Elimizding barlyq ónirin diyzeli otynymen ýzdiksiz qamtamasyz etu mәselesi boyynsha Premier-Ministrding birinshi orynbasary Roman Sklyar bastaghan Komissiya júmys istep jatyr. Ol Ýkimet basshysynyng tapsyrmasymen arnayy qúrylghan. Komissiya qúramyna jauapty memlekettik organdar men últtyq kompaniyalardyng ókilderi kirdi.

Komissiya elimizde manyzdy oryn alyp otyrghan janarmaydyng jetispeushiligine әser etken faktorlardy anyqtady. Mәselen, negizgi sebepterding biri otyn tútynudyng aitarlyqtay ósui bolyp otyr, birinshi kezekte sheteldik tranzittik kólik otyndy kóp tútynady. Ekinshi sebep – baghanyng aitarlyqtay aiyrmashylyghyna baylanysty Qazaqstannan kórshiles elderge diyzeli otynynyng jiberilui.

Mysaly, Qazaqstanda diyzeliding bir litri – 230-260 tenge, al Ózbekstan, Qyrghyzstan jәne Reseydegi janarmay beketterindegi bagha 440 tengege deyin jetedi.

Otandyq múnay bazalary diyzeli otynyn bólshek sauda qúnynan joghary baghamen satqan, búl ónirlerde otyn satu kólemining qysqaruyna әkeldi, óitkeni ony satyp alu janarmay beketteri ýshin tiyimsiz boldy.

Búdan basqa, «QazMúnayGaz», Petrosun kompaniyalary, sonday-aq múnay óndeu zauyttary tarapynan óndiru, marketing jәne logistikada jýieli kemshilikter men olqylyqtar anyqtaldy.

Jaghdaydy qalypqa keltiru jәne janar-jagharmay materialdarynyng ishki naryghyn tolyq qamtamasyz etu ýshin birqatar jedel jәne úzaq merzimdi sharalar qabyldandy:

- diyzeli otyny óndirisining kólemi biyl 5,2 mln tonnagha deyin úlghaydy, búl 2021 jylgha qaraghanda 340 myng tonnagha joghary;

- múnay óndeu zauyttarynan diyzeli otynyn jóneltu kólemi úlghaytyldy;

- «Samúryq-Qazyna» qory jәne «QazMúnayGaz» ÚK AQ-men diyzeli otynynyng qosymsha kólemin jetkizu turaly kelisimge qol jetkizildi;

- Shymkent MÓZ-ding óndiristik quatyn keneytu josparlanghan;

- 2023 jyldan bastap MÓZ júmysynyng jana shemasyna kezen-kezenmen kóshu josparlanyp jatyr, onyng ayasynda múnaydy zauyttargha tikeley jer qoynauyn paydalanushylardyng ózi jetkizedi nemese múnay MÓZ-di tikeley satyp alu jolymen jetkiziletin bolady.

Búdan basqa, Energetika ministrligi men janarmay beketterining iri jelilerinde koll-ortalyqtar ashyldy, onda qazaqstandyqtar baghany negizsiz kóteru jәne janar-jagharmay materialdaryn satudan bas tartu faktileri turaly habarlay alady.

Uaqytynda tiyisti sharalar qabyldamaghany ýshin «QazMúnayGaz» ÚK AQ basqarma tóraghasy M. Myrzaghaliyev pen energetika viyse-ministri A. Maghauovqa qatang sógis jariyalandy. Sonymen qatar tәrtiptik jazalau sharalary qabyldanyp, Energetika ministrligi men QMG kompaniyasynyng birqatar jauapty qyzmetkerimen enbek qatynastary búzyldy.

Búl mәsele – Ýkimetting erekshe baqylauynda, qyrkýiek aiynyng basynda jaghday túraqtalady dep kýtilude.

Abai.kz