Seysenbi, 21 Mamyr 2024
Janalyqtar 2458 0 pikir 14 Aqpan, 2013 saghat 11:58

Halyqqa oq atqyzghan preziydent sottaldy

Qyrghyzdyng eks-preziydenti Qúrmanbek Bakiyev syrt­tay 24 jylgha, onyng inisi memlekettik kýzet qyzmetining búrynghy basshysy Janysh Bakiyev ómir boyghy bas bostandyghynan aiyryldy. Búl turaly Bishkek garnizonyndaghy jogharghy sottyng baspasóz qyzmeti habarlady.

Esterinizde bolsa, Qyrghyzstanda 2010 jyldyng sәuir aiynda jappay kóterilis bolyp, el preziydenti Qúrmanbek Bakiyev biylikten quyl­ghan edi. Sóitip, Bakiyevting otbasylyq-klandyq biyligi qúlap, demokratiyalyq qadamdargha jol ashyldy. Nәtiyjesinde narazy halyq uaqytsha ýkimet jasaqtady. Elding Ata zanyna ózgerister engizilip, par­lamenttik basqaru jýiesi ornady. Biraq búl jolda 87 adamnyng qany tógildi.

Daudyng basy qyrghyz elindegi jeng úshynan jalghasyp jaylap ketken jemqorlyqtan bastaldy. Tәuelsiz búqaralyq aqparat qúraldarynyng qudalanuynan tuyndady. Qyrghyz eli Qúrmanbek Bakiyevting otbasy negizgi ýkimettik qyzmet­terdi iyelenip, halyqty qanap otyrghanyn ashyq aitty. Oppozisiya jetekshilerining shetinen qamaluy da jappay narazylyqqa negiz boldy. Onyng ýstine, әleumetting әleueti tómendep, kýnkóris dengeyi nasharlady. Halyq arasynda elektr quatynyng qymbattaghanyna narazylyq kýsheyip ketti. Ne kerek, Qyr­ghyzstannyng birneshe aimaghynda halyq tolqulary bolyp, elding ashuyn tughyzghan otbasylyq-klandyq negizde qúrylghan jýiening talqany shyqty.

Qyrghyzdyng eks-preziydenti Qúrmanbek Bakiyev syrt­tay 24 jylgha, onyng inisi memlekettik kýzet qyzmetining búrynghy basshysy Janysh Bakiyev ómir boyghy bas bostandyghynan aiyryldy. Búl turaly Bishkek garnizonyndaghy jogharghy sottyng baspasóz qyzmeti habarlady.

Esterinizde bolsa, Qyrghyzstanda 2010 jyldyng sәuir aiynda jappay kóterilis bolyp, el preziydenti Qúrmanbek Bakiyev biylikten quyl­ghan edi. Sóitip, Bakiyevting otbasylyq-klandyq biyligi qúlap, demokratiyalyq qadamdargha jol ashyldy. Nәtiyjesinde narazy halyq uaqytsha ýkimet jasaqtady. Elding Ata zanyna ózgerister engizilip, par­lamenttik basqaru jýiesi ornady. Biraq búl jolda 87 adamnyng qany tógildi.

Daudyng basy qyrghyz elindegi jeng úshynan jalghasyp jaylap ketken jemqorlyqtan bastaldy. Tәuelsiz búqaralyq aqparat qúraldarynyng qudalanuynan tuyndady. Qyrghyz eli Qúrmanbek Bakiyevting otbasy negizgi ýkimettik qyzmet­terdi iyelenip, halyqty qanap otyrghanyn ashyq aitty. Oppozisiya jetekshilerining shetinen qamaluy da jappay narazylyqqa negiz boldy. Onyng ýstine, әleumetting әleueti tómendep, kýnkóris dengeyi nasharlady. Halyq arasynda elektr quatynyng qymbattaghanyna narazylyq kýsheyip ketti. Ne kerek, Qyr­ghyzstannyng birneshe aimaghynda halyq tolqulary bolyp, elding ashuyn tughyzghan otbasylyq-klandyq negizde qúrylghan jýiening talqany shyqty.

Búl tónkeristing basty әri negizgi sebebi - Bishkektegi Aq ýiding aldynda jinalghan jiyrma mynnan asa adamgha Bakiyevting arnayy búiryghymen ýkimet әskerining oq atuy. Búl búiryq 87 adamnyng ómirin jalmady. Múny estigen bey­bit halyq, әsirese jastar Bishkekke aghylyp kele bastady. Jaghday shiyelenisip, "Bakiyev ketsin!" degen qatang talap qoyyldy. Sóitip, biy­lik basyna Roza Otynbaeva bastaghan oppozisiya keldi. Al halqynyng qanyn arqalap ketken Bakiyev Minskini panalady. Keyinnen oghan "qyzmetin asyra paydalandy jәne sherushilerge oq atugha búiryq berdi" degen aiyp taghylghan edi. Endi mine, sot ýkimi shyghyp, eks-preziydentti 24 jylgha bas bostandyghynan aiyryp, jazasyn qatang rejimdegi koloniyada óteytinin mәlimdedi.

Salystyrmaly týrde alsaq, qazaq jerinde de qyrghyzdyng basyna tughan osynday әdiletsizdik ornap otyr. Aytalyq, otbasylyq-klandyq basqaru jýiesi qazaq biyliginde joq emes. Syrtqy qaryzdyng kólemi 135 milliard dollargha jetti, últtyq qordaghy 10 milliard dollar qúrdymgha ketti, qos býiirden qymbatshylyq qy­syp túr, qasiyetti je­­ri­miz shetelge jal­gha berilude, qa­zaq elin tәueldi ete­tin Ke­dendi odaqqa mýshe etip qoydy, memle­ketti jemqorlyq jay­lady taghysyn-taghylar. Múnday kýr­meui kóp kýrdeli mә­se­leler qyrghyzdyng da basynan ótken.

Basty mәsele - Janaózendegi ózining zandy qúqyghyn talap etken enbekshi halyqqa qarsy biylik oq atty. Sot ýkimi shyqsa da, dәl osy qandy qyrghynnyng shyndyghy býgingi kýnge deyin ashylghan joq. Halyqqa qarata oq atugha kim búiryq bergeni әli belgisiz. Bir anyghy, Bakiyev    siyaq­ty Nazarbaev biyligining túsynda da beybit elge qarata qaru qoldanyldy. Óz biyligin saqtap qalu ýshin ózderi basqaryp otyrghan eldi qangha bóktiruge búiryq etken diktatorlar - Pol Pot, Chaushesku, Mýbәrak, Kaddafi, Asad, Bakiyev jәne basqa da sayasat­kerlerding songhy taghdyry qazaq memleketining basshysy N.Nazarbaevty oilantuy tiyis. Olardyn oyyma kelgendi isteuime bolady, biylik qolymda, kýsh mende deuining aqyry ózderi ýshin de qasiretke ainaldy. Halyqty qorqytyp qoydyq, biylikke qar­sy kóterilmeydi dep astamshylyqqa barghandardyng kiyetin kebi bir.

DIKTATORLARDYNG TAGhDYRY QASIRETPEN AYaQTALADY

Biylik jýrgizudin, ony saqtaudyng qatygez tәsilin qoldanghandar, halqyn qan qaqsatqandar - Augusto Pinochet, Pol Pot, Slobodan Miloshevich, Nikolae Chaushesku, Saddam Husseyn, Hosny Mýbәrak, Muammar Kaddafi, Zin әl-Ábedin Ben Áli, Loran Gbagbo, Bashar Asad jәne taghy basqalar.

 

Dilara ISA

«Jas Alash» gazeti

 

0 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 2198
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 2583
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 2521
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1683