Júma, 10 Mamyr 2024
Janalyqtar 2692 0 pikir 7 Nauryz, 2013 saghat 02:37

Didar Amantay. Jar qabaqta oinap jýrgen top bala

Uaqyt ózgerdi. Ádebiyet moralidyq qaghidasyn joghaltyp, estetikagha ainaldy. Býgin eshkim sizden Tolstoy boludy talap etpeydi, óitkeni, qazirgi tanda shygharmashylyqty kәsip etken taqua jandar ónerge, óner qabiletine senbeydi. Jәne olar - taqua emes. Zamandastarymyzdyng basym kópshiligi taqua adamnyng beynesin keyiptep, jalghan sopynyng rólin oinap jýr. Óner shynayylyq qasiyetinen aiyryldy. Tehnologiyanyng damuy ónerdi qúnsyzdandyrdy. Suretshi óneri qanshalyqty baghaly bolsa da, jyldam yrghaqqa ýirengen býgingi sivilizasiya balasy fotografiyany tәuir kóredi. Fotoapparatpen birge adamzat qoghamyna búqaralyq, kópshilik mәdeniyeti keldi. Talantty suretshi bir shygharmasyn jazyp bitkenshe, tehnologiya milliondaghan poshta markalaryn basyp shygharady. Syrtqy bir sәttik aldamshy kórinis mәngilik shynayy ishki qúndylyqtan basym týsip otyr. Adamzat әiteuir bir kýni aldanyp otyrghanyn týsinedi. Sonda, ol býlik bastaydy. Ónerding de, adamdardyng da joghaltqany - shynayylyq («iskrennosti»), sodan song - tóltumalyq («podlinnosti»). Áriyne, ol - saldary. Mýmkin, adam balasyna búl joldy da jýrip ótu kerek shyghar.

Uaqyt ózgerdi. Ádebiyet moralidyq qaghidasyn joghaltyp, estetikagha ainaldy. Býgin eshkim sizden Tolstoy boludy talap etpeydi, óitkeni, qazirgi tanda shygharmashylyqty kәsip etken taqua jandar ónerge, óner qabiletine senbeydi. Jәne olar - taqua emes. Zamandastarymyzdyng basym kópshiligi taqua adamnyng beynesin keyiptep, jalghan sopynyng rólin oinap jýr. Óner shynayylyq qasiyetinen aiyryldy. Tehnologiyanyng damuy ónerdi qúnsyzdandyrdy. Suretshi óneri qanshalyqty baghaly bolsa da, jyldam yrghaqqa ýirengen býgingi sivilizasiya balasy fotografiyany tәuir kóredi. Fotoapparatpen birge adamzat qoghamyna búqaralyq, kópshilik mәdeniyeti keldi. Talantty suretshi bir shygharmasyn jazyp bitkenshe, tehnologiya milliondaghan poshta markalaryn basyp shygharady. Syrtqy bir sәttik aldamshy kórinis mәngilik shynayy ishki qúndylyqtan basym týsip otyr. Adamzat әiteuir bir kýni aldanyp otyrghanyn týsinedi. Sonda, ol býlik bastaydy. Ónerding de, adamdardyng da joghaltqany - shynayylyq («iskrennosti»), sodan song - tóltumalyq («podlinnosti»). Áriyne, ol - saldary. Mýmkin, adam balasyna búl joldy da jýrip ótu kerek shyghar.

Mening qúrdastarym óner qabiletinen aiyrylghan shaqta әdebiyetke keldi. Jastyghymyzdy, qyzyq-dumandy keshterimizdi qúrbandyqqa shalghan bizder 1990-shy jyldardyng basynda Almatygha jat qalany baghyndyrugha lap qoydyq. Eki qiyndyqty - túrmys jәne óner daghdarysyn - basymyzdan keship jýrsek te, eshqashan ókingen emespiz.
Djerom D.Selindjerding bir keyipkeri: «Ponimaeshi, ya sebe predstaviyl, kak malenikie rebyatishky igrait vecherom v ogromnom pole, vo rji. Tysyachy malyshey y krugom - ny dushi, ny odnogo vzroslogo, krome menya. A ya stoy na samom kray obryva, nad propastiu, ponimaeshi? Y moe delo - loviti rebyatiyshek, chtoby ony ne sorvalisi v propasti», - deydi aty shuly "The Catcher in the Rye" atty ghajap kitabynda.
Men ónerdin, әdebiyetting kózdegen maqsat-múratyn osydan kóremin.

1999 jyl
Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 1871
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 1919
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 1611
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1476