Jeksenbi, 19 Mamyr 2024
46 - sóz 4287 5 pikir 26 Shilde, 2022 saghat 14:15

Qandastardyng keudesinen kim iyterip túr?

Ýsh qaynasa sorpasy qosylmaytyn Orys pen Qytaygha shekaramyzdy ashyp, olargha vizasyz kiruge ruhsat berip, bar jaghday jasap, óz qandastarymyzdy vizagha telmirtip, Qazaqstangha keluge zarlatyp qoi memlekettigimzge syn, әlem aldynda úyat is qoy.

Birkezdegi taghdyrdyng tauqymetimen, shetelge bosyp ketken qandastarymyz, jyldar ótken sayyn sol elge sinip, joq boludyng az-aq aldynda túr, әsirese Aughan, Pakisten, Iran qazaqtary tilderinen aiyrylyp, tipti qazaqy bolmystarynan aiyrylyp qaluda, olardy tezirek elge әkelip, ata dәstýrimen, tilimen qauyshtyru býgingi bizding boryshymyz, búny memleket dengeyinde tez qolgha almasa sheteldegi 5 million qazaqtan tayau arada tiri aiyryluymyz ghajap emes.

Songhy kezde "oybay Aughanstan qazaghynan abaylau kerek, olar basqa aghymda"- dep әdeyi osynday ósek taratyp Qazaqtardyng elge oraluyna kedergi jasaytyn syrtqy kýshterding agentteri bar.

Sonda Qazaqpen ýsh qaynasa sorpasy qosylmaytyn, ata jau bolyp kelgen, qazir Qazaqstangha esepsiz aghylyp kirip jatqan Orys pen Qytaydan qauip kórmeydi eken de, óz sol Orystyng kesirinen ata mekeninen aiyrylyp, bosyp ketken óz qandasynan qauip kóredi eken? Sonda myna Qazaqstan kimning eli?
Qytay, Mongholiya, Ózibekstan, Reseydegi Qazaqtar ózining bayyrghy ata-qonysynda otyr, ol jerde atamzamannan qazaqtar boldy, jer, su attarynyng bәri qazaqsha, jәne Qazaqtar birjerge shoghyrlanyp, kóp bolyp ómir sýrdi, sondyqtan da búl memleketterdegi qazaqtar óz tilin, bolmysyn, dәstýrin saqtap keledi.

Al Aughanstan degen mýldem Qazaqqa jat, basqa últ, basqa tildi memleket, әriyne onda barghan azghana qazaq jәne ómir sýru ýshin jan-jaqta bytyrap ketken Qazaq, janyn әreng baghyp jýrgen qazaq qalay tilin saqtaydy? Qalay dәstýrin saqtaydy?

Ol emes úyattan beting órtenetini: Qazaqstanda tuylyp, osy elde erjetip, osy elde ómir sýrsede Qazaq tilin bilmeytin adamdar men Biyliktegi mәngýrtterdi kórip jýrip, Aughanstan qazaghyn synauymyz úyat emespe?

Aughanstan qazaqtary ghana emes myna tehnologiyasy damyghan, barlyq aqparatqa qol jetimdi elde ómir sýrip jatqan, barghanyna 60-70 jyl ghana bolghan Týrkiya qazaqtar, 50 jyl bolghan Evropa qazaqtarynyng ózderi Qazaqshany әreng sóilep jýr, olardyng balalarynyng kóbi tipti qazaqsha bilmeydi.

Qayta myna Aughanstanda, jat jer jat elde, ghylym bilim joq, aqparat joqtyng qasy bolghan elde ómir sýrsede, tilin kýrmep bolsada Qazaqsha sóilep, ruyn, jeti atasyn bilip, Qazaqpyn dep jýrgen qandastargha rahmet aitayyq, basymyzdy ieiyik.

Myna jaqta jyly jerde, tamaqqa toyyp, jantayyp jatyp alyp "mynalar Qazaqsha nege dúrys sóiley almaydy? Týrleri Qazaqqa úqsamaydy, aq-kók?"- dep ósek aitudan úyalu kerek, әy olar emes bizde tipti parlamentte, biylikte Qazaqshany sóiley almaytyndar otyr ghoy, sonda olardy Qazaq emessing dep shygharyp jebereyik elden.

Qúrmetti bauyrlar, ashynghannan shyghady ashy dausyng dep, bastaryna týspegesin albaty sóilep, tabalap, ózi zar jylap otyrghan qandastardyng jýregin auyrtatyn sózderdi bayqap aityp, bayqap jazayyq!
Aughanstandaghy qandastarymyzdyng Orys pen Qytaydan óligi artyq. Al bizdegi mәngýrtterden tirisi artyq.

Qydyrәli Orazúly

Abai.kz

5 pikir

Ýzdik materialdar

Qúiylsyn kóshing

Bas gazet oralmandargha nege shýilikti?

Álimjan Áshimúly 2146
Ádebiyet

«Solay emes pe?»

Ghabbas Qabyshúly 2552
Qogham

Dos kóp pe, dúshpan kóp pe?

Ábdirashit Bәkirúly 2368
El ishi...

Últtyq biregeylenu: Qandastardyng róli qanday?

Omarәli Ádilbekúly 1661