyghy joq qyrghyzdyng ózi basynan sóz asyrmay, últynyng namysyn memlekettik dengeyde qorghaugha dayyn ekenin taghy bir kórsetip berdi. Qysqasy, til men jaghyna sýiengen Jirinovskiyge non-grata jariyalaghan elderding sany taghy bir elmen tolyqty. Búghan deyin Latviya men Ukraina da Vladimir Jirinovskiydi «non grata» túlghasy dep jariyalap, el shetine juytpaghan edi. Osydan bir ay búryn ghana Tәjikstan Syrtqy ister ministrligi Vladimir Jirinovskiyding tәjikterge qatysty sózi ýshin Reseyge narazylyq nota jazghan son, ol aiylyn jighangha úqsaydy. Bayaghyda bizding elde tuyp, as-suyn ishken Vladimir Jirino­vskiyding memleketimizding shekara mә­selesine qatysty aitqan sózinen keyin ony «persona non-grata» dep jariyalaghan-túghynbyz. Keyin ózi keshirim súraghan son, oghan elge kiruge rúqsat etkende aiylyn jighan Jirinovskiy joq. Qayta jyny qozghan baqsyday auyq-auyq qiytúrqy sóz­der men qisynsyz mәlimdemeler aituyn dogharghan emes.

Daraqylyghy shekten shyqqan Jiriy­novskiy­ding ospadar sózderin odan әri tyndau mýmkin emes. Qazaqstan turaly, qazaq turaly, qazaqtyng tili, eki ishekti dombyrasy, mәdeniyeti, tauy, tasy, kóli tura­ly.. qysqasy, aitpaghany joq. Bir sózin­de «Men Qazaqstanda túrghanda orys­tar jergilikti halyqty «hayuan» dep atay­tyn. Qazaqta mәdeniyet bolghan emes. Kór­gen-bilgeni - mal, qazaq ýi. Odan basqa esh­teneni bilmeydi. Eki ishekti dombyrasy­men taudy jyrlaghannan basqa aitary joq» dep qazaq halqynyng ar-namysyna әbden tiyip baqty. Ókinishtisi, bizde onyng qiyampúrys qiytúrqy qaljyndaryna resmy týrde toqtau aitatyn diplomattar da, memleketti qyzghyshtay qorugha tiyisti de­putattar da tabylmay otyr. Syrtqy ister mekemesi de, Mәjilis te, Senat ta, bәri de ýnsiz. Osy sózding ózi ghana reseylik sayasat­ker­di ekinshi ret qazaq jerine ayaq baspay­tynday etip jazalaugha jetip jatyr. Reseyding resmy lauazymdy túlghasy Jiy­­­rinovskiydi layyqty jazalaugha, oghan sazayyn beruge bizding deputattardyng qauqary nege jetkiliksiz? Parlamentimiz alaqanday qyrghyzdyng Joghorghú Keneshi ghúrly bolmaghany ma?

«Ákesin sabaghandy talay kórdik, biraq arbagha baylap qoyyp sabaghandy alghash kóruim» demekshi, Qazaqstangha qatysty kelensiz pikirler az emes. Alayda kýlli qazaqty mazaqqa ainaldyratyn arnayy filim - «Boratty» eske týsireyikshi. Tipti sol Sashagha da non grata jariyalaugha jaramadyq. Birer jyl búryn reseylik sayasatker Dmitriy Rogozin NATO-ny  Qazaqstannyng kónildesine, al Reseydi - kýieuine tenegen kezde de qazaqstandyq resmy organdardyng ýn-týnsiz qalghany talay qazaqty qynjyltty. Parlament zang shygharushy ghana emes, әrdayym últtyq mýddening qorghany men aibary bolugha, qajet kezde azuyn aqsityp qoigha tiyisti. Sonda ghana ózge elding әumeserleri әupil­deuin tyiyp, aiylyn tartatyn bolady.

Týiin:

«Ózindi ózing jattay kýt, jat janynan týnilsin» degen bar edi. Býginde Resey men AQSh bir-birining sayasatkerlerin jappay «qara tizimge» engizip jatyr. «Non grata» jariyalaghandaghy maqsat - últtyq namysty kórsetu. Reseyding kóp kómegine múqtaj bola túrsa da, qyrghyz aghayyn, qyrghyz qalauly­lary Jirinovskiy siyaqtylardyng kóp sandyraghyna kóz júma qaray almaydy, últtyq namysyn taptata almaydy. Óitkeni kez kelgen memleket ýshin últtyng ary men mýddesinen mәrtebeli eshtene joq.

Bir pikir:

Túrsynbek Ómirzaqov, Mәjilis deputaty:

- Jeke basym Qyrghyzstan deputattarynyng búl isin barynsha qoldaymyn. Búl naghyz adam sýisinerlik is boldy. Ystyqkól degenimiz qyrghyzdar ýshin qanday kiyeli ekenin bәrimiz bilemiz. Býtindey bir últtyng maqtanyshyna ainalghan kól. Al Jirinovskiyding sózderin jay ghana mazaq retinde emes, dónaybat retinde qabyldaugha bolady. Qyrghyzstan da, Qazaqstan da - Reseyding seriktesi. Endeshe, sheneunikterding auzynan seriktes elderge qatysty qalay bolsa solay sóileuge Resey әkimshiligining ózi de jol bermeui kerek. Osy uaqytqa deyin Jirinovskiy Qazaqstangha qatysty talay ersi sóz aitty. Alayda deputattarymyz ony elegen joq. Endigәri sonday jaghday qaytalansa, bizge de qyrghyzdardyng sheshimin qaytalau kerek. Óz basym bedeldi sayasatker emespin, degenmen qazaqtardyng ar-namysyna keletin sózder aitylatyn bolsa, әriptesterimdi osynday qadamgha barugha shaqyratyn bolamyn.

Avtor: Sәduaqas KEBEK

"Alash ainasy" gazeti

0 pikir